WIEDZA

Przez setki ostatnich lat główną rolę w wymianie gospodarczej między Europą i Azją odgrywał transport morski. Nie ma wątpliwości, że w dzisiejszych realiach gospodarczych, przy aktualnych uwarunkowaniach logistycznych oraz obecnym poziomie rozwoju techniki i technologii, międzynarodowy system transportu morskiego obsługuje rynek Dalekiego Wschodu już na granicy swoich możliwości. Globalizacja i wynikająca stąd ogromna dynamika rozwoju wymiany handlowej na makrokontynencie euroazjatyckim zmusza do poszukiwania rozwiązań alternatywnych dla zapewnienia rosnących potrzeb mobilności ładunków na tym obszarze geopolitycznym. Szansę usprawnienia warunków funkcjonowania międzynarodowego rynku przewozowego stwarza szybka aktywizacja innych gałęzi transportu na kontynencie azjatyckim.

Szereg dokumentów opracowanych przez Unię Europejską, odnoszących się do strategii rozwoju transportu, wskazuje na kierunki rozwoju transportu oraz jego szkodliwe oddziaływania dla ludności i środowiska naturalnego. Promowane są systemy transportu minimalizujące emisję zanieczyszczeń: transport kolejowy i wodny, nowe technologie transportu i zasady organizacji. Generalnym celem polityki transportowej zrównoważonego rozwoju jest tworzenie warunków do sprawnego, bezpiecznego, efektywnego ekonomicznie, a zarazem społecznie, gospodarczo i przestrzennie zasadnego przemieszczania osób i ładunków w ramach wyznaczonych przez dostępne do tego działania, szeroko rozumiane zasoby naturalne i możliwości odprowadzania zanieczyszczeń do środowiska.

Wzrost zainteresowania zużytymi produktami i materiałami jest jedną z konsekwencji zwiększenia liczby przedsiębiorstw zajmujących się ich zagospodarowaniem i ochroną środowiska. Redukcja odpadów stała się jednym z głównych obszarów zainteresowania nauki w krajach uprzemysłowionych. Ze względu na ograniczenia prawne, ekonomiczne oraz techniczne, przedsiębiorstwa poszukują nowych rozwiązań, które umożliwiłyby ponownie wykorzystać zużyte już produkty i odzyskać z nich wartość. Dlatego też wdrażane są rozwiązania w sferze produkcji i logistyki, zmierzające do przywrócenia zużytym produktom utraconej w czasie eksploatacji wartości i ich ponownego wprowadzenia na rynek. Kreowanie zielonego wizerunku stało się ważnym elementem strategii przedsiębiorstw. Ponowne użycie produktów jest ekonomicznie atrakcyjne z powodu ograniczoności zasobów i nowych możliwości kreowania wartości do danej. Pojawiające się w tym zakresie możliwości stanowią szczególny obszar zainteresowania logistyki zwrotnej, która dostarcza metod i technik umożliwiających odzyskanie produktów i materiałów wycofywanych z obiegu i zarządzania ich strumieniem.

Korporacje gospodarcze o zasięgu światowym, będące liderami w segmencie rynku ciągników i maszyn rolniczych, posiadają rozbudowane systemy logistyczne pozwalające w efektywny sposób łączyć zakłady produkcyjne z odległymi rynkami zbytu. Elementami tych struktur są podsystemy logistyczne, które funkcjonują w firmach dealerskich. Przedsiębiorstwa handlowo - usługowe stanowią ogniwa w systemie logistycznym wyższego rzędu, tworzonym przez koncerny. Obecnie konkurencja z poziomu jednostek gospodarczych, została przeniesiona na całe łańcuchy dostaw w poszczególnych segmentach rynku.
Proces integracji w ramach Unii Europejskiej oraz globalizacja rynków zbytu wyznaczyły nowe trendy w systemach logistycznych przedsiębiorstw handlowo - usługowych obsługujących sektor producentów żywności. Zmienność otoczenia gospodarczego wywarła również istotny wpływ na polskie rolnictwo, co w konsekwencji decyduje obecnie o jego rozwoju, także na szczeblu regionalnym.

Zarządzanie łańcuchami dostaw niewątpliwie należy do najbardziej obiecujących i najbardziej przyszłościowych obszarów w rozwoju współczesnych strategii zarządzania - a równocześnie najtrudniejszych w zastosowaniach praktycznych. Perspektywy korzyści jakie wydają się być w zasięgu ręki są ogromne, szczególnie w zakresie możliwości zyskiwania przewagi konkurencyjnej, poprawy efektywności biznesu oraz konieczności sprostania wymaganiom gospodarki globalnej. Rozważając różnorakie problemy jakie napotyka się przy wdrażaniu tej idei (a może raczej: tej filozofii zarządzania) nie sposób pominąć kwestii bezpieczeństwa i wrażliwości - zwłaszcza globalnych łańcuchów dostaw - widzianych przede wszystkim w kontekście intensywnej ekspozycji, na rozmaite zagrożenia, ale również jako konieczność dostosowywania się do szybko zmieniających się warunków działania i wymagań rynku. Tą częścią strategii zarządzania łańcuchami dostaw zajmuje się nowa, bardzo szybko rozwijająca się dziedzina biznesu jaką jest zarządzanie ryzykiem w łańcuchach dostaw (SCRM - Supply Chain Risk Management).

Logistyka odpadów polega na tworzeniu łańcuchów logistycznych łączących miejsca wytwarzania odpadów z miejscami ich utylizacji lub przerobu i powtórnego zagospodarowywania. Proces ten powinien przebiegać w sposób uporządkowany i kompleksowy. Dlatego też przedsiębiorstwa przystępują do tworzenia systemów logistycznych, ułatwiających racjonalne gospodarowanie odpadami. Poszczególne elementy (podsystemy) muszą być odpowiednio uporządkowane i współpracować ze sobą w procesie realizacji celu, jakim jest zapobieganie i minimalizacja odpadów, aby osiągnąć zjawisko synergii, to jest wzmocnienia efektów działań w realizacji strategii zrównoważonego rozwoju. Potocznie można przyjąć, że system umożliwia systematyczne wykonywanie czegoś. W przypadku systemów logistycznych stosowanych w gospodarce odpadami, wyróżnia się między innymi podsystem utylizacji odpadów (segregowanie, przemieszczanie, składowanie, przetwarzanie, udostępnianie surowców wtórnych) i powtórnego ich zagospodarowania (wewnątrz przedsiębiorstwa lub przez inne podmioty gospodarcze). Systemy logistyczne stosowane w gospodarce odpadami oparte są na modelach dynamicznych ochrony środowiska (przede wszystkim mają zapobiegać negatywnym oddziaływaniom przedsiębiorstwa na środowisko). Niniejszy artykuł stanowi jedynie wprowadzenie do systemowego podejścia w zakresie gospodarowania odpadami. Jako studium przypadku posłużyło przedsiębiorstwo hutnicze.

Warunkiem sprawnej realizacji procesów logistycznych jest istnienie i właściwe funkcjonowanie infrastruktury logistycznej, w tym centrów logistycznych i nowoczesnych powierzchni magazynowych. Stan aktualny rozwoju centrów logistycznych w Polsce w dalszym ciągu określić można mianem "brakującego ogniwa krajowego systemu logistycznego". Pomimo powstałych wielu koncepcji i planów budowy centrów logistycznych, ich stan realizacji w dalszym ciągu jest niezadowalający. System infrastruktury logistycznej kraju oparty jest o funkcjonowanie małych, branżowych centrów logistycznych o lokalnym zasięgu.