Krótka powtórka z klasycznej teorii zapasów

Niniejszy artykuł stanowi syntezę najważniejszych zagadnień związanych z zarządzaniem zapasami utrzymywanymi na pokrycie tzw. zapotrzebowania niezależnego. Charakteryzuje się ono nie tylko wzajemną niezależnością popytu na poszczególne, utrzymywane w zapasie pozycje asortymentowe, ale co istotniejsze, odznacza się często dużą zmiennością o naturze losowej, niepoddającej się analizom prognostycznym. Problemy te są na ogół właściwe dla tzw. punktów rozdzielających w łańcuchu logistycznym stanowiących główny punkt utrzymywania zapasu. W zależności od charakteru branży, ale także i rynku lub nawet konkretnego produktu mogą to być zapasy towarów w sieciach dystrybucji, zapasy towarów w magazynie centralnym, zapasy materiałów i podzespołów do montażu, zapasy materiałów i surowców do produkcji utrzymywane u producenta lub u jego dostawcy.

Kluczowym zagadnieniem jest tu określenie właściwego poziomu tzw. zapasu zabezpieczającego zapewniającego ciągłość wydań w przypadku wystąpienia zwiększonego popytu w trakcie trwania cyklu uzupełnienia zapasu. To zaś z kolei może być skutkiem nie tylko wzrostu popytu generowanego przez odbiorców w przyjętej jednostce czasu, ale także wydłużaniem się czasu trwania tego cyklu. Innymi słowy zapas zabezpieczający pomaga przeciwdziałać zwiększonemu popytowi rynkowemu i opóźnieniom dostaw. Zasady obliczania wymaganego poziomu zapasu zabezpieczającego przy różnych modelach (sposobach) uzupełniania zapasu, a także elementarne metody optymalizacji poziomu zapasu rotującego są przedmiotem klasycznej teorii zapasów. Mimo ciągłego rozwoju nowych koncepcji i rozwiązań organizacyjnych nakierowanych na obniżanie zapasów, jej fundamentalne zależności są nadal powszechnie stosowane, a podstawowe formuły są udostępniane w nowoczesnych systemach informatycznych - zarówno tych specjalizowanych - dedykowanych głównie problemom zarządzania zapasami i magazynami, jak i dużych, zintegrowanych systemów wspomagających zarządzanie całymi przedsiębiorstwami.