Logistyka produkcji przedsiębiorstwa odzieżowego

• interfunkcyjna, wykorzystująca narzędzia zarządzania: kalkulację kosztów, obsługę logistyczną oraz obsługę zapasów
• interorganizacyjna, polegająca na koordynacji operacji realizowanych przez różne organizacje (uwzględnia różne kultury organizacyjne, wartości, struktury, procedury organizacyjne i systemy informatyczne oraz motywację do osiągania wspólnych celów i pozycję organizacji wewnątrz łańcucha dostaw).

Rozwój logistyki spowodował pojawianie się nowych definicji tego pojęcia. W XXI wieku autorzy określają, że jest to integracja procesów biznesowych, od źródeł pozyskania surowców do ostatecznego odbiorcy, wespół z obsługą serwisową i informacją umożliwiającą tworzenie wartości dodanej dla klienta. Takie sformułowanie pozwala stwierdzić, że krytycznym elementem zarządzania logistycznego jest przepływ zasobów (surowców, pracy, produktów, kapitału), a jego istotą obniżanie kosztu wprowadzania produktu na rynek oraz szybszy i łatwiejszy transfer zasobów pomiędzy rynkami. Z kolei system logistyczny przedsiębiorstwa został zdefiniowany jako system przestrzenno - czasowej transformacji towarów, który dzielimy na logistykę zaopatrzenia, produkcji, dystrybucji, części zamiennych i powtórnego zagospodarowania odpadów. Przedmiotem artykułu będzie logistyka produkcji w przedsiębiorstwie odzieżowym.

Zadania logistyki produkcji odzieży i jej informatyczne wspomaganie
Logistyka produkcji to organizacja systemu produkcyjnego wraz z jego najbliższym otoczeniem magazynowo - transportowym. Badania własne wykazały, że w przedsiębiorstwie odzieżowym obejmuje ona następujące zadania:

• planowanie, organizację i kontrolę procesu produkcji odzieży
• magazynowanie i ewidencję robót w toku produkcji odzieży
• transport wewnątrzzakładowy
• gospodarkę odpadami poprodukcyjnymi.

Planowanie, organizacja i kontrola procesu produkcji odzieży.
Planowanie produkcji wykonuje się w firmach odzieżowych w oparciu o plany sezonowe (wiosna - lato i jesień - zima). Skorelowanie posiadanego potencjału produkcji firmy z potrzebami sprzedaży oraz optymalizacja kosztów wytwarzania powoduje często podział zadań produkcyjnych i częściowe przekazanie ich do realizacji poza przedsiębiorstwo. Jak wykazały badania, udział outsourcingu i offshoring′u w przedsiębiorstwach odzieżowych był następujący:
1) całą produkcję odzieży poza firmą realizowało 6,9% próby badawczej;
2) ponad połowę produkcji zlecało na zewnątrz 6,9% próby;
3) mniej niż połowę produkcji zlecało 37,9% próby;
4) 48,3% próby korzystało wyłącznie z własnego potencjału produkcji.

Zbilansowane moce produkcyjne stanowiły podstawę do planowania miejsca i czasu realizacji poszczególnych modeli odzieży przez wskazane zespoły w firmie i poza nią. W prowadzonych badaniach nie stwierdzono korzystania ze specjalistycznego oprogramowania w planowaniu operatywnym. Zwykle stosowano proste, deterministyczne zależności do planowania i synchronizacji kolejnych faz procesu konfekcjonowania odzieży. Składa się on z produkcji wykrojów, wykonania połączeń klejowych i nitkowych oraz obróbki cieplnej wyrobów (międzyfazowej i końcowej). Organizacja produkcji odzieży obejmuje obszary:
1) kadrowe (wymagana ilość pracowników o zadanych kwalifikacjach i w określonym czasie do realizacji zdefiniowanego procesu technologicznego);
2) techniczne (niezbędne maszyny i urządzenia);
3) materiałowe (optymalna ilość materiałów/półfabrykatów na stanowiskach pracy).

Wymienione obszary warunkują wybór systemu konfekcjonowania odzieży: taśmowy, taśmowo - sekcyjny, sekcyjny z synchronizowanymi grupami obróbczymi, potokowy.
Istotnym czynnikiem determinującym organizację procesu produkcji jest wielkość zamówienia na dany model odzieży, możliwość łączenia produkcji kilku modeli w jednym procesie, itp. Wszystkie podejmowane działania organizacyjne mają na celu optymalizację kosztów wytwarzania oraz uzyskanie produktu wysokiej jakości. Kontrola procesu produkcji odzieży jest prowadzona przez brygadzistów w zespołach, którymi kierują. Dotyczy ona:
1) zgodności wykonania poszczególnych operacji z dokumentacją techniczno - technologiczną dla wyrobu;
2) jakości wykonania wszystkich węzłów technologicznych;
3) synchronizacji pracy stanowisk w zespole;
4) optymalizacji czasu wykonania produktu;
5) dbałości o bezpieczeństwo i atmosferę pracy podległego zespołu pracowników.

Magazynowanie i ewidencja robót w toku produkcji odzieży.
Zapasy robót w toku są niezbędne do utrzymania ciągłości pracy, lecz ich nadmiar wpływa negatywnie na wynik finansowy przedsiębiorstwa. Sposoby magazynowania zapasów w procesie produkcji odzieży bywają różne. Przechowywane są w wózkach transportowych i/lub na specjalnych regałach oraz przy stanowiskach pracy. Efektywne sterowanie zapasami i robotami w toku produkcji polega na prognozowaniu optymalnego zużycia oraz ciągłej ich kontroli. Określenie wielkości robót w toku każdego zespołu produkcyjnego dokonano na podstawie autorskiego algorytmu. Była to różnica pomiędzy ilością pobranego półfabrykatu na podstawie zlecenia produkcyjnego - dokument rozchodu wewnętrznego z magazynu RW, ilością przekazanych zwrotów półfabrykatu do magazynu - dokument ZW, a ilością przekazanych produktów do magazynu wyrobów gotowych - dokument K2. Suma ilości wyrobów określonych w dokumentach K2 powinna bilansować ilości zadane przez zlecenie produkcyjne na dany wzór odzieży. Prezentowany algorytm stał się podstawą utworzenia oprogramowania komputerowego nadzorującego wielkość zapasów robót w toku produkcji. Stopień szczegółowości ewidencji obejmował: datę produkcji, numer zespołu realizującego zadanie, symbol SWW, nazwę modelu odzieży oraz zadaną ilość sztuk. Przyjęto, że rozliczanie stanu zapasów w zespołach odbywać się będzie raz na dobę, po zakończeniu pracy. Projekt ten przygotowano na potrzeby przedsiębiorstwa, w którym autorka pełniła wówczas funkcję dyrektora produkcji. Napisane oprogramowanie stosowane było w praktyce i potwierdziło wysoką efektywność tego narzędzia do kontroli zapasów robót w toku produkcji. Tak więc nadmierne zapasy w tym obszarze świadczą o niewłaściwym kierowaniu produkcją i powodują zamrażanie środków finansowych, czyli wzrost kosztów wytwarzania. Ich optymalizacja jest ważnym zadaniem logistyki produkcji. Tymczasem, jeszcze w wielu przedsiębiorstwach odzieżowych nadzór nad robotami w toku odbywa się intuicyjnie, a dla potrzeb opracowania bilansu rocznego wykonuje się inwentaryzację z natury robót w toku. Zakłóca ona tok pracy, a jej wyniki nie mają wpływu na bieżące zarządzanie produkcją. Do prawidłowego kierowania operatywnego są niezbędne codziennie weryfikowane informacje o stanie zapasów w toku produkcji.

Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 6/2009.