Systemy monitoringu wizyjnego w zarządzaniu ruchem miejskim

Złożoność organizacyjna miast rodzi potrzebę ciągłego kształtowania ich w sposób zapewniający wysoką jakość życia, zwłaszcza przy uwzględnieniu, że w miastach mieszka około 3/4 ludności europejskiej. Koncentracja przemysłu, handlu i usług stwarza wiele problemów związanych z funkcjonowaniem miast. "Zarządzanie miastem będącym jednocześnie miejscem zatrudnienia, zamieszkania, wypoczynku, dokonywania zakupów czy korzystania z dóbr kultury, musi mieć oprócz ekonomicznego także swój wymiar społeczny i ekologiczny. Musi ono być sprawne i skuteczne we wszystkich swoich wymiarach". Jednym z czynników wpływających na jakość życia jest system transportowy, który w miastach obejmuje przewóz osób, towarów oraz wywóz odpadów i nieczystości. Rozwój infrastruktury transportowej zapewnia lepszą komunikację w miastach, ale również niesie ze sobą problemy, jakimi są ciągły wzrost ruchu drogowego, wysoki stopień zanieczyszczenia powietrza, poziomu hałasu, a także znaczne zagrożenie bezpieczeństwa ruchu. Problemem współczesnych miast jest równocześnie spadek liczby pasażerów transportu publicznego i wzrost użytkowania prywatnych samochodów. Przyczynia się to do przeciążenia dróg i nasilania się zjawiska kongestii, które prowadzi do pogorszenia warunków życia, ograniczenia inwestycji, ograniczenia aktywności podmiotów gospodarczych, a tym samym do zahamowania rozwoju miasta. Na miejskiej sieci drogowej można wyróżnić trzy rodzaje kongestii:
- bottleneck (wąskie gardło), który wiąże się z powstawaniem zatorów w ruchu kierującym się przez dany odcinek sieci
- triggerneck, który powstaje gdy bottleneck zaczyna utrudniać ruch nie kierujący się przez dany odcinek
- gridlock (zakleszczenie), który oznacza zatrzymanie ruchu na całej sieci ulicznej na danym obszarze, na przykład w centrum miasta.

Warunki ruchu w mieście zależą nie tylko od parametrów infrastruktury transportu drogowego, ale również od jego organizacji i stosowanych rozwiązań technicznych. W gęstej zabudowie centrów miast rozbudowa czy nawet przebudowa elementów infrastruktury transportu napotyka na liczne ograniczenia realizacyjne, jeśli w ogóle jest możliwa. Tak więc poprawy warunków ruchu drogowego w miastach można oczekiwać przede wszystkim poprzez zastosowanie odpowiedniej organizacji ruchu i wykorzystanie współczesnych środków technicznych zarządzania ruchem. Realnie nie mówimy więc o rozbudowie infrastruktury w mieście, ale przede wszystkim o optymalizacji jej wykorzystania.

Skomplikowana sytuacja ruchowa, jaka wytwarza się we współczesnych miastach, stawia wysokie wymagania dla zarządzania ruchem. Powinno ono być prowadzone na bieżąco, z minimalnym odstępem czasu pomiędzy zaistnieniem zdarzenia a reakcją. Przy takich wymaganiach niewystarczające stają się doraźne obserwacje sytuacji na drogach i analiza tendencji w długim okresie, a koniecznością staje się ciągłe monitorowanie ruchu pojazdów. Środki techniczne, wspomagające efektywne zarządzanie ruchem w takich warunkach, to przede wszystkim technologie informatyczne w połączeniu z rozwiązaniami w dziedzinie telekomunikacji. W tym przypadku mówimy o telematyce transportu w miastach, co wskazuje na jednoczesne stosowanie (konwergencję) technologii informatycznych i telekomunikacyjnych w tym obszarze. Technologie te zapewniają szybkość reakcji, która ma zasadnicze znaczenie w zarządzaniu ruchem miejskim. Jedną z takich technologii są systemy monitoringu wizyjnego. Przedstawienie korzyści płynących z ich zastosowania w zarządzaniu ruchem miejskim są celem tej publikacji.

Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 2/2008.