Logistyka w bezpieczeństwie i bezpieczeństwo w logistyce

Istota logistyki w bezpieczeństwie
Logistyka w bezpieczeństwie, jako nowy obszar współczesnych dociekań różni się od tej, z którą mamy do czynienia w warunkach stabilnych i normalnych oraz przewidywalnych z większym albo mniejszym prawdopodobieństwem. Różnice dotyczą obszarów:

• podmiotu obsługi, którymi jest na przykład ludność poszkodowana w sytuacjach kryzysowych, klienci poszkodowani na rynku konkurencyjnym, przedsiębiorstwa dotknięte kryzysem finansowym,
• środowiska funkcjonowania, którym jest na przykład obszar reagowania kryzysowego, wolny rynek kształtujący popyt i ceny, poszkodowana grupa ludzi,
• celów funkcjonowania, którymi są między innymi zapewnienie warunków przetrwania wszystkim osobom poszkodowanym, a w przypadku logistyki cywilnej osiągnięcie zaplanowanych celów gospodarczych.

Zadania logistyczne, realizowane w ramach sytuacji kryzysowych, obejmują głównie przedsięwzięcia dotyczące określonych grup zagrożeń.
Do pierwszej grupy zalicza się zadania związane z likwidacją nadzwyczajnych zagrożeń środowiska, a więc klęski żywiołowe i zdarzenia wywołane przyczynami cywilizacyjnymi, to jest katastrofy, awarie i inne, spowodowane działaniem lub zaniedbaniem człowieka. Do tej grupy zagrożeń należą między innymi: pożary; powodzie i zatopienia; epidemie chorób ludzi; epidemie chorób roślin i zwierząt; skażenia promieniotwórcze i chemiczne; katastrofy górnicze, budowlane i komunikacyjne; awarie sieci energetycznych.
Do drugiej grupy zalicza się zadania związane z likwidacją zagrożeń właściwych dla ochrony wewnętrznego bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz ochrony granic. Należą do nich między innymi: zdarzenia godzące w porządek konstytucyjny państwa; terroryzm; blokady dróg; nielegalne demonstracje; konflikty na tle etnicznym; masowa migracja.
Do trzeciej grupy zaliczamy zadania związane z likwidacją skutków tak zwanego cyberterroryzmu (soft terrorism), który rozumiany jest najczęściej jako działanie mające na celu niszczenie, bądź zniekształcanie informacji przesyłanej, przetwarzanej, przechowywanej w systemach informatycznych. Informacja obok materii i energii ma decydujące znaczenie dla rozwoju gospodarki opartej na wiedzy. Wszelkie zakłócenia w obiegu informacji powodują utrudnienia w zarządzaniu, w tym i logistycznym.
Do czwartej grupy zalicza się zadania związane z likwidacją skutków kryzysu finansowego, który tak naprawdę dotyka wszystkich, nie omijając inwestorów indywidualnych czy przedsiębiorstw. Zabezpieczenia przed kryzysem nie daje nawet gospodarka o świetnych wskaźnikach rozwoju i, tak naprawdę, nie zostały wypracowane do końca instrumenty antykryzysowe. Tylko analiza systemowa i zarządzanie ryzykiem może złagodzić niepożądane sytuacje kryzysów finansowych, których istnienie w świecie biznesu jest niezaprzeczalne.

Uwzględniając podmiot obsługi, środowisko, główne cele funkcjonowania oraz realizowane zadania w sytuacjach kryzysowych, proponuję przyjąć następującą definicję: Logistyka w bezpieczeństwie to dyscyplina naukowa, która tworzy całokształt systemowych rozwiązań niezbędnych do pełnego i racjonalnego zaspokajania potrzeb organom wykonawczym oraz zarządzającym bezpieczeństwem, uwzględniając możliwości ekonomiczne państwa, w zakresie koniecznym do szkolenia, osiągania i utrzymywania zdolności oraz gotowości do działania na poziomie wymaganym do zapewnienia pożądanego bezpieczeństwa dla określonego podmiotu.
Prezentując nowe ujęcie logistyki w bezpieczeństwie pragnę zwrócić uwagę na fakt, że poziom bezpieczeństwa podmiotu zależy od kilku czynników (zaprezentowanych w definicji).
Po pierwsze: logistyka w bezpieczeństwie staje się nauką, która korzysta z własnego dorobku i innych, takich jak na przykład nauki techniczne (automatyka, robotyka, transport, telekomunikacja, biocybernetyka, inżynieria, informatyka), nauki matematyczne (matematyka i informatyka), ekonomiczne (ekonomia, nauki o zarządzaniu), nauki wojskowe (w tym Bezpieczeństwo Narodowe) oraz nowo powstałego kierunku kształcenia, jakim jest Inżynieria Bezpieczeństwa. To ta ostatnia dyscyplina opracowuje metody, narzędzia i instrumenty stosowane w zakresie (fazach):

• zapobiegania powstawaniu zagrożeniom bezpieczeństwa: naturalnym, cywilizacyjnym, publicznym oraz podczas eksploatacji artefaktów
• przygotowania podmiotów i systemu bezpieczeństwa na wypadek wystąpienia zagrożeń
• przeciwdziałania negatywnym skutkom (reagowania) w przypadku wyzwolenia się zagrożeń.

I właśnie w tych obszarach, logistyka staje się skutecznym narzędziem, by wymienione fazy funkcjonowały sprawnie i skutecznie.

Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 2/2011.