Przedsiębiorstwa rolne działające na wolnym rynku, tak jak przedsiębiorstwa innych branż, źródeł przewagi konkurencyjnej i wyższych zysków powinny poszukiwać na kilku frontach. Jedną z dróg może być wyróżnianie siebie w oczach klientów na tle konkurentów, na przykład poprzez dywersyfikację własnej oferty. Drugą z dróg, która wydaje się bardziej wskazana dla przedsiębiorstw rolnych, biorąc pod uwagę fakt istnienia nadprodukcji żywności oraz limitów produkcji, jest permanentne poszukiwanie możliwości obniżenia kosztów swojej działalności. Jednym ze sposobów wdrożenia w życie drugiej drogi jest wprowadzenie do sfery zarządzania przedsiębiorstwem koncepcji logistyki, która najogólniej rzecz ujmując koncentruje się na optymalizowaniu przepływów materiałowo informacyjnych wewnątrz przedsiębiorstwa jak i w całym łańcuchu dostaw [Christopher 2000, Blaik 2001]. Biorąc pod uwagę powyższe, kluczowym staje się zagadnienie kosztów logistyki, a w szczególności kompleksowe ich ujęcie.

Kondycja polskiego transportu i logistyki
Duża wrażliwość transportu i logistyki na spadek koniunktury gospodarczej spowodowała wyraźne pogorszenie sytuacji tych sektorów gospodarki w okresie spowolnienia gospodarczego w Polsce. Po rekordowym 2008 roku, kiedy to przychody ze sprzedaży usług transportowych i logistycznych, dotyczących zarówno ładunków jak i pasażerów, we wszystkich jednostkach transportu przekroczyły wartość 132 mld zł, w 2009 roku nastąpił spadek przychodów o 8% do poziomu 121,5 mld zł. Spodziewany poziom przychodów za 2010 rok będzie ciągle niższy, niż w 2008 roku i nie powinien przekroczyć poziomu 130 mld zł. Oznacza to jednak, że logistyka generuje przeszło 10,5% produktu krajowego brutto i jej udział w PKB przejawia tendencję rosnącą.

Bezpieczeństwo konsumenta stało się jedną z najważniejszych i priorytetowych kwestii w zarządzaniu łańcuchem dostaw produktów rolnych. Mimo największych starań czynionych przez uczestników łańcucha, nie można niestety całkowicie wykluczyć ryzyka związanego z zagrożeniem bezpieczeństwa żywności. Istnieje jednak możliwość identyfikacji źródeł takiego ryzyka na przykład w wybranym regionie, gospodarstwie rolnym czy w grupie na przykład hodowców.

Agrobiznes uważany jest za jeden z największych subsystemów gospodarki, o czym świadczy wolumen tworzonego produktu, jak i potencjał zaangażowany w wytwarzanie i dystrybucję produktów powstałych z surowców rolniczych. Struktura branżowa agrobiznesu jest bardzo złożona, gdyż obejmuje zarówno wytwarzanie środków do produkcji w rolnictwie i przetwórstwie rolno - spożywczym, jak też rolnictwo i branże zajmujące się pierwotnym i wtórnym przetwórstwem.

Logistyka w agrobiznesie odgrywa coraz większą rolę. Wzrostowi produkcji czy zastosowaniu nowej technologii towarzyszą liczne zmiany w agrosystemie. Celem jest uzyskanie odpowiedniego poziomu produkcji danego towaru. Jest to zależne od wzajemnych związków ekologicznych, od poziomu nawożenia roślin, jakości gleby, czystości wód, zmian wynikających ze stosowania nowych odmian, itd. Wysiewanie materiału siewnego oraz wykorzystanie środków chemicznych i nawozów w rolnictwie jest przykładem logistycznego rozumowania, gdyż ich stosowanie musi nastąpić w dokładnie określonym czasie, co jest zgodne z zasadą określoną w logistyce jako Just-in-time. Zaniedbania w terminowych agrotechnicznych zastosowaniach określonych środków produkcji mogą zaprzepaścić trud producenta rolnego (obniżka plonów i dochodu rolniczego). Jest to także problem współpracy rolnictwa z określonymi gałęziami przemysłu i transportu, który ma gwarantować terminowość dostaw [Abt, 1998].

Celem pracy jest analiza wpływu wielkości przedsiębiorstwa rolnego na wyposażenie i wykorzystanie ciągników i przyczep w wybranych przedsiębiorstwach rolnych.

W czasach globalizacji problematyka przemieszania się żywności w ramach łańcucha dostaw jest zagadnieniem ogólnoświatowym i wieloaspektowym. Zauważyć można szczególną aktywność zarówno ustawodawcy unijnego, jak i krajowego w zakresie wprowadzenia środków prawnych, które mają zagwarantować zdrową, bezpieczną żywność. Zapewnienie bezpieczeństwa żywności to nie tylko zasady jej wytwarzania przez rolników, a potem jej przetwarzania. Przepisy dotyczące bezpieczeństwa obejmują bowiem cały łańcuch żywnościowy, wszystkie etapy produkcji, przetwarzania i dystrybucji, to jest poczynając od produkcji pierwotnej żywności i pasz, kończąc na konsumencie końcowym [Korzycka-Iwanow, s. 118]. Niezmiernie istotnym zagadnieniem jest także kontrola przemieszczania się środków spożywczych, wczesnego wykrycia zagrożonej żywności, co umożliwia szybkie jej wycofanie z rynku. Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 roku, przepisami prawa żywnościowego objęty jest również transport środków spożywczych. Przedsiębiorca zajmujący się przewozem artykułów żywnościowych zobowiązany jest do spełnienia wymagań dotyczących środków transportu żywności zawartych między innymi w Załączniku II rozporządzenia 852/20044.

Rolnictwo jako branża od początku lat 90. XX wieku przeszło wiele zmian strukturalnych. Jedną z istotniejszych była zmiana relacji przedsiębiorstw rolniczych do otoczenia, polegająca głównie na otwartości rynków zaopatrzenia jak i również rynków zbytu [Wasilewski 2004]. Zmniejszona częstokroć żywotność produktów spowodowana ich szybkim starzeniem się, konieczność skracania cykli produkcyjnych oraz rosnący popyt na towary wysoko wartościowe stawiają wygórowane wymagania rynku rządzonego przez konsumenta [Gołembska 1999]. Doprowadziło to do konieczności optymalizacji w procesie zarządzania, szczególnie procesami przepływu towarów i informacji. Odpowiednie sterowanie tymi procesami powinno dawać odpowiedź na częste pytania, jakie zadaje sobie producent: co? komu? gdzie? kiedy? ile? jak?

Produkty hybrydowe w logistyce - cz. 1

Produkty hybrydowe w logistyce - cz. 3

Produkty hybrydowe w logistyce - cz. 4

1. Ilość i heterogeniczność usług cząstkowych.
Podkreślano już, że produkty hybrydowe charakteryzują się występowaniem kombinacji różnych usług cząstkowych. Im większy jest zakres i zróżnicowanie tych poszczególnych usług cząstkowych, tym wyższa jest kompleksowość wytworzenia pakietu usług.

Ze względu na fakt, iż koszty infrastruktury logistycznej stanowią poważne obciążenie dla przedsiębiorstw rolniczych, a także mają istotny wpływ na ogólny rezultat działalności, celem opracowania jest przedstawienie aktualnego poziomu infrastruktury logistycznej oraz jego wykorzystania w przedsiębiorstwach o różnym typie produkcji rolniczej. Materiałem do analizy były wyniki badań przeprowadzone w 40 przedsiębiorstwach rolniczych, położonych w rejonie Polski Południowej. Były to gospodarstwa specjalizujące się w uprawach polowych (grupa A), w chowie zwierząt paszami treściwymi (grupa B), uprawiające różne uprawy i prowadzące chów różnych zwierząt (grupa C) oraz gospodarstwa specjalizujące się w uprawach ogrodniczych (grupa D). Podziału gospodarstw dokonano na podstawie opracowania Fundacji Programów Pomocy dla Rolnictwa (FAPA) pt. "Metodyka liczenia nadwyżki bezpośredniej i zasady typologii gospodarstw rolniczych".