Systemy logistyczne gospodarki odpadami w przedsiębiorstwach hutniczych - ujęcie praktyczne
- Gajdzik Bożena
- Kategoria: Logistyka
Przedsiębiorstwa hutnicze chcąc sprostać wymogom gospodarki rynkowej i dynamicznie zmieniającemu się otoczeniu realizują działania pozwalające na zmniejszenie ich uciążliwości wobec środowiska przyrodniczego. Integralną częścią systemów zarządzania przedsiębiorstwami są systemy racjonalnej gospodarki odpadami i zasobami użytkowymi w procesach produkcji. Działania te mają charakter zorganizowany i uporządkowany.
W artykule omówiono wybrane elementy gospodarki odpadami. Jako studium przypadku posłużyło przedsiębiorstwo hutnicze Ferrum SA. Przedsiębiorstwo specjalizuje się w produkcji rur stalowych i uznawane jest za jednego z pionierów programu Czystszej Produkcji (CP). W 1993 roku spółka podpisała deklarację programową, a w 1996 roku otrzymała świadectwo CP.
Racjonalna gospodarka odpadami w sektorze hutniczym
Racjonalna gospodarka odpadami pozwala przedsiębiorstwom hutniczym na duży odzysk poszczególnych odpadów. Niektóre, takie jak skrzepy stalowe, odpady z toczenia i piłowania żelaza oraz złom stalowy, w całości znajdują zastosowanie w procesie produkcyjnym. Zmienione procesy produkcji pozwoliły na znaczne wykorzystanie złomu stalowego (obecnie produkcja stali odbywa się głównie w dwóch procesach: konwertorowo - tlenowym i elektrycznym, to jest w elektrycznych piecach łukowych. W procesie konwertorowym doprowadzana jest do konwertora surówka żelaza z dodatkiem 15 - 20% złomu stalowego; w procesie elektrycznym stal jest wytwarzana głównie na bazie złomu. Według danych Hutniczej Izby Przemysłowo - Handlowej, w ciągu ostatnich kilku lat fizycznie zlikwidowano ponad 40% przestarzałych i nieprzyjaznych ekologicznie technologii w polskim sektorze hutniczym. Ponad 90% odpadów wytwarzanych przez przedsiębiorstwa hutnicze podlega ponownemu zagospodarowaniu. Ograniczono energo- i materiałochłonność produkcji. Emisje podstawowych zanieczyszczeń do powietrza, to jest NOx, SO2 i pyłów uległy zmniejszeniu. Gazy NOx, SO2 stanowią niewielki udział w emisji ogółem (1,5%). Wskaźnik emisji pyłów wynosi około 0,70 kg/na tonę stali surowej. Ilość zanieczyszczeń pyłowych zatrzymanych w urządzeniach oczyszczających stanowi 98,8%. Wszystkie zakłady sektora hutniczego żelaza i stali posiadają wymagane prawem decyzje dotyczące emisji gazów i pyłów do powietrza atmosferycznego, pozwolenia na pobór wody, pozwolenia na odprowadzanie ścieków i zezwolenia na gospodarowanie odpadami. Ponadto, przedsiębiorstwa sektora hutniczego żelaza i stali posiadają zamknięte obiegi wody i zmniejszają ilość wody zużywanej w procesach technologicznych.
Proces zagospodarowywania odpadów hutniczych może odbywać się wewnątrz przedsiębiorstwa lub poza nim. Odpady poprodukcyjne, stosowane ponownie w procesach produkcyjnych przedsiębiorstw hutniczych, to przede wszystkim odpady z żelaza i stali (złom stalowy, cząstki metali i ich stopów). Natomiast odpady poprodukcyjne przekazywane innym podmiotom zewnętrznym, to między innymi żużle wielkopiecowe i stalownicze. Na polskim rynku powstały specjalistyczne przedsiębiorstwa zajmujące się przeróbką żużli i produkcją tak zwanych kruszyw, stosowanych do produkcji materiałów budowlanych, nawierzchni asfaltowych, a także do podbudowy i zaklinowywania dróg. Racjonalna gospodarka odpadami polega na zagospodarowywaniu odpadów powstających w procesach produkcyjnych (odpady poprodukcyjne), jak i tak zwanych zasobów poużytkowych. Przedmiotem recyklingu w przedsiębiorstwach sektora hutniczego są między innymi wycofane z eksploatacji obiekty budowlane, urządzenia, maszyny, środki transportu, zużyte baterie, akumulatory, opakowania, odpady zalegające na hałdy, itp.
Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 6/2009.