WIEDZA

Logistyka, której wojskowy rodowód wywodzi się od początków naszej europejskiej cywilizacji, jest dzisiaj ważną i bardzo dynamiczną dziedziną naszego życia społeczno - gospodarczego, której stan wiedzy i zaawansowanie technologiczne są wyznacznikiem nowoczesnych standardów prowadzenia działalności gospodarczej. Sprawność techniczno - organizacyjna i ekonomiczna, efektywność procesów logistycznych w każdym sektorze gospodarczym i w każdym przedsiębiorstwie, determinują ich rynkową konkurencyjność. We współczesnej gospodarce rynkowej logistyka, obok jakości, zasadniczo różnicuje produkty i usługi, i stanowi o ich atrakcyjności i konkurencyjności rynkowej. Wysoce wydajne, współczesne, globalne systemy produkcyjne, działające według standardu restauracji McDonald, oferują niemal wszystko i natychmiast. Tak ogromna dyspozycyjność mocy produkcyjnych wynika przede wszystkim z wysokiej sprawności sektora produkcji materialnej i sprzężonego z nim sektora usług, czego efektem jest ogromna podaż wszelkich wyrobów i towarów, niejednokrotnie przewyższająca realny popyt rynkowy. Systemowym stymulatorem tego popytu jest oczywiście marketing sprzedaży, który za pomocą różnych socjotechnik, żeby nie powiedzieć manipulacji, kształtuje trendy i pobudza mniej zdecydowanych klientów do globalnej konsumpcji.

Kategoria logistyka została zdefiniowana przez Instytut Logistyki w 1998 roku jako zarządzanie strategiczne łańcuchem dostaw, który zawiera zapotrzebowanie, produkcję, dystrybucję i zagospodarowanie odpadów, łącznie z towarzyszącą tej działalności: transportem, magazynowaniem i technologią informatyczną. W tym samym okresie nastąpił przełom w rozwoju metod zarządzania logistycznego. Pojawiły się jego następujące metody:

Przedsiębiorstwa hutnicze chcąc sprostać wymogom gospodarki rynkowej i dynamicznie zmieniającemu się otoczeniu realizują działania pozwalające na zmniejszenie ich uciążliwości wobec środowiska przyrodniczego. Integralną częścią systemów zarządzania przedsiębiorstwami są systemy racjonalnej gospodarki odpadami i zasobami użytkowymi w procesach produkcji. Działania te mają charakter zorganizowany i uporządkowany.
W artykule omówiono wybrane elementy gospodarki odpadami. Jako studium przypadku posłużyło przedsiębiorstwo hutnicze Ferrum SA. Przedsiębiorstwo specjalizuje się w produkcji rur stalowych i uznawane jest za jednego z pionierów programu Czystszej Produkcji (CP). W 1993 roku spółka podpisała deklarację programową, a w 1996 roku otrzymała świadectwo CP.

Jakość usług we współczesnych procesach gospodarczych posiada istotne i różnorakie znaczenie. Wzrost wymagań użytkowników stawiany usługom związanym z przemieszczaniem towarów, szczególnie w zakresie transportu, spedycji, logistyki, zmusza przedsiębiorstwa realizujące tego typu usługi, do poszukiwania nowych, bardziej konkurencyjnych rozwiązań, dzięki którym możliwa byłaby poprawa poziomu ich jakości.

Każdej działalności ludzkiej towarzyszy powstawanie odpadów. Ludzie intuicyjnie decydowali, co staje się odpadem, co z nim można uczynić oraz tak organizowali swoje życie, że dla porządkowania otoczenia wydzielali pewne przestrzenie dla określonych funkcji - na przykład schronienia, uprawy, pochówku zmarłych i inne. Jedną z takich przestrzeni przeznaczali właśnie na odpady. Kolebką pierwszych w historii zorganizowanych wysypisk śmieci była Kreta. W kulturze minojskiej śmieci wrzucane były do wykopanych w ziemi dziur, a kolejne ich warstwy przysypywano warstwami ziemi. W starożytnych miastach śmieci wrzucano również do okopów pozostałych z czasów wojen czy do wyschniętych studni. Grecy i Rzymianie posiadali zadziwiająco skuteczny system oczyszczania miast od śmieci. Kwestie maksymalnego wykorzystania odpadów były prawdopodobnie traktowane początkowo intuicyjnie, a potem - świadomie i często - biznesowo. Przykładem może być opodatkowanie przez cesarza Wespazjana latryn publicznych w starożytnym Rzymie. Mocz z nich odprowadzany był bezpośrednio do garbarni lokowanych na uboczu, ze względu na odór towarzyszący procesowi wyprawiania skór. Natomiast Japończycy już w X wieku zajęli się jako pierwsi w historii recyklingiem, zbierając makulaturę i ponownie przetwarzając zużyty papier.

Ogólne tendencje w rozwoju logistyki zwrotnej
Logistyka zwrotna stanowi stosunkowo nowy obszar badawczy, zarówno w warstwie teoretycznej, jak i empirycznej. W literaturze anglojęzycznej można spotkać takie pojęcia, jak dystrybucja odwrotna (reverse distribution), logistyka zwrotów (return logistics), odwrócona logistyka (reversed logistics) czy logistyka działająca wstecz (retro logistics), które w istocie odnoszą się do takich samych zagadnień.
Logistyka zwrotna w sposób zasadniczy różni się od takich dziedzin, jak zarządzanie odpadami, które odnosi się głównie do skutecznego i efektywnego zbierania oraz przetwarzania odpadów. W zarządzaniu odpadami przyjmuje się, że pojęcie odpadów określa produkty, dla których nie istnieje nowe zastosowanie. Wypływa stąd wniosek, iż problemy z uściśleniem koncepcji logistyki zwrotnej oraz jej rozgraniczeniem w stosunku do innych, pokrewnych dziedzin nauki, sprowadzają się do rozumienia pojęcia odpady wraz ze wszystkimi wynikającymi z definicji konsekwencjami. Logistyka zwrotna dotyczy takich strumieni przepływów, w których istnieje możliwość od tworzenia wartości z wycofywanych produktów oraz sytuacji, gdy wyjście stanowi zasilenie dla nowego łańcucha dostaw.