Polski Ład a branża transportowa. Jaka forma prowadzenia działalności da najwięcej korzyści?

Zmiany, które wprowadza Polski Ład
W ramach nowelizacji systemu podatkowego wprowadzono szereg zmian, które wymuszają na firmach optymalizację swoich działań. Jako jedną z najpoważniejszych modyfikacji wymienia się zmiana zasad wyliczania składki zdrowotnej. Dotychczas kalkulowano ją w formie zryczałtowanej, czyli jako procent od 75% kwoty przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku.

Aktualnie cały proces został skomplikowany, a wysokość składki zdrowotnej oblicza się w sposób różny, zależnie od wybranej formy opodatkowania. W efekcie:

• przedsiębiorcy wybierający skalę podatkową za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu wyliczają składkę zdrowotną od miesięcznej podstawy wymiaru stanowiącej dochód z działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który opłacana jest składka (wyniesie ona 9%),
• obliczanie składki w modelu podatku liniowego jest bardzo zbliżone do zasad ogólnych – z tą różnicą, że zamiast 9% trzeba będzie zapłacić 4,9% podstawy wymiaru,
• w ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych składka będzie uzależniona od wysokości przychodu osiągniętego w danym roku kalendarzowym. Za to podstawę wymiaru składki będzie stanowiło 9% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. W tym wariancie możliwe jest także skorzystanie ze „składki uproszczonej”,
• przedsiębiorcy rozliczający się kartą podatkową, jako podstawę wymiaru uwzględniają kwotę minimalnego wynagrodzenia w danym roku kalendarzowym – ich składka zdrowotna również wyniesie 9%.

Wraz z nadejściem 1 stycznia 2022 roku ta ostatnia forma opodatkowania nie będzie dostępna dla niektórych przedsiębiorców. Oprócz tego usunięto możliwość zmiany formy opodatkowania na kartę podatkową. Będą mogły skorzystać z niej wyłącznie te firmy, które korzystały z takiej formy opodatkowania w ubiegłym, 2021 roku.

W przypadku skali podatkowej, podatku liniowego i ryczałtu przewidziano kilka progów dochodu i przychodu. Będą mieć one wpływ na wysokość samej składki. Za to podstawa wymiaru składki także nie jest jednolita – może wynieść od 60 do nawet 180% przeciętnego wynagrodzenia.

Co istotne, formę opodatkowania wybieramy raz do roku – do 20. dnia stycznia, a roku bieżącym wyjątkowo do 20 lutego (poza przedsiębiorcami, którzy rozliczają się na karcie podatkowej). Ze względu na tak poważne zmiany w systemie prawnym, przed podjęciem decyzji o sposobie opodatkowania warto zasięgnąć pomocy doradcy podatkowego. W ten sposób będziemy pewni, że wybraliśmy najlepsze, optymalne rozwiązanie.

Kwota wolna od podatku
Przedsiębiorcy rozliczający się na zasadach ogólnych mogą skorzystać z większej kwoty wolnej od podatku. Przed zmianą przepisów było to 8 tysięcy złotych, aktualnie jest to 30 tysięcy złotych, które stanowi kwotę stałą (nie zaś mechanizm degresywny jak wcześniej). W rezultacie kwota wolna jest identyczna dla każdego podatnika bez względu na wysokość jego zarobków. Podatek płacimy więc od nadwyżki ponad kwotę wolną od podatku.

Progi podatkowe
Kolejna zmiana dotyczy podniesienia pierwszego progu podatkowego. Przed zmianą przepisów była to kwota graniczna w wysokości 85 528 zł. Poniżej tej kwoty podatek wynosił 17% i pomniejszano go o kwotę zmniejszającą podatek. Za to nadwyżkę ponad ten próg opodatkowywano podatkiem 32%.

W ramach Polskiego Ładu pierwszy próg przesunięto do kwoty 120 000 zł. Jest to ważna zmiana zwłaszcza dla początkujących przedsiębiorstw, które nie mają jeszcze zbyt dużych przychodów, gdyż przez dłuższy czas będą mogły płacić niższy podatek.
Ponadto wspólnicy spółek, które osiągają większe przychody, muszą zwrócić uwagę na tzw. trzeci próg podatkowy. Jest to danina solidarnościowa wprowadzona w rozdziale 6a ustawy o PIT. Wylicza się ją od nadwyżki ponad 1 mln zł (niezależnie od opodatkowania 32% ponad kwotę 120 tysięcy zł) i obejmuje ona osoby fizyczne, które przekroczyły określone kryterium dochodowe.

Aby wyliczyć daninę solidarnościową, uwzględnia się poniższe kwoty:

• dochody opodatkowane według skali podatkowej np. z tytułu świadczenia pracy
• dochody z odpłatnego zbycia udziałów lub akcji, a także instrumentów finansowych i papierów wartościowych,
• dochody z działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej przy wyborze liniowej formy opodatkowania,
• dochody zagranicznej spółki kontrolowanej.

Do 30 kwietnia należy złożyć deklarację dotyczącą tej daniny i dokonać jej zapłaty. Obciążenie wynosi 4% nadwyżki ponad trzeci próg podatkowy. Co istotne, otrzymanych dywidend nie bierze się pod uwagę przy wyliczaniu podstawy do ustalenia daniny solidarnościowej.

Brak możliwości odliczania składki zdrowotnej
Najbardziej dotkliwą i kontrowersyjną zmianą jest pozbawienie przedsiębiorców możliwości odliczania składki zdrowotnej od podatku. Przed zmianą można było odliczyć 7,75% z 9% podstawy wymiaru składki. Dzięki temu firmy były opodatkowane niższym podatkiem dochodowym.

Obecnie nie ma takiej możliwości, przez co przedsiębiorcy zapłacą całościową kwotę ubezpieczenia zdrowotnego. Częściową rekompensatą tej niedogodności może być wspomniane już podniesienie pierwszego progu podatkowego oraz większa kwota wolna od podatku. Jednak składki zdrowotnej nie wylicza się już ryczałtowo, tylko od dochodu, przez co wyższy zysk powoduje też większe obciążenie dla przedsiębiorcy.

Pakiet mobilności dla branży transportowej
Poza licznymi zmianami związanymi z Polskim Ładem, firmy z branży transportowej napotkają na dużo nowych regulacji związanych z branżą TSL. Ich wdrażanie rozpoczęło się w 2020 roku i jak do tej pory modyfikacje objęły:

• zakaz regularnych odpoczynków w kabinie pojazdu,
• zobowiązanie pracodawcy do umożliwienia pracownikowi powrotu do bazy lub miejsca zamieszkania minimum raz na 4 tygodnie,
• ograniczenie możliwości skrócenia czasu odpoczynku oraz wydłużenia godzin pracy.

Powyższe zapisy przyczyniły się do znaczącego podwyższenia kosztów prowadzenia działalności transportowej. Oprócz tego wymusiły zmiany w organizacji pracy. Jednocześnie teraz pojawią się kolejne modyfikacje, czyli:

• w przypadku przewozów transgranicznych pracownik musi otrzymać dietę oraz ryczałt za noclegi w wysokości określonej w przepisach (odmiennie dla każdego kraju) i kwoty te nie mogą już stanowić części wynagrodzenia zasadniczego,
• obowiązek sprowadzenia każdego pojazdu do bazy minimum raz na 8 tygodni,
• regularna przerwa w przejazdach kabotażowych (między różnymi państwa członkowskimi UE lub EFTA),
• szczegółowe uzupełnianie zapisów z tachografu cyfrowego
• zabezpieczenie finansowe na samochody (a nie tylko licencję i zezwolenia jak dotychczas),
• obowiązek prowadzenia ewidencji czasu pracy (w formie papierowej lub elektronicznej).

Istotne jest to, że wiele z tych zmian dotyczy zarówno transportu ciężkiego, jak i pojazdów z DMC do 3,5 tony. Przedsiębiorcy z branży transportowej będą więc borykać się ze sporym wzrostem kosztów pracy (przewidywane jest zwiększenie skokowe od 20% do 40%). Nie dziwi więc, że wiele firm obawia się utraty płynności finansowej oraz problemów z wdrożeniem owych zmian, np. przez konieczność prowadzenia szkoleń wśród kierowców, kadr i pracowników biurowych.

Sposobem na łagodniejsze przejście na nowe zasady rozliczeń może być zmiana formy prowadzenia biznesu. Którą formę prowadzenia działalności wybrać?

Jaka forma prowadzenia działalności w Polskim Ładzie będzie najlepsza?
To, jaką formę prowadzenia działalności wybierzemy, przełoży się na liczne aspekty funkcjonowania naszego biznesu. Wśród nich można wymienić:

• koszt działalności i obciążenia podatkowe,
• stopień sformalizowania działalności,
• zakres odpowiedzialności za zobowiązania.

Poza tym samo rozpoczęcie działalności transportowej wymaga spełnienia pewnych warunków, takich jak: dobra reputacja, czyli niekaralność prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa umyślne (karno-skarbowe i skierowane m.in. przeciw prawom pracownika i obrotowi gospodarczemu); posiadanie certyfikatu kompetencji zawodowych; dysponowanie stałą, rzeczywistą siedzibą; posiadanie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika oraz ewentualnie licencji wspólnotowej; wykazanie zdolności finansowej w wyniku przedłożenia sprawozdania finansowego lub zabezpieczenia np. w formie gwarancji bankowej czy polisy OC.

Jednocześnie przejście z jednej formy działalności gospodarczej na inną to dość skomplikowany, czasochłonny proces. Dlatego przed podjęciem takiej decyzji warto skorzystać z porady prawników wyspecjalizowanych w obsłudze prawnej przedsiębiorców.

Poniżej przedstawiamy cechy najczęściej wybieranych form działalności:

Jednoosobowa działalność gospodarcza
Indywidualna, jednoosobowa działalność gospodarcza jest wciąż najpopularniejszą formą prowadzenia biznesu w naszym kraju. W jej ramach przedsiębiorcy rejestrują się w CDEIG, opłacają składkę społeczną i zdrowotną, a wysokość tej drugiej zależy od formy opodatkowania i wysokości przychodów lub wysokości dochodów.

Jednoosobowe firmy opłacają podatek dochodowy od osób fizycznych PIT, czasem również VAT. W branży transportowej objęcie VAT-em i jego stawka zależy od kilku kwestii:

• rodzaju transportu (krajowy, wewnątrzwspólnotowy, międzynarodowy, wykonywany poza granicami kraju w całości),
• statusu nabywcy (krajowy podatnik, podatnik z innego państwa UE, podatnik spoza UE),
• miejsca świadczenia (terytorium kraju, terytorium nabywcy w UE, kraj poza UE).

Do zalet prowadzenia własnej DG zalicza się brak obowiązku wnoszenia określonego kapitału oraz samodzielność w podejmowaniu biznesowych decyzji. Poza tym rejestracja tego typu firmy jest prosta, a jej prowadzenie mało skomplikowane pod względem formalnym. Jako wadę można wymienić nieograniczoną odpowiedzialność właściciela, który odpowiada całym majątkiem za zobowiązania wobec kontrahentów. Takiej odpowiedzialności nie można wyłączyć ani ograniczyć.

Spółka cywilna
Kolejna opcja to spółka cywilna, będąca umową cywilno-prawną podpisywaną przez minimum dwóch wspólników. Według przepisów są oni przedsiębiorcami, za to spółka cywilna nie ma osobowości prawnej.

Jest to forma działalności wybierana najczęściej do realizacji przedsięwzięć krótkoterminowych. Będzie odpowiednia zwłaszcza wtedy, gdy wspólnicy chcą uzyskać maksymalną elastyczność zapisów umownych. W przepisach kodeksu cywilnego nie znajdziemy żądnych rozwiązań imperatywnych – poza brakiem możliwości wyłączenia odpowiedzialności za zobowiązania wobec osób trzecich.

Wspólnicy w tego typu działalności są płatnikami składki zdrowotnej jako wspólnicy spółki cywilnej i przedsiębiorcy, oraz składki społecznej. Płatnikami podatku dochodowego są wspólnicy (odpowiednio do zysków wynikających z umowy), ale VAT płaci już cała spółka.

Tak jak w przypadku jednoosobowej działalności, tak dla spółek cywilnych największym plusem jest prostota założenia firmy i niskie koszty prowadzenia biznesu. Nie trzeba wnosić kapitału w określonej wysokości, za to umowa może być dowolnie modyfikowana.

Wadą jest brak osobowości prawnej – spółka nie może występować jako samodzielny podmiot w obrocie i to we wszystkich czynnościach prawnych oraz procesowych. Oprócz tego wszyscy wspólnicy odpowiadają solidarnie i w sposób nieograniczony za zobowiązania spółki cywilnej.

Spółka jawna
Spółka jawna jest podstawowym modelem spółki handlowej. Może występować w obrocie samodzielnie, zaciągać zobowiązania i nabywać prawa. Każdy z jej wspólników jest przedsiębiorcą, który osobno opłaca składki społeczne i zdrowotne. Gdy wspólnicy są jednocześnie zatrudnieniu w spółce, np. jako radcy prawni na umowę zlecenie, to od drugiej i kolejnych umów opłacają wyłącznie ubezpieczenie zdrowotne.

Spółka jawna to podatnik podatku VAT. Gdy wspólnikami są tylko osoby fizyczne, to każdy z nich rozlicza też podatek PIT z tytułu prowadzenia działalności gosp. proporcjonalnie do udziału w zyskach spółki. Za to opodatkowanie CIT (art. 1 ust. 3 pkt 1 a ustawy o CIT) może pojawić się, jeśli siedziba lub zarząd spółki jawnej jest zlokalizowany poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wspólnikami nie są jedynie osoby fizycznej, za to spółka jawna nie złoży:

• informacji o podatnikach CIT będących wspólnikami spółki jawnej,
• aktualizacji informacji w razie zmiany składu osobowego spółki jawnej albo jej przekształcenia lub utworzenia.

Stosowne oświadczenie należy złożyć do:

• naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę spółki,
• naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla każdego podatnika osiągającego dochody ze spółki jawnej.

Jako zaletę spółki jawnej można wymienić podmiotowość prawną, łatwość procedury zakładania, niskie koszty prowadzenia. Poza tym nie ma określonych, minimalnych wkładów wspólników, a przepisy umożliwiają swobodne kształtowanie postanowień umownych.

Wadami będzie obowiązek przejścia procedury rejestracji w celu wpisania spółki do KRS, a także nieograniczona – chociaż subsydiarna – odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (z o.o.)
Spółka z o.o. to spółka kapitałowa, dysponująca osobowością prawną oraz podmiotowością prawną. Występuje jako odrębny od wspólników podmiot wpisany do KRS. W odróżnieniu od spółek osobowych może być założona nawet przez jedną osobę.

Spółki z o.o. są podwójnie opodatkowane. Na poziomie osoby prawnej trzeba zapłacić podatek CIT w wysokości 9% lub 19% (niższa stawka jest dostępna dla tzw. małych podatników), a dywidendy są opodatkowane 19% podatkiem PIT. Każda spółka z o.o. jest też podatnikiem VAT, więc na zakończenie roku podatkowego składa sprawozdanie finansowe i prowadzi pełną księgowość.

Składki ZUS płaci spółka, a wspólnicy nie są do tego zobowiązani (wyjątkiem są sytuacje, w których wspólnicy są zatrudnieni na umowę o pracę lub umowę cywilnoprawną). Obowiązek złożenia deklaracji spoczywa też na wspólniku jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, gdyż tak naprawdę opłaca on swoje własne ubezpieczenie.

Minusy prowadzenia spółki z o.o. to podwójne opodatkowanie, większa formalizacja podczas procedury rejestracji i obowiązek prowadzenia pełnej księgowości.

Co istotne, wszędzie tam, gdzie spółka wypłaca pracownikom dywidendę, po spełnieniu przesłanek można skorzystać z tzw. zwolnienia dywidendowego (mówi o nim ustawa o CIT). Poza tym spółkę jawną i spółkę z o.o. można założyć online, korzystając z systemu S-24. Ułatwia to proces otwarcia działalności gospodarczej, a także zmniejsza jego koszty. Jednocześnie powoduje też mniejszą dowolność i elastyczność przy formułowaniu postanowień umownych.

Wnioski
Chociaż firma transportowa może być prowadzona w każdej postaci, to zdecydowanie nie każda z nich jest tak samo opłacalna. Wybór formy prowadzenia działalności gospodarczej trzeba dobrze przemyśleć, analizując wady i zalety poszczególnych rozwiązań. Dlatego zanim podejmiesz decyzję, skorzystaj z pomocy kancelarii prawnej z doświadczeniem w sektorze transportu, spedycji i logistyki. W ten sposób zyskasz fachowe wsparcie w założeniu firmy, optymalizacji podatkowej i bezpiecznym rozwoju biznesu.

Czytaj także:
- Kary za przekroczenie czasu pracy kierowcy. Jakie są skutki prawne?
- Przepisy prawne, które regulują pracę przewoźników międzynarodowych
- Odpowiedzialność przewoźnika za przewożony towar. Podstawy prawne
- Windykacja należności w transporcie. Jak odzyskać zaległe płatności?