Koleje rosyjskie - euroazjatycki most lądowy
- Edward Mendyk
- Kategoria: Transport i spedycja
Prorynkowe reformy organizacyjne
Obecne koleje rosyjskie (RŻD) tworzą holding w formie spółki akcyjnej, co jest rezultatem przeprowadzanej od 2001 roku reformy strukturalnej kolei w Federacji Rosyjskiej. Podstawową zasadą reformy było wydzielenie naturalnej, monopolowej działalności kolei, to jest zarządzania infrastrukturą, od sfery, gdzie możliwa jest konkurencja, a także pozyskanie prywatnych inwestycji w rynkowe segmenty branży kolejowej. Ponadto przewidziano wstrzymanie krzyżującego subsydiowania działalności kolejowej, zwiększenie elastyczności w regulacjach taryfowych, wzrost inwestycyjnych możliwości branży i podwyższenie przejrzystości całego biznesu kolejowego. Działania te podjęte były w pierwszym etapie reformowania RŻD w latach 2001 - 2002.
W rezultacie podjętych działań reorganizacyjnych w 2003 roku nastąpiło przekształcenie części komórek branżowego ministerstwa (MPS) w spółkę akcyjną "Koleje Rosyjskie" ze 100% udziałem państwa. Misja tej spółki polega na: zapewnieniu realizacji reformy transportu kolejowego, stworzeniu konkurencyjnego, efektywnego biznesu, zaspokojeniu rynkowego popytu na przewozy, poprawie jakości usług oraz pełniejszej integracji z euroazjatyckim systemem transportowym.
Głównymi celami działalności spółki RŻD jest zapewnienie realizacji potrzeb państwa, osób prawnych i fizycznych w zakresie przewozów kolejowych, świadczenia usług dodatkowych na rynku transportowym, a także osiągnięcie zysku. Działalność ta jest prowadzona przez 17 terenowych filii spółki zlokalizowanych na terenie kraju, między innymi przez Kolej Kaliningradzką z siedzibą zarządu w Kaliningradzie, Kolej Północną z siedzibą zarządu filii w Jarosławiu i Kolej Dalekowschodnią z siedzibą zarządu w Chabarowsku. W okresie drugiego etapu reformy spółki RŻD, trwającego do 2005 roku, zostało utworzonych 27 spółek-córek w sferze produkcji i napraw techniki drogowej, produkcji środków automatyki i telemechaniki kolejowej, budownictwa i prac projektowo - badawczych, remontu wagonów towarowych, przewozów kontenerowych i innych. Efektem tego etapu jest zwiększenie poziomu konkurencji na rynku przewozów towarowych i kształtowanie wielkości całego holdingu RŻD. Trzeci etap reformowania kolei RŻD rozpoczął się w 2006 roku i potrwa do 2010 roku. W efekcie podjęcia tej reformy uczestnikami rynku usług transportu kolejowego - oprócz spółki RŻD i jej spółek-córek - będą również inne spółki, prywatne i państwowe, wykonujące przewozy pasażerskie, usługi udostępniania taboru kolejowego, naprawy taboru i infrastruktury, usługi terminalowe i logistyczne, a także inne usługi świadczone pasażerom. Przewiduje się także dalszy wzrost liczby lokomotyw liniowych własności prywatnej. Od początku realizacji programu reformy strukturalnej kolei rosyjskich podjęto decyzje o utworzeniu 55 spółek-córek i spółek zależnych.
W 2008 roku nastąpiło ważne dla dalszego rozwoju transportu kolejowego w Rosji wydarzenie, a mianowicie 17 czerwca rząd Federacji Rosyjskiej przyjął rozporządzenie nr 877-r, którym zatwierdził "Strategię rozwoju transportu kolejowego w Federacji Rosyjskiej do 2020 roku". Pozytywny przebieg reformy transportu kolejowego został potwierdzony wieloma opiniami, w tym Rady Ministrów FR, Zgromadzenia Federalnego Rosji, jak i ekspertów Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) oraz innych specjalistów zagranicznych.
Euroazjatyckie korytarze transportowe
Na obszarze Federacji Rosyjskiej - stosownie do ustaleń II i III europejskiej konferencji ministrów transportu (Kreta 1994, Helsinki 1997) - zostały określone paneuropejskie korytarze transportowe, których magistrale kolejowe powinny odpowiadać standardom wskazanym w umowie europejskiej o głównych międzynarodowych liniach kolejowych (AGC) oraz w umowie europejskiej o ważnych międzynarodowych liniach transportu kombinowanego i obiektach towarzyszących (AGTC). Korytarz transportowy jest to ciąg infrastruktury transportowej międzynarodowego znaczenia, wzdłuż którego przebiegają różne drogi transportowe o odpowiednich parametrach technicznych (na przykład autostrada i linia kolejowa o podwyższonych parametrach technicznych z rozmieszczonymi na nich węzłami transportowymi (na przykład centrami logistycznymi).
Trasy tych korytarzy, które przebiegają liniami kolejowymi spółki RŻD w różnych kierunkach geograficznych, są następujące:
1) w układzie równoleżnikowym:
- korytarz II - Berlin - Warszawa - Mińsk - Krasnoje (RŻD) - Moskwa - Niżnyj Nowgorod, połączony z magistralą transsyberyjską (Transsib), aż do Władywostoku,
2) w układzie południkowym:
- korytarz I A - Ryga - Sowietsk (RŻD) - Kaliningrad - Mamonowo (RŻD) - Gdańsk,
- korytarz IX - Helsinki - Busłowskaja (RŻD) - S. Petersburg - Moskwa- Suzemka (RŻD) / Psków (RŻD) - Kijów - Lubaszewka - Kiszyniów - Bukareszt i dalej do Grecji,
- korytarz IX B - Kijów - Mińsk - Wilno - Kowno - Nesterow (RŻD) - Kaliningrad.
Korytarze te nie uwzględniały jednak interesów geopolitycznych i gospodarczych wielu krajów Azji, w tym Chin, Kazachstanu i Federacji Rosyjskiej, której terytorium znajduje się na wielkim euroazjatyckim kontynencie. W 1996 roku, po analizie potoków ładunków między krajami Europy i Azji, zostały przez Organizację Współpracy Kolei (OSŻD) określone główne kierunki (korytarze) przewozów kolejowych na obszarze krajów - członków OSŻD, z uwzględnieniem między innymi tras przebiegu paneuropejskich korytarzy transportowych oraz materiałów opracowanych przez komisję ESKATO ONZ. Przyjęto również podobny podział kierunkowy tych korytarzy.
Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 1/2010.