Produkty hybrydowe w logistyce - cz. 1
- Woźniak Henryk
- Kategoria: Logistyka
Produkty hybrydowe w logistyce - cz. 2
Produkty hybrydowe w logistyce - cz. 3
Produkty hybrydowe w logistyce - cz. 4
Tło problemu, czyli uwarunkowania rynkowe
Jesteśmy współcześnie świadkami zasadniczych przemian w gospodarce, charakteryzujących się sukcesywnym wypieraniem klasycznych czynników: ziemia, surowce, praca i kapitał. Jednocześnie znaczenia nabiera konkurencja oparta na bazie ekskluzywnej wiedzy i kreatywnych idei. Do produkcji niekiedy pozornie prostych dóbr materialnych wykorzystuje się coraz więcej know-how, co widoczne jest chociażby na przykładzie zwykłej puszki do napojów, która wydaje się składać niemal wyłącznie z samej wiedzy, wyłączając z rozważań kawałek metalu i niezbędną do jej wytwarzania energię. Nic więc dziwnego, że wiele przedsiębiorstw decyduje się na zamianę swojej wiedzy w produkty. I tak, producenci stali zbywają Engineering-Know-how, przedsiębiorstwa produkujące maszyny utrzymują centra szkoleniowe dla potencjalnych i rzeczywistych nabywców, linie lotnicze wygospodarowują zyski nie tylko dzięki działalności przewozowej, lecz także poprzez eksploatację systemów rezerwacji biletów (a więc poprzez sprzedaż informacji), by wymienić tylko kilka prostych przykładów. Od producentów do klientów "płynie wiedza" nie tylko w postaci produktów, ponieważ na znaczeniu zyskują w coraz większym stopniu "produkty inteligentne", a więc takie, które przyczyniają się do wzrostu poziomu wiedzy u nabywców. Ze wzrostem udziału wiedzy w produktach pojawiają się nowe wyzwania i szanse dla szeroko rozumianego sektora usług (rysunek 1).
Rozwija się działalność o charakterze usługowym w procesach wytwarzania dóbr materialnych. W oczywisty sposób na znaczeniu zyskują badania i rozwój z jednej strony, z drugiej zaś aktywny marketing. Wdrażanie koncepcji pracy zespołowej i grupowej przyczynia się do integracji działalności usługowej i kompetencji z procesami wytwórczymi. Konkurencja przedsiębiorstw produkcyjnych napotyka na coraz większe trudności na rynku. Kształtowanie strategii rynkowych jedynie poprzez różnicowanie dóbr fizycznych staje się narastająco uciążliwe. Produkty o tych samych lub podobnych walorach użytkowych i właściwościach mogą być współcześnie wytwarzane na całym świecie przez wielu oferentów rynkowych, często po bardzo niskich kosztach. Wyłącznie z samej produkcji przedsiębiorstwa mogą się utrzymywać na rynku tylko w ograniczonym zakresie. Skutkiem tego może być (częściowo rujnująca) konkurencja cenowa prowadząca do istotnego kurczenia się marż producenckich na wielu rynkach produktów, co odnotowuje się w ostatnich latach coraz częściej (tabela 1). Dla producentów możliwym wyjściem z tej sytuacji jest dostarczanie portfolio produktów w formie tak zwanych produktów hybrydowych. Chodzi tutaj o zintegrowaną wiązkę usług składającą się z dóbr rzeczowych i towarzyszących im usług niematerialnych, mającą na celu rozwiązywanie problemów specyficznych dla danej grupy klientów. Istotę oferty stanowi skoncentrowanie się na całościowym, kompleksowym wytworzeniu konkretnych korzyści dla nabywców. Zmieniające się preferencje klientów i ich zindywidualizowane, często niepowtarzalne życzenia, wymuszają zatem zmianę zachowań rynkowych przedsiębiorstw przemysłowych, polegających na oferowaniu zamiast produktu rozwiązywania ich zróżnicowanych problemów. W miejsce czystego transferu rynkowego maszyny bądź urządzenia, które stanowią tradycyjnie istotę oferty przemysłowej, występują zintegrowane wiązki usług skoncentrowane na rozwiązywaniu problemów u klientów, składające się z hardware’u jak również software’u, wraz z niezbędnymi usługami towarzyszącymi. W przyszłości należy zatem liczyć się z takimi zmianami, że wyizolowane, tradycyjne oferty usług rzeczowych nie będą zgodne z rosnącymi wymaganiami klientów na rynkach B2B, co pod znakiem zapytania postawić może zdolność konkurencyjną określonych grup producentów - oferentów. W miejsce tradycyjnej sprzedaży, przykładowo urządzeń z branży IT, ze względu na różnicowanie strategii konkurencyjnych oferowane będą w coraz większym stopniu indywidualnie zaprojektowane kombinacje usług hard- i software’owych, w powiązaniu z uzupełniającymi usługami.
Podczas, gdy podstawowy produkt materialny rozwijać się może w kierunku imitacyjnego, standardowego, a zatem łatwo wymienialnego dobra, to w niematerialnych częściach składowych kompleksowych rozwiązań upatruje się decydującej możliwości dla różnicowania konkurencji. W optymalnym przypadku stosowanie takich rozwiązań może znacząco ułatwić przejęcie przywództwa w zakresie stosowania pożądanych rozwiązań systemowych na rynku i uzyskanie przewagi konkurencyjnej. We współczesnej gospodarce obserwuje się rosnące zapotrzebowanie na usługi o charakterze innowacyjnym, w szczególności takie, które wspierają wykorzystanie wiedzy. Są to przykładowo niektóre rodzaje usług z obszaru wyspecjalizowanych firm informatycznych. W globalnej gospodarce produkty i usługi mają coraz krótsze cykle życia. Jednocześnie stają się coraz bardziej złożone, przy ciągle wzrastających wymaganiach klientów. Dlatego usługi o charakterze innowacyjnym, pozytywnie zweryfikowane przez nabywców, odgrywają coraz większą rolę w osiąganiu sukcesów ekonomicznych firm. Ponadto, wykorzystanie wiedzy stało się najważniejszym czynnikiem rozwoju w przedsiębiorstwach. Firmy rozumiejące konieczność powiązania wiedzy z usługami i produkcją wzdłuż łańcuchów tworzenia wartości mają szansę na przetrwanie w konkurencji międzynarodowej. Usługi o intensywnym nasyceniu wiedzą znajdują zastosowanie w prawie wszystkich branżach wzdłuż łańcuchów dostaw. Istnieją one w klasycznych branżach usługowych, w przemyśle i rzemiośle, badaniach i rozwoju, ale przede wszystkim w nowych obszarach multimediów i IT. Nic więc dziwnego, że rozwój usług innowacyjnych jest wspierany w wielu krajach, szczególnie w odniesieniu do takiego kształtowania procesów wymiany na rynku, aby wspierały one tworzenie wartości dodanej w przedsiębiorstwach stosujących wysokie technologie w produkcji, High-tech-Services, które mają na celu integrację procesów produkcyjnych i usług, stają się wyzwaniem naszych czasów.
Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 2/2011.