Dzielnice przemysłowe i regionalne systemy logistyczne we Włoszech: studium przypadku z regionu Emilia-Romagna

W dokumencie naszkicowano również strategię utworzenia zintegrowanego regionalnego systemu logistycznego, która oparta jest na szczegółowych charakterystykach stref przemysłowych oraz na porównaniu idei filiera i łańcucha dostaw. W końcowej części artykułu przedstawiono również działania podjęte w regionie Emilia-Romagna w ramach zidentyfikowanej strategii.

1. Dzielnice przemysłowe - podejście ekonomiczne i społeczne
Dzielnice przemysłowe definiowane są przez włoską literaturę jako społeczno-ekonomiczne terytoria, charakteryzujące się w danym regionie aktywnością zarówno ludności, jak i przedsiębiorstw przemysłowych, rozmieszczonych na danym obszarze naturalnie i historycznie.
Chociaż celem tego artykułu nie jest ani charakteryzowanie dzielnic przemysłowych na podstawie szerokiej literatury, ani uszczegóławianie złożoności tego pojęcia, to przytoczona definicja pomaga w zrozumieniu niektórych specyficznych cech dzielnic przemysłowych, co okaże się pomocne w późniejszej analizie działań logistycznych i wpływu na regionalną politykę oraz system logistyczny. Definicja identyfikująca dzielnice przemysłowe charakteryzuje je z dwóch odrębnych punktów widzenia: ekonomicznego i społecznego. Z ekonomicznego punktu widzenia dzielnice przemysłowe charakteryzują się rozproszeniem przedsiębiorstw oraz określonym środowiskiem małych i średnich przedsiębiorstw na konkretnym terytorium. Każda z dzielnic posiada własną domenę, która identyfikuje podstawową gałąź produkcyjną w rejonie danej dzielnicy: na przykład Sassulo - płytki ceramiczne, Pesaro - meble, Montebelluna - artykuły sportowe, Prato - artykuły tekstylne. Taka "etykietka” ogranicza jednak obszar, jaki w pewien sposób przypisany jest do danej dzielnicy, przez co istnieje ryzyko zbytniego upraszczania jej struktury. Pomimo tego, iż faktycznie istnieje pewna dominująca gałąź produkcji, termin filiera lepiej określa ekonomiczne cechy dzielnicy. Filiera to wielobranżowy łańcuch wyspecjalizowanych przedsiębiorstw połączony przez średnio oraz długoterminowe relacje bazujące na procesach strukturalnego podziału pracy, rozdziału produktów i celu tworzenia wartości. Na końcową wartość produktu wpływa łańcuchowy proces oparty na poziomej decentralizacji poszczególnych działań operacyjnych związanych z profilem przemysłowym danej dzielnicy, procesem produkcyjnym oraz z działaniami takimi, jak transport, logistyka, działalność finansowa czy doradztwo. Tych kilka czynników ogranicza jednak częściowo samo zjawisko filiera do definicji łańcucha dostaw. W dalszej części dokumentu zdefiniowano relacje zachodzące pomiędzy tymi podejściami. Pojęcie filiera wychodzi niejako poza pojęcie łańcucha dostaw w taki sposób, iż nie ogranicza ono dzielnic przemysłowych do rynkowych i cenowych relacji pomiędzy małymi i średnimi przedsiębiorstwami. W pewnym sensie dzielnice przemysłowe reprezentują zjawisko zacieśniania związków przemysłowych i społecznych, istnieją bowiem silne interakcje pomiędzy sferami ekonomicznymi, społecznymi oraz instytucjonalnymi zachodzącymi w obrębie terytorium danej dzielnicy, które nie pozostają bez znaczenia na logistykę i transport w małych i średnich przedsiębiorstwach. Relacje ekonomiczne reprezentują nie tylko punkt styku podaży i popytu. Dzielnice to również system społeczny, w którym relacje międzyludzkie, umiejętności i duch przedsiębiorczości oraz wzajemne zaufanie pomiędzy ludźmi oraz MSP odgrywają bardzo ważną rolę. Tych kilka zdań wspomnianych powyżej wstępnie nakreśliło złożoność systemu dzielnic przemysłowych, które mają swój wpływ na regionalne systemy logistyczne i transportowe. Pomimo iż lokalne MSP odznaczają się silnymi powiązaniami między sobą, dzielnice przemysłowe nie są systemami samowystarczalnymi ekonomicznie i muszą stawić czoła równie złożonym wyzwaniom natury ekonomicznej i transportowej, które charakteryzują się raczej globalnym niż lokalnym czy regionalnym zasięgiem.

Cały artykuł w formacie PDF.