Czy wystarczy wysłać storno by anulować zlecenie?

Odpowiedź eksperta: Anulowanie zlecenia transportowego wchodzi w zakres pojęcia prawa do rozporządzania przesyłką. Prawo to pozwala nadawcy do jednostronnej zmiany umowy przewozu lub nawet odstąpienia od niej, zarówno przed wysłaniem przesyłki, jak i w trakcie realizowanego transportu. Zgodnie z art. 53 ust. 3 Prawa przewozowego rozporządzać przesyłką można składając odpowiednie oświadczenie pisemne. Zwrot „storno” oznacza zapis anulujący błędną operację księgową, więc sąd może uznać, że nie może być traktowane jako odstąpienie od umowy. Gdy chcemy zmienić umowę lub odstąpić do niej, osoba upoważniona do reprezentacji firmy, powinna złożyć oświadczenie, że odstępuje od umowy i odręcznie je podpisać. Spotkałam się bowiem z wyrokiem, w którym sąd uznał, że przekreślenie zlecenia ze słowem strono, nie stanowi skutecznego oświadczenia w imieniu spółki o odstąpieniu od umowy zawartej z przewoźnikiem. Wobec tego, skoro nie doszło do skutecznego odstąpienia od umowy, przewoźnikowi należy się naprawienie szkody z tytułu zawartej umowy.

Zastosowanie znajdują przepisy Kodeksu cywilnego traktujące o odpowiedzialności za niewykonanie zobowiązania (art. 471 w zw. z art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego). W mojej ocenie, nie pozwalają one na postawienie znaku równości między szkodą a wysokością frachtu. Przy formułowaniu roszczeń odszkodowawczych musielibyśmy wyliczyć wysokość szkody, zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2007 r.,  wydanego w sprawie II CSK 370/07, zgodnie z którym: „Dla oceny zasadności roszczenia odszkodowawczego z tytułu bezpodstawnego wypowiedzenia umowy nie jest wystarczające stwierdzenie, ile poszkodowany otrzymałby, gdyby umowa była realizowana, lecz to, jaką szkodę on poniósł. Z utraconą korzyścią nie może być utożsamiane wynagrodzenie w pełnej wysokości, gdyż stanowi ono przychód. Jego uzyskanie połączone jest z określonymi kosztami, wydatkami, podatkami i innymi obciążeniami, które musiałby ponieść poszkodowany, a których w następstwie rozwiązania uniknął”.

Z tego względu dla dochodzenia należności na wypadek procesu, powinno dojść do wykazania wysokości szkody poniesionej przez firmę w związku z przedmiotowym zleceniem. Zleceniobiorca może się domagać utraconych korzyści, czyli całości frachtu pomniejszonego o to, co zaoszczędził nie wykonując zlecenia. Wyliczając oszczędności trzeba odjąć te koszty, które i tak by poniósł wykonując to zlecenie, a domagać się można tego co by zarobił wykonując je. Należałoby więc od frachtu odjąć to co zleceniobiorca zaoszczędził nie wykonując tej trasy, wyliczając paliwo, które zaoszczędził nie jadąc w miejsce rozładunku czy opłaty drogowe, których nie trzeba było opłacić, zostawiając wypłacone już wynagrodzenie kierowcy.

Jednak muszę przyznać, że spotkałam się z wyrokami sądów obu instancji, które zasądziły całe wynagrodzenie uznając, że skoro mamy do czynienia z odpowiedzialnością z umowy (ex contractu), to utrata wynagrodzenia stanowi szkodę majątkową, która pozostaje w normalnym związku przyczynowym z anulowaniem zlecenia i skoro przewoźnik podjechał na miejsce załadunku, to już poniósł koszty paliwa i należy mu się całe wynagrodzenie. Natomiast jeżeli druga strona (Zleceniodawca) uważa, że zostały poniesione oszczędności, to powinna je sama wykazać, wskazując dokładnie oszczędności lub udowadniając, że przewoźnik zawarł inną umowę i w ten sposób mimo anulowania zlecenia i tak zarobił. Można więc spróbować domagać się całości wynagrodzenia, ale liczyć się z tym, że sąd może jednak nie zasądzić całości frachtu. Polski system prawa pozwala sądowi niezależnie od innych rozstrzygnięć ocenić konkretną sprawę, więc niestety trudno przewidzieć wynik sprawy.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny

• Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe

Stan prawny publikacji (data): 2017-09-11