Celem pracy jest analiza wpływu wielkości przedsiębiorstwa rolnego na wyposażenie i wykorzystanie ciągników i przyczep w wybranych przedsiębiorstwach rolnych.

W czasach globalizacji problematyka przemieszania się żywności w ramach łańcucha dostaw jest zagadnieniem ogólnoświatowym i wieloaspektowym. Zauważyć można szczególną aktywność zarówno ustawodawcy unijnego, jak i krajowego w zakresie wprowadzenia środków prawnych, które mają zagwarantować zdrową, bezpieczną żywność. Zapewnienie bezpieczeństwa żywności to nie tylko zasady jej wytwarzania przez rolników, a potem jej przetwarzania. Przepisy dotyczące bezpieczeństwa obejmują bowiem cały łańcuch żywnościowy, wszystkie etapy produkcji, przetwarzania i dystrybucji, to jest poczynając od produkcji pierwotnej żywności i pasz, kończąc na konsumencie końcowym [Korzycka-Iwanow, s. 118]. Niezmiernie istotnym zagadnieniem jest także kontrola przemieszczania się środków spożywczych, wczesnego wykrycia zagrożonej żywności, co umożliwia szybkie jej wycofanie z rynku. Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 roku, przepisami prawa żywnościowego objęty jest również transport środków spożywczych. Przedsiębiorca zajmujący się przewozem artykułów żywnościowych zobowiązany jest do spełnienia wymagań dotyczących środków transportu żywności zawartych między innymi w Załączniku II rozporządzenia 852/20044.

Rolnictwo jako branża od początku lat 90. XX wieku przeszło wiele zmian strukturalnych. Jedną z istotniejszych była zmiana relacji przedsiębiorstw rolniczych do otoczenia, polegająca głównie na otwartości rynków zaopatrzenia jak i również rynków zbytu [Wasilewski 2004]. Zmniejszona częstokroć żywotność produktów spowodowana ich szybkim starzeniem się, konieczność skracania cykli produkcyjnych oraz rosnący popyt na towary wysoko wartościowe stawiają wygórowane wymagania rynku rządzonego przez konsumenta [Gołembska 1999]. Doprowadziło to do konieczności optymalizacji w procesie zarządzania, szczególnie procesami przepływu towarów i informacji. Odpowiednie sterowanie tymi procesami powinno dawać odpowiedź na częste pytania, jakie zadaje sobie producent: co? komu? gdzie? kiedy? ile? jak?

Referat został zaprezentowany na Polskim Kongresie Logistycznym Logistics 2008 - "Nowe wyzwania - nowe rozwiązania", Poznań 7 - 9 maja 2008 r.

W praktyce handlu zagranicznego wzajemne zobowiązania eksportera i importera ujmowane są w skrótowe formuły, z których wynika podział kosztów, obowiązków i ryzyka dostawy towaru między stronami zawierającymi kontrakt. Najczęściej stosowane są formuły Incoterms, opracowane przez Międzynarodową Izbę Handlową. 1 stycznia 2011 roku weszła w życie nowa ich wersja - Incoterms® 2010.

Ze względu na fakt, iż koszty infrastruktury logistycznej stanowią poważne obciążenie dla przedsiębiorstw rolniczych, a także mają istotny wpływ na ogólny rezultat działalności, celem opracowania jest przedstawienie aktualnego poziomu infrastruktury logistycznej oraz jego wykorzystania w przedsiębiorstwach o różnym typie produkcji rolniczej. Materiałem do analizy były wyniki badań przeprowadzone w 40 przedsiębiorstwach rolniczych, położonych w rejonie Polski Południowej. Były to gospodarstwa specjalizujące się w uprawach polowych (grupa A), w chowie zwierząt paszami treściwymi (grupa B), uprawiające różne uprawy i prowadzące chów różnych zwierząt (grupa C) oraz gospodarstwa specjalizujące się w uprawach ogrodniczych (grupa D). Podziału gospodarstw dokonano na podstawie opracowania Fundacji Programów Pomocy dla Rolnictwa (FAPA) pt. "Metodyka liczenia nadwyżki bezpośredniej i zasady typologii gospodarstw rolniczych".

Brak jest dotychczas szczegółowych badań dotyczących zarządzania logistyką w przedsiębiorstwach agrobiznesu, a przecież na początku XXI wieku logistyka determinuje zarówno funkcjonowanie, jak i rozwój przedsiębiorstw. W związku z tym jej znaczenie jest bardzo ważne. Przedsiębiorstwa agrobiznesu są dość zróżnicowane co do sezonowości, rodzaju wymaganego środka transportu, stosowanych magazynów, okresu przechowywania. W wielu branżach występują silne powiązania przedsiębiorstw z dostawcami surowca, odbiorcami. Sektor spożywczy jest dość innowacyjny w odniesieniu do produktów (zwraca się uwagę na przykład na aspekty zdrowotne), a mniej w przypadku procesów. Przedsiębiorstwa muszą skupiać uwagę na wymaganiach klientów. Przykładowo, dla konsumentów owoców najważniejsza jest ich świeżość i czystość, a rzadziej wyrównany kształt i wielkość owoców. Do spełnienia najważniejszych postulatów konsumentów konieczna jest sprawna logistyka w przedsiębiorstwach. Podstawową zasadą w przemyśle spożywczym jest zapewnienie odpowiedniej jakości produktów, a zwłaszcza ich bezpieczeństwa (na przykład poprzez szybki transport i magazynowanie w odpowiednich warunkach). Wymagane jest również sprawdzanie jakości surowców (czasami wykonywanie analiz mikrobiologicznych, chemicznych i organoleptycznych). W rezultacie często następuje tymczasowe składowanie i oczekiwanie na dalsze czynności. Analizując transport i magazynowanie należałoby odnieść się do każdego rodzaju przedsiębiorstw oddzielnie.

Referat został zaprezentowany na Polskim Kongresie Logistycznym Logistics 2008 - "Nowe wyzwania - nowe rozwiązania", Poznań 7 - 9 maja 2008 r.