Rola kolejowego transportu ładunków w tworzeniu sieci logistycznej

Niniejszy referat autorzy poświęcili roli transportu kolejowego w kreowaniu sieci logistycznych. Wymiana gospodarcza, zmiany strukturalne w przewozach, budowa paneuropejskich sieci transportowych stwarzają konieczność tworzenia punktów modalnych, w których dokonywany jest przerób handlowy i powstaje produkt logistyczny. Technologia informacyjna sprzyja tworzeniu partnerskich układów z wieloma ogniwami łańcucha logistycznego, szerzej rozumianego także jako sieć. Jego sprawne funkcjonowanie będzie tworzyć nową wartość dla klienta. Ma w tym swój udział także długookresowa koncepcja marketingu relacji, współgrająca z rozwojem partnerstwa logistycznego.

Przesłanki tworzenia sieci logistycznych - wybrane elementy
Celem działalności logistycznej jest obniżanie kosztów funkcjonowania przedsiębiorstw na rynku poprzez przejęcie części czynności, które nie są kluczowe dla firmy przez operatora logistycznego, przy zapewnieniu wysokiego poziomu jakości. Za jego pośrednictwem powinno następować przyspieszenie obiegu towarów w gospodarce, tj. zamiana towarów na gotówkę. Sprzyja temu zarządzanie logistyczne, czyli umiejętność dokonania stosownej analizy procesów biznesowych partnera handlowego, wkomponowanie się w te procesy i skracanie czasu ich realizacji.
Obecnie coraz więcej firm w mniejszym lub większym stopniu stara się oferować różnego rodzaju usługi logistyczne, głównie oparte na rozległej sieci informatycznej, pozwalające na integrację z systemem informatycznym klientów i dostawców. W ten sposób firmy zapewniają sobie sprawny obieg informacji tyczących:

• stanu zapasów,
• miejsca przebywania danej przesyłki,
• nieprawidłowości (opóźnień, uszkodzeń, zaginięć),
• dokumentów, zleceń, zestawień,
• wyliczania cen za usługi,
• zarządzania relacjami z klientami, np. badania rynku, analizowania uwag dotyczących usług w celu ich lepszego dopasowania do potrzeb klientów,
• dokonywanych płatności.

Powyższe elementy w połączeniu z odpowiednim skoordynowaniem produkcji z przepływami materiałowymi oraz wyrobami gotowymi, przeznaczonymi dla finalnego odbiorcy, prowadzą do optymalizacji kosztów, która jest jednym z podstawowych celów współczesnego zarządzania procesami produkcji. Działania te zmierzają do zredukowania zapotrzebowania na usługi transportowo-magazynowe zarówno w fazie zaopatrzenia materiałowego, jak i w fazie dystrybucji wyrobów gotowych. Realizacja tych zadań prowadzi do powstawania logistycznych platform, skupiających na określonym obszarze tzw. realizatorów usług logistycznych, często podejmujących wspólne działania.

W dobie globalizacji coraz większego znaczenia nabierają te obszary współpracy międzynarodowej, które opierają się na szybkości przepływu informacji, wymianie myśli technicznej, umiejętności przystosowania się do działania w warunkach dynamicznie zmieniającego się otoczenia rynkowego. Wymiana doświadczeń i podejmowanie wspólnych inicjatyw prowadzą do powstawania nowatorskich rozwiązań logistycznych i w konsekwencji do łączenia ze sobą poszczególnych elementów łańcuchów dostaw, tj. do integracji systemów logistycznych poprzez:

• planowanie optymalnych łańcuchów dostaw,
• analizę i wybór najlepszych usługodawców dla każdego ogniwa w łańcuchu dostaw,
• stworzenie jednolitego i optymalnego rozwiązania dla łańcucha dostaw,
• oferowanie rozwiązań o charakterze globalnym (sieci paneuropejskie),
• rozwijanie i ulepszanie dotychczasowych koncepcji i rozwiązań.

Jednak w warunkach spadku koniunktury gospodarczej coraz trudniej wejść na rynek transportowo-spedycyjno-logistyczny TSL, co spowodowane jest wzrostem barier dostępu, m.in. ograniczeniem możliwości dopływu międzynarodowego know-how. Dlatego tylko przedsiębiorstwa nakierowane na partnerską działalność biznesową będą w stanie przełamać te bariery i utrzymać, a nawet wzmocnić swoją dotychczasową pozycję rynkową.
W ostatnim okresie również w działaniu większości polskich przedsiębiorstw obserwujemy duży wzrost znaczenia logistyki. Zintegrowane łańcuchy dostaw są dziś powszechnie uważane za rozwiązania o największych możliwościach uzyskania oszczędności i generowania zysków. Bardzo szybko sytuację tę wykorzystały małe i średnie firmy spedycyjno-transportowe, które rozpoczęły tworzenie lokalnych centrów logistycznych, stanowiących początkowe lub końcowe ogniwo kanału logistycznego. Wiele tego rodzaju obiektów powstało na przykład wokół Warszawy i Poznania. Jednak pomimo licznych koncepcji lokalizacji w naszym kraju centrów logistycznych o znaczeniu międzynarodowym (dla przykładu projekt Instytutu Logistyki i Magazynowania z Poznania, prof. Leszka Mindura, Instytutu Morskiego w Gdańsku czy PKP CARGO SA itp., które zasadniczo wskazują te same miejsca jako optymalne dla tego rodzaju inwestycji) do dziś nie powstało żadne. Nie powstał również żaden program rządowy, który zakładałby budowę sieci centrów logistycznych. Pomimo że w Sektorowym Programie Operacyjnym na lata 2004-2006 Ministerstwa Infrastruktury istnieje zapis o popieraniu budowy kolejowych terminali kontenerowych i centrów logistycznych oraz rozwoju transportu intermodalnego, to tylko budowa Międzynarodowego Centrum Logistycznego w Sławkowie może liczyć obecnie na wsparcie rządu. Należy jednak zdawać sobie sprawę, iż w warunkach rozwiniętej gospodarki rynkowej tego rodzaju podmioty nie powinny powstawać w wyniku decyzji administracyjnych, podejmowanych na różnych szczeblach (ministerstwa, władz centralnych regionalnych czy też lokalnych), lecz stanowić naturalną odpowiedź na popyt na usługi o charakterze logistycznym. Władze administracyjne miałyby jedynie wspierać i promować te projekty, jak również stwarzać sprzyjające warunki do ich powstawania, np. poprzez budowę infrastruktury towarzyszącej, tj. budowę sieci dróg, sieci kanalizacyjnej lub zastosowanie odpowiednich ulg podatkowych dla operatorów logistycznych. 

Cały artykuł w formacie PDF.