Logistyka a realizacja zadań publicznych
- Kauf Sabina
- Kategoria: Logistyka
W ostatnim czasie w literaturze obcojęzycznej zaczyna funkcjonować pojęcie "logistyka publiczna". Jednak do tej pory nie doczekało się ono jednoznacznego zdefiniowania i konceptualizacji. Wynikać to może z faktu, że wszelkie działania logistyczne wykorzystujące dobra komunalne, jak na przykład infrastrukturę drogową, są przynajmniej w części publiczne. Pojęcie to jednak nie jest rozpatrywane w kontekście infrastrukturalnym, a raczej czynności logistycznych związanych z realizacją zadań publicznych. Dlatego alternatywą mógłby być ewentualnie termin "logistyka zadań publicznych". Nasuwa się jednak pytanie, czy rodzący się tu obszar badawczy uprawnia do nadania mu osobnej nazwy i sformułowania nowego pojęcia w naukach o zarządzaniu. Niemniej jednak powaga związanych z tym terminem zjawisk wymaga omówienia.
Procesy logistyczne w sektorze publicznym nie odróżniają się per se od tych realizowanych w praktyce gospodarczej. Zadania publiczne podlegają jednak specyficznym uwarunkowaniom, które nadają usługom logistycznym szczególnego charakteru. Różnice widoczne są już na poziomie celów. W sektorze publicznym dominuje dobro publiczne. W praktyce gospodarczej przeważa dążenie do generowania korzyści (finansowych). Poza tym zadania publiczne muszą być wykonane zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych. Zakłada ona zasadę równego prawa wszystkich podmiotów do partycypowania w ich realizacji. Elementy te co prawda nie odróżniają jednoznacznie ich specyfiki od zadań gospodarczych, pociągają jednak za sobą wiele konsekwencji.
Odróżnienie logistyki jako funkcji w przedsiębiorstwie od jej publicznego charakteru można dokonać, na podstawie instytucji realizujących zadania logistyczne oraz przyporządkowania odpowiedzialności za ich urzeczywistnienie. Do niedawna rozróżnienie takie nie było konieczne, gdyż większość zadań publicznych wykonywana była samodzielnie przez instytucje publiczne. Wówczas mieliśmy do czynienia z jednopodmiotowością zleceniodawcy i zleceniobiorcy. Obecnie rozdział między nimi jest coraz częstszy, co niejednokrotnie wynika z trudności samodzielnej realizacji zadań publicznych oraz koniecznością podniesienia efektywności w sektorze publicznym. Rozdział ten pociągnął za sobą przesunięcie funkcji koordynacyjnej z hierarchii administracyjnej w kierunku rynku. W konsekwencji powstał nowy styk między publicznym zleceniodawcą a prywatnym zleceniobiorcą.
Logistyka ze względu na jej znaczenie jako funkcji koordynacyjnej wydaje się być szczególnie predysponowana do optymalnego kształtowania wspomnianych styków, a także związanych z nimi procesów. Zakres działań logistycznych jest tutaj w zasadzie nieograniczony. Logistyka publiczna może obejmować elementy usług klasycznych (transport, magazynowanie, komisjonowanie), a także usługi konsultingowe, finansowe czy personalne. Może dotyczyć zarówno realizacji zadań publicznych przez przedsiębiorstwa logistyczne w ramach partnerstwa publiczno - prywatnego (na przykład wywóz nieczystości), jak i obsługi logistycznej sektora publicznego (na przykład zaopatrzenie szpitali).
Włączenie przedsiębiorstw logistycznych w realizację zadań publicznych powinno przynieść sektorowi publicznemu korzyści, takie jak na przykład redukcja kosztów, wzrost elastyczności reakcji na zmieniające się potrzeby rynku czy wzrost zadowolenia beneficjentów.
W Niemczech sektor prywatny realizuje zadania publiczne o wartości 300 mld euro rocznie. Tendencja ta ma charakter rosnący. W Polsce potencjalne możliwości takiej współpracy są również ogromne, o czym może świadczyć fakt, że wydatki sektora publicznego sięgają prawie 49% PKB. Fakt ten powinien mieć konsekwencje dla polityki samorządów lokalnych w sferze logistyki. Powinna ona zagwarantować zaopatrzenie w dobra i usługi publiczne zgodnie z potrzebami społecznymi, w sensie zarządzania łańcuchem dostaw, natomiast przejęcie zadań logistycznych przez sektor prywatny, w ramach logistyki kontraktowej, powinno stać się nowym zadaniem publicznym.
Wzrost znaczenia sektora prywatnego w realizacji zadań publicznych powoduje, że ponosi on coraz większą współodpowiedzialność za wywiązywanie się z ich realizacji wobec obywateli. Pytanie tylko, na ile władze samorządowe gotowe są do podzielenia się tą odpowiedzialnością. Jest to niewątpliwie dylemat. Model taki związany jest oczywiście z niebezpieczeństwem utraty wpływu na część własnego wizerunku. Z drugiej jednak strony wprowadzanie nowoczesnych form finansowania zadań publicznych (na przykład sekurytyzacja) czy korzystanie z funduszy unijnych niejednokrotnie narzuca model partnerstwa publiczno - prywatnego. To powoduje, że również w naszym kraju zauważalna jest dynamika wzrostu zaangażowania sektora prywatnego w sferę publiczną.
Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 6/2010.