Kto ponosi odpowiedzialność za czynności ładunkowe, rozmieszczające, zabezpieczające?

Po czyjej stronie leży odpowiedzialność za czynności ładunkowe, rozmieszczające i zabezpieczające? Kto odpowiada za zachowanie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa? Wszystkie odpowiedzi znajdziesz w tym tekście.

Odpowiedzialność za czynności ładunkowe. Wskazówki

W procesie przewozu ogromne znaczenie mają czynności ładunkowe, które wpływają na cały jego przebieg. Decydują głównie o tym, czy towar nie zostanie uszkodzony lub zniszczony. Co istotne, czynnościami ładunkowymi określamy nie tylko działania związane z załadunkiem. Poza tym pierwszym etapem, są to również:

• czynności przeładunkowe w trakcie transportu (jeśli pojawi się taka potrzeba),
• a także finalny proces rozładunku.

Co ma znaczenie w przypadku czynności ładunkowych? Przede wszystkim brzmienie artykułu 43 ust. 2 ustawy z dnia 15 listopada 1984 roku Prawo przewozowe.

Zgodnie z nim,  podmiot, który dokonuje czynności ładunkowych jest zobowiązany do zapewnienia transportu ładunku według obowiązujących przepisów ruchu drogowego, a także przepisów o drogach publicznych. Powinien dopilnować, aby transportowany towar nie przyczyniał się do przekroczenia dopuszczalnej masy pojazdów i dopuszczalnych nacisków osi.

Oprócz tego, podmiot odpowiadający za czynności ładunkowe musi uwzględnić:

• właściwe umiejscowienie ładunku - w taki sposób, aby nie utrudniał kierowania/ograniczał widoczności;
• komfort kierowania pojazdem;
• widoczność ważnych elementów pojazdu - czyli ładunek nie może zasłaniać np. tablic rejestracyjnych, świateł, urządzeń sygnalizacyjnych oraz pozostałych znaków stanowiących wyposażenie danego środka transportu.

Podmiot odpowiedzialny za czynności ładunkowe. Nadawca czy odbiorca?

Odpowiedź na powyższe pytanie zawiera artykuł 43 ust. 1 ustawy z 15 listopada 1984 roku Prawo przewozowe. Zgodnie z tym przepisem:

Jeżeli umowa lub przepis szczególny nie stanowią inaczej, czynności ładunkowe należą odpowiednio do obowiązków nadawcy lub odbiorcy.

Jak to rozumieć? Otóż jeśli przepis szczególny nie zawiera innych wskazań, to strony mogą umówić się między sobą, która z nich będzie odpowiadać za staranne przeprowadzenie czynności ładunkowych. Gdy tak się nie stanie, odpowiedzialność spoczywa na obu stronach - zarówno na nadawcy, jak i odbiorcy.

W praktyce stosuje się przyjęcie postanowienia, zgodnie z którym za należyty załadunek odpowiada nadawca. Natomiast później, po przybyciu do miejsca docelowego, należyty proces rozładunku towaru staje się obowiązkiem odbiorcy.

Kto odpowiada za rozmieszczenie i zabezpieczenie ładunku?

W przepisach nie znajdziemy jednoznacznego wskazania, kto jest odpowiedzialny za rozmieszczenie i zabezpieczenie transportowanego towaru. Jeśli umowa nie reguluje tego osobno, to stosuje się przepisy prawa dotyczące załadunku.

W związku z tym, za należyte wykonanie czynności rozmieszczenia i zabezpieczenia towaru najczęściej odpowiada nadawca.

Przyjęto jednak, że odpowiednie mocowanie towaru w pojeździe jest obowiązkiem przewoźnika. Uznaje się bowiem, że to on zajmuje się zabezpieczeniem towaru za pomocą specjalnych lin, pasów, klinów, czy pozostałych, potrzebnych materiałów. Znaczenie ma też zasada, zgodnie z którą przewoźnik powinien chronić przesyłkę podczas transportu.

Nadawca natomiast zabezpiecza same przedmioty przeznaczone do przewozu, tj. pakując je w skrzynie, kontenery, czy inne pojemniki.

Rozmieszczenie towaru - co mówią przepisy?

W celu zachowania bezpieczeństwa przewozu i transportowanego towaru, należy prawidłowo rozmieścić oraz zabezpieczyć załadunek. Zwiększy to szanse na bezproblemowy transport, a także na dowiezienie ładunku w nienaruszonym stanie.

Czynności rozmieszczające i zabezpieczające są regulowane konkretnymi przepisami. Wskazują one w sposób precyzyjny i szczegółowy, jakie normy należy zachować podczas rozmieszczania ładunku.

Chodzi m.in. o właściwe dostosowanie nacisku na osie pojazdu. Znaczenie ma także umiejscowienie środka ciężkości. Jeżeli towar zajmuje całą powierzchnię załadunkową, jego rozmieszczenie nie będzie trudne. Gorzej jest w sytuacji, w której towar zajmuje jedynie część dostępnej przestrzeni. Wówczas trzeba rozmieścić go równomiernie, tak, aby doszło do prawidłowego rozłożenia ciężaru. Poza tym należy zwrócić uwagę na umieszczenie towaru na podłożu w taki sposób, aby leżał na nim dostatecznie stabilnie. Wszystko to decyduje zarówno o komforcie jazdy, jak i bezpieczeństwie podróży.

Zabezpieczenie towaru. Najważniejsze kwestie

Czynności zabezpieczające ładunek również zostały uregulowane prawnie. Po pierwsze towar znajdujący się na podłożu musi być zabezpieczony tak, aby uniemożliwić jego przemieszczanie, przechylanie i całkowite wywrócenie. Po drugie zabezpieczenie musi zrównoważyć siły powstałe wskutek przyspieszania i hamowania pojazdu.

Po trzecie ładunek zabezpieczamy tak, aby nie mógł przyczynić się do wywrócenia pojazdu w wyniku przemieszczania się wewnątrz.

Warto zwrócić uwagę, że rozmieszczenie i zabezpieczenia przewożonego ładunku powinno być każdorazowo sprawdzane. Robimy to zarówno przy załadunku, przeładunku i częściowym rozładunku. Taka konieczność pojawia się też po gwałtownym hamowaniu czy innych nagłych sytuacjach, które mogłyby w jakiś sposób wpłynąć na mocowanie towaru.

Za co odpowiada przewoźnik?

W przepisach prawa przewozowego znajdziemy informację, że osoby odpowiedzialne za należyte czynności ładunkowe, rozmieszczające i zabezpieczające to nadawca i odbiorca przesyłki transportowej. Nie będzie tak wyłącznie wtedy, gdy strony zawarły umowę, która stanowi inaczej.

Jak więc kształtuje się odpowiedzialność po stronie przewoźnika? Mimo że krajowe ustawodawstwo nie wskazuje tego jednoznacznie, to według doktryny przewoźnik odpowiada za transportowany ładunek. Warto jednak zabezpieczyć ten punkt w umowie dotyczącej przewozu. Inaczej istnieje duże ryzyko, że przewoźnik spróbuje uniknąć odpowiedzialności, np. w przypadku uszkodzenia czy zniszczenia mienia. Mimo że przewoźnik jako podmiot profesjonalny powinien współpracować podczas czynności załadunkowych i reagować na wszelkie odstępstwa, które mogłyby przyczynić się do powstania szkody, to lepiej jednoznacznie wskazać zakres jego obowiązków i odpowiedzialności w umowie przewozu.

Dlaczego jest to tak ważne? Ponieważ można zakładać, że np. przy transporcie rzeczy wadliwie zapakowanych albo źle zabezpieczonych przez nadawcę, przewoźnik łatwo uwolni się od odpowiedzialności, wskazując wyraźne uchybienia po stronie nadawcy.

A przecież to przewoźnik powinien odpowiadać za czynności przeładunkowe podczas transportu. W końcu właśnie to decyduje o wywiązaniu się z wykonywanej przez niego usługi.

Z kolei według ustawy Prawo przewozowe, firma transportowa jest zwolniona z odpowiedzialności za transportowany ładunek, którego uszkodzenie bądź utrata są wynikiem nienależytego ładowania, rozładunku, czy zabezpieczenia przez nadawcę lub odbiorcę.

Wnioski

Transport ładunku to proces, w ramach którego warto zadbać o to, aby wszystkie strony miały konkretne zadania, obowiązki i własny zakres odpowiedzialności. Niezastąpioną formą zabezpieczenia będzie przygotowanie umowy, która w sposób szczegółowy wskaże powyższe kwestie.

W innym przypadku ryzykujemy, że przewoźnik nie poniesie praktycznie żadnej odpowiedzialności za nienależyty transportu ładunku. W rezultacie wina za wszelkie błędy i utrudnienia spoczną na nadawcy oraz odbiorcy przewożonego mienia.