Podstawowe kierunki kształtowania systemu edukacji logistycznej w Polsce

Wstęp
Mijająca dekada przemian gospodarczych w Polsce, dekada budowy konkurencyjnej gospodarki rynkowej, to również okres praktycznego poznania, wdrożenia oraz rozwoju nowych koncepcji i narzędzi zarządzania. Ich wykorzystanie w gospodarce niedoborów, gospodarce decydującego oddziaływania rynku producenta, z przyczyn oczywistych, nie miało racji. Właśnie konkurencja i wynikająca z niej zmiana pozycji konsumenta na rynku ukształtowały nowe spojrzenie na powszechnie występujące w gospodarce procesy przepływu zasobów i wzajemnej współpracy podmiotów uczestniczących w tych procesach. Tradycyjne pole konkurencji w sferze kosztowej, w sferze podnoszenia wydajności czynników produkcji i liczącej się marki producenta, uzupełnione zostało, zwłaszcza w ostatnich latach, konkurencją w sferze podnoszenia poziomu obsługi klienta. Konkurencja stała się zjawiskiem wielokryterialnym, w której dobrze dobrany produkt, jego marka oraz odpowiednia cena (koszt wytworzenia) są warunkiem sine qua non bycia na rynku. Wdrażanie nowych technik i technologii produkcji dóbr w przedsiębiorstwach jest dzisiaj zdecydowanie łatwiejsze i szybsze. Produkcja tradycyjnie markowych produktów może być w łatwy sposób powielana w wielu innych organizacjach gospodarczych, z równoczesnym dostosowaniem ich do indywidualnych potrzeb konsumentów, lokalnych rynków, poszczególnych nisz rynkowych. W tej sytuacji obiektywne prawo konkurencji ukierunkowuje działania przedsiębiorstw na te obszary aktywności gospodarczej, w których tkwią jeszcze istotne rezerwy oszczędności kosztów, zwłaszcza w wyniku skracania czasu trwania procesów i pozyskiwania klientów poprzez podnoszenie poziomu jakości ich obsługi. Główną składową procesów produkcyjno-konsumpcyjnych jest przepływ dóbr z miejsc ich wytworzenia, a właściwie miejsc pozyskania koniecznego do ich wyprodukowania surowców, do miejsc konsumpcji finalnych produktów. Procesy te, określane jako procesy logistyczne, realizowane w sposób skuteczny i efektywny, przydają szereg rynkowych korzyści. Skracanie cyklu przepływu dóbr owocuje z reguły wzrostem zadowolenia klientów, obniżają się koszty ogólne. Tak więc myślenie w kategoriach globalnych jest podstawą myślenia logistycznego i logistycznych strategii konkurencji. Procesy przepływu dóbr w systemie społeczno-gospodarczym, które kształtowane są infrastrukturą, organizacją i technologią poprzednich etapów rozwoju, dzisiaj stanowią nierzadko swoiste „gąbki”, nasiąknięte zbyt dużymi kosztami, zbyt długim czasem trwania, zbędnymi, nieracjonalnymi odległościami przepływu dóbr w przestrzeni. Procesy takie poddane reengineeringowi, są organizowane na nowo przy wykorzystaniu i w dostosowaniu do nowych technologii i organizacji transportu, magazynowania, składowania itd. Wielorakość i wielowariantowość możliwych sposobów organizacji procesów logistycznych, przy konieczności uwzględnienia wielorakich ograniczeń i uwarunkowań, jakie pojawiają się w realnych układach powiązań przestrzennych, powodują powszechność występowania problemów decyzyjnych typu trade off i trade up. Sprawia to, że optymalizacja tych procesów staje się poważnym problemem teoretycznym i praktycznym, którego rozwiązania należy szukać w wielodziedzinowej wiedzy. Właściwie zoptymalizowany system logistyczny to nie tylko racjonalizacja działania w sferze przepływów po stronie kosztów i wydajności, ale także, a często przede wszystkim, właściwy poziom obsługi klienta. Chodzi tutaj oczywiście nie tylko o ostatecznego klienta – ostatecznego konsumenta dóbr, ale także o konsumenta wewnętrznego, który powszechnie występuje w łańcuchu logistycznym. Podnosząc poziom tej obsługi, sięga się po istotne kryterium współczesnych zachowań konkurencyjnych przedsiębiorstw, a właściwie całych łańcuchów logistycznych. Jak powszechnie podkreśla się, działania konkurencyjne zaczęły się przenosić z układów między przedsiębiorstwami i grupami kapitałowymi, na konkurencję pomiędzy łańcuchami dostaw.

Zarysowane trendy rozwoju konkurencji, stanowią dostateczne uzasadnienie dla uznania ważkości edukacji w zakresie logistyki, dostosowanej do potrzeb rynku pracy – przygotowania zawodowego kadr, zdolnych do realnego sterowania coraz bardziej rozbudowanymi procesami logistycznymi. Jest to zagadnienie o tyle istotne, że po pierwsze nigdy dotąd rzeczywistość gospodarcza nie stała przed problemem operatywnego i taktycznego sterowania procesami przepływu dóbr w ramach tak rozbudowanych łańcuchów dostaw. Po drugie zaś nastąpił bardzo intensywny, w wielu dziedzinach, rozwój nauki, zwłaszcza informatyki, telematyki, które stwarzają zupełnie odmienne od tradycyjnych możliwości zorganizowania procesów logistycznych.

Cały artykuł w formacie PDF.