Logistyka jako szansa wzrostu konkurencyjności Unii Europejskiej
- Bogusław Liberadzki
- Kategoria: Konferencje
Referat został zaprezentowany na Polskim Kongresie Logistycznym "Logistics 2006 - Najlepsze praktyki w logistyce". Poznań 10-12 maja 2006 r.
Wprowadzenie
Rozszerzona Unia Europejska 25 państw członkowskich stoi przed nowymi wyzwaniami, między innymi w zakresie wyrównywania różnic w rozwoju gospodarczym, kreowania nowej struktury gospodarki unijnej, powiązań produkcyjnych, handlowych i transportowych w ramach swojego obszaru. Unia musi także uwzględniać powiązania transportowo-komunikacyjne z całym światem, a szczególnie z najbliższym geograficznie otoczeniem. Celem jest stymulowanie wzrostu gospodarczego i rozwoju służących stałemu podnoszeniu jakości życia obywateli Unii. W globalnej rywalizacji gospodarczej z wielkimi obszarami jak Rosja, Chiny, USA czy Indie wygrać można głównie przez systematyczny wzrost konkurencyjności produktów unijnych. Znaczącą część kosztów produktów w miejscu u odbiorcy stanowią koszty logistyczne. Koszty logistyczne zarówno te bezpośrednie, jak i pochodne, spowodowane zawodnością lub niewydolnością łańcuchów dostaw.
W Unii Europejskiej podejmowano inicjatywy i przedsięwzięcia służące usprawnieniom logistycznych rozwiązań, między innymi był to tzw. EULOC-process, w którym w zespole międzynarodowym kreślono prognozy, wizje i priorytety polityczne.
2. Czynniki oddziałujące na przemiany w logistyce
Systemy logistyczne należą do kategorii szybko zmieniających się, na które wpływ mają potrzeby i uwarunkowania zewnętrzne, bowiem to logistyka nadąża za wymogami użytkowników, starając się maksymalnie zaspokoić ich oczekiwania. Jest dużo prawdy w sloganie, że wygrać może tylko ten, kto zaoferuje usługę lepszą, ale tańszą. Wyboru dokonują użytkownicy, kierując się funkcjami użyteczności nabywanego produktu. Optymalizacja z reguły dotyczy kosztów, jakie nabywca/użytkownik ma ponieść, może zatem nabywać droższy produkt, jeżeli usługa logistyczna to zrekompensuje.
Jako czynniki przemian w logistyce można wymienić następujące siły:
1) wzrost transportochłonności i ruchliwości komunikacyjnej ludności w globalnej gospodarce,
2) nowe technologie w systemach ICT, w tym zastosowanie satelitarnych i radiowych systemów identyfikacji,
3) efektywność kosztów,
4) przemiany w systemie firm logistycznych,
5) nowe produkty i usługi,
6) polityka władz publicznych.
Ad. 1. Statystyki przewozów i ruchu na drogach wskazują na wzrost popytu na usługi transportowe, przewyższający przyrost PKB w skali Unii Europejskiej. Jest to zjawisko występujące w rozwiniętych regionach świata. Unia jest w pewnym sensie zaskoczona tym stanem rzeczy, ponieważ szybciej rozwija się sektor usług niż produkcji rzeczowej. Sądzono zatem, że popyt na przewozy będzie spadać lub rosnąć wolniej niż PKB ogółem. Żaden z tych przypadków nie zaistniał. Jest to skutek współczesnych wymogów logistycznych i nowej funkcji transportu. Dostawy mniejszych partii ładunków, wykonywane częściej, zgodnie z zasadą Just-in-Time przyczyniły się do wzrostu transportochłonności oraz do rosnącego udziału przewozów samochodowych w Europie. Jednocześnie podejmowane są działania promujące środowiskowo czyste gałęzie transportu: kolej, żeglugę śródlądową, przewozy intermodalne czy żeglugę bliskiego zasięgu (autostrady morskie). W praktyce oznacza to z jednej strony rosnące wydatki budżetowe na te gałęzie transportu, a z drugiej wzrost obciążeń finansowych transportu drogowego i rosnącą kongestię na drogach kołowych.
Dotychczasowe doświadczenia uczą, że będzie rosnąć popyt na usługi transportowe, w tym potrzeba przewozów na coraz większe odległości zarówno wewnątrz UE25, jak i w obrocie z innymi regionami świata. Współpraca i konkurencja między UE a USA, Rosją, Chinami czy Indiami będą wymagać rosnących nakładów w węzłach transportowych (porty, lotniska, terminale mulitimodalne), w szlaki transportowe oraz zaplecza lądowe portów i lotnisk. Nowe kraje członkowskie, w tym Polska, poprzez wysokie tempo wzrostu produkcji i konsumpcji będą dodatkowo generować ruch.
Ad. 2. Nowe technologie komunikacyjne, satelitarne i radiowe radykalnie usprawniają przepływ informacji o ładunku, środku transportowym, nadawcach i odbiorcach. Rosnące zastosowania inteligentnych systemów transportowych będą sprzyjać dalszemu wzrostowi przewozów, a także lepszemu gospodarowaniu środkami transportowymi.
Ad. 3. Koszty globalne transportu rosną wraz ze wzrostem ilości operacji, wzrostem kosztów pracy, paliwa, wprowadzeniem opłat za korzystanie z infrastruktury, podnoszeniem wymogów w zakresie bezpieczeństwa oraz kongestią. Efektywność oznacza zmniejszanie kosztów jednostkowych poprzez sprawniejsze organizowanie łańcuchów dostaw, lepsze wykorzystanie taboru, nowe technologie czy gospodarkę materiałową. Polityka transportowa UE zmierza do stałego i zrównoważonego wzrostu efektywności wszystkich gałęzi transportu. Największe możliwości wzrostu efektywności tkwią w transporcie kolejowym, multimodalnym i żegludze. Natomiast najwyższy wzrost efektywności już nastąpił w transporcie drogowym i lotnictwie.
Ad. 4. Firmy logistyczne przechodzą radykalne zmiany struktury organizacyjnej, odchodząc od struktur hierarchicznych w kierunku struktur sieciowych. Następnie globalizacja kultury prowadzenia interesów, unifikacja i pogłębianie się interoperacyjności, przy silnym wsparciu przez zaawansowane systemy telekomunikacyjne. Rysuje się tendencja do dominacji wielkich graczy, co potwierdzają fuzje dużych firm oraz zakupy i przejęcia mniejszych. Istnieje zatem realne zagrożenie dla firm średnich, jest zaś szansa na przetrwanie i rozwój firm małych
i niszowych, głęboko wyspecjalizowanych i elastycznych, które mogą działać
w segmentach rynku uznanych za nieinteresujące dla wielkich firm. Będzie oczywiście możliwa i potrzebna współpraca między wielkimi i małymi. Globalna konsolidacja firm logistycznych pociągnie za sobą wykształcenie się globalnych centrów logistycznych, a łańcuchy dostaw będą skoncentrowane w rękach nielicznych wielkich firm, przy wykazywanej woli współpracy z małymi, wyspecjalizowanymi operatorami.
Ad. 5. Produkty i usługi coraz bardziej zorientowane na jak najlepsze zaspokojenie potrzeb producentów dóbr i odbiorców, co w połączeniu z powstawaniem wielkich firm logistycznych (globalnych) sprzyjać będzie integracji technologicznej i organizacyjnej oraz inżynierskiej innowacyjności. Oznacza to także wspieranie badań i rozwoju, ponieważ bez wiedzy, postępu technicznego i nowoczesnej organizacji strategia ta nie mogłaby się powieść. Rozwiązania logistyczne wpływać będą coraz silniej na lokalizację produkcji, w tym na przenoszenie działalności wytwórczej do tych regionów, które będą odpowiednio zagospodarowane transportowo. Dotychczas najsilniej rozwinięte regiony nadal rozwijają się szybciej niż zakładano, a peryferyjne rozwijają się wolniej niż się spodziewano, pomimo wsparcia finansowego.
Ad. 6. Przedstawione w punktach 1–5 siły oddziałujące na realne procesy w logistyce stanowią istotny problem dla polityki transportowej, polityki handlowej, działań chroniących konkurencję oraz polityki inwestycyjnej rządów oraz władz Unii Europejskiej. Decydenci polityczni muszą kierować się troską o utrzymanie pozycji konkurencyjnej UE w świecie, zapewnić przejrzyste warunki konkurowania wewnątrz Unii oraz zapewnić stały wzrost dobrobytu obywateli. Unia Europejska w założeniu ma troszczyć się o wyrównanie nierówności rozwojowych regionów, a to oznacza stwarzanie szans dla regionów poprzez odpowiednio wysokie nakłady inwestycyjne infrastrukturalne. Nowe kraje członkowskie, a szczególnie Polska, są uznane jako obszar (region) o pilnej potrzebie dużych nakładów na rozwój infrastruktury transportowej, rozwijanej w sposób zrównoważony z wymogami wzrostu gospodarczego, wymogami ochrony środowiska oraz unijną polityką transportową i handlową . Ważne jest to szczególnie dla Polski, która jest dużym krajem, położonym w środku Europy, między Rosją a Zachodem. Transport i logistyka mogą stać się przemysłem narodowym naszego kraju.
Wprowadzenie
Rozszerzona Unia Europejska 25 państw członkowskich stoi przed nowymi wyzwaniami, między innymi w zakresie wyrównywania różnic w rozwoju gospodarczym, kreowania nowej struktury gospodarki unijnej, powiązań produkcyjnych, handlowych i transportowych w ramach swojego obszaru. Unia musi także uwzględniać powiązania transportowo-komunikacyjne z całym światem, a szczególnie z najbliższym geograficznie otoczeniem. Celem jest stymulowanie wzrostu gospodarczego i rozwoju służących stałemu podnoszeniu jakości życia obywateli Unii. W globalnej rywalizacji gospodarczej z wielkimi obszarami jak Rosja, Chiny, USA czy Indie wygrać można głównie przez systematyczny wzrost konkurencyjności produktów unijnych. Znaczącą część kosztów produktów w miejscu u odbiorcy stanowią koszty logistyczne. Koszty logistyczne zarówno te bezpośrednie, jak i pochodne, spowodowane zawodnością lub niewydolnością łańcuchów dostaw.
W Unii Europejskiej podejmowano inicjatywy i przedsięwzięcia służące usprawnieniom logistycznych rozwiązań, między innymi był to tzw. EULOC-process, w którym w zespole międzynarodowym kreślono prognozy, wizje i priorytety polityczne.
2. Czynniki oddziałujące na przemiany w logistyce
Systemy logistyczne należą do kategorii szybko zmieniających się, na które wpływ mają potrzeby i uwarunkowania zewnętrzne, bowiem to logistyka nadąża za wymogami użytkowników, starając się maksymalnie zaspokoić ich oczekiwania. Jest dużo prawdy w sloganie, że wygrać może tylko ten, kto zaoferuje usługę lepszą, ale tańszą. Wyboru dokonują użytkownicy, kierując się funkcjami użyteczności nabywanego produktu. Optymalizacja z reguły dotyczy kosztów, jakie nabywca/użytkownik ma ponieść, może zatem nabywać droższy produkt, jeżeli usługa logistyczna to zrekompensuje.
Jako czynniki przemian w logistyce można wymienić następujące siły:
1) wzrost transportochłonności i ruchliwości komunikacyjnej ludności w globalnej gospodarce,
2) nowe technologie w systemach ICT, w tym zastosowanie satelitarnych i radiowych systemów identyfikacji,
3) efektywność kosztów,
4) przemiany w systemie firm logistycznych,
5) nowe produkty i usługi,
6) polityka władz publicznych.
Ad. 1. Statystyki przewozów i ruchu na drogach wskazują na wzrost popytu na usługi transportowe, przewyższający przyrost PKB w skali Unii Europejskiej. Jest to zjawisko występujące w rozwiniętych regionach świata. Unia jest w pewnym sensie zaskoczona tym stanem rzeczy, ponieważ szybciej rozwija się sektor usług niż produkcji rzeczowej. Sądzono zatem, że popyt na przewozy będzie spadać lub rosnąć wolniej niż PKB ogółem. Żaden z tych przypadków nie zaistniał. Jest to skutek współczesnych wymogów logistycznych i nowej funkcji transportu. Dostawy mniejszych partii ładunków, wykonywane częściej, zgodnie z zasadą Just-in-Time przyczyniły się do wzrostu transportochłonności oraz do rosnącego udziału przewozów samochodowych w Europie. Jednocześnie podejmowane są działania promujące środowiskowo czyste gałęzie transportu: kolej, żeglugę śródlądową, przewozy intermodalne czy żeglugę bliskiego zasięgu (autostrady morskie). W praktyce oznacza to z jednej strony rosnące wydatki budżetowe na te gałęzie transportu, a z drugiej wzrost obciążeń finansowych transportu drogowego i rosnącą kongestię na drogach kołowych.
Dotychczasowe doświadczenia uczą, że będzie rosnąć popyt na usługi transportowe, w tym potrzeba przewozów na coraz większe odległości zarówno wewnątrz UE25, jak i w obrocie z innymi regionami świata. Współpraca i konkurencja między UE a USA, Rosją, Chinami czy Indiami będą wymagać rosnących nakładów w węzłach transportowych (porty, lotniska, terminale mulitimodalne), w szlaki transportowe oraz zaplecza lądowe portów i lotnisk. Nowe kraje członkowskie, w tym Polska, poprzez wysokie tempo wzrostu produkcji i konsumpcji będą dodatkowo generować ruch.
Ad. 2. Nowe technologie komunikacyjne, satelitarne i radiowe radykalnie usprawniają przepływ informacji o ładunku, środku transportowym, nadawcach i odbiorcach. Rosnące zastosowania inteligentnych systemów transportowych będą sprzyjać dalszemu wzrostowi przewozów, a także lepszemu gospodarowaniu środkami transportowymi.
Ad. 3. Koszty globalne transportu rosną wraz ze wzrostem ilości operacji, wzrostem kosztów pracy, paliwa, wprowadzeniem opłat za korzystanie z infrastruktury, podnoszeniem wymogów w zakresie bezpieczeństwa oraz kongestią. Efektywność oznacza zmniejszanie kosztów jednostkowych poprzez sprawniejsze organizowanie łańcuchów dostaw, lepsze wykorzystanie taboru, nowe technologie czy gospodarkę materiałową. Polityka transportowa UE zmierza do stałego i zrównoważonego wzrostu efektywności wszystkich gałęzi transportu. Największe możliwości wzrostu efektywności tkwią w transporcie kolejowym, multimodalnym i żegludze. Natomiast najwyższy wzrost efektywności już nastąpił w transporcie drogowym i lotnictwie.
Ad. 4. Firmy logistyczne przechodzą radykalne zmiany struktury organizacyjnej, odchodząc od struktur hierarchicznych w kierunku struktur sieciowych. Następnie globalizacja kultury prowadzenia interesów, unifikacja i pogłębianie się interoperacyjności, przy silnym wsparciu przez zaawansowane systemy telekomunikacyjne. Rysuje się tendencja do dominacji wielkich graczy, co potwierdzają fuzje dużych firm oraz zakupy i przejęcia mniejszych. Istnieje zatem realne zagrożenie dla firm średnich, jest zaś szansa na przetrwanie i rozwój firm małych
i niszowych, głęboko wyspecjalizowanych i elastycznych, które mogą działać
w segmentach rynku uznanych za nieinteresujące dla wielkich firm. Będzie oczywiście możliwa i potrzebna współpraca między wielkimi i małymi. Globalna konsolidacja firm logistycznych pociągnie za sobą wykształcenie się globalnych centrów logistycznych, a łańcuchy dostaw będą skoncentrowane w rękach nielicznych wielkich firm, przy wykazywanej woli współpracy z małymi, wyspecjalizowanymi operatorami.
Ad. 5. Produkty i usługi coraz bardziej zorientowane na jak najlepsze zaspokojenie potrzeb producentów dóbr i odbiorców, co w połączeniu z powstawaniem wielkich firm logistycznych (globalnych) sprzyjać będzie integracji technologicznej i organizacyjnej oraz inżynierskiej innowacyjności. Oznacza to także wspieranie badań i rozwoju, ponieważ bez wiedzy, postępu technicznego i nowoczesnej organizacji strategia ta nie mogłaby się powieść. Rozwiązania logistyczne wpływać będą coraz silniej na lokalizację produkcji, w tym na przenoszenie działalności wytwórczej do tych regionów, które będą odpowiednio zagospodarowane transportowo. Dotychczas najsilniej rozwinięte regiony nadal rozwijają się szybciej niż zakładano, a peryferyjne rozwijają się wolniej niż się spodziewano, pomimo wsparcia finansowego.
Ad. 6. Przedstawione w punktach 1–5 siły oddziałujące na realne procesy w logistyce stanowią istotny problem dla polityki transportowej, polityki handlowej, działań chroniących konkurencję oraz polityki inwestycyjnej rządów oraz władz Unii Europejskiej. Decydenci polityczni muszą kierować się troską o utrzymanie pozycji konkurencyjnej UE w świecie, zapewnić przejrzyste warunki konkurowania wewnątrz Unii oraz zapewnić stały wzrost dobrobytu obywateli. Unia Europejska w założeniu ma troszczyć się o wyrównanie nierówności rozwojowych regionów, a to oznacza stwarzanie szans dla regionów poprzez odpowiednio wysokie nakłady inwestycyjne infrastrukturalne. Nowe kraje członkowskie, a szczególnie Polska, są uznane jako obszar (region) o pilnej potrzebie dużych nakładów na rozwój infrastruktury transportowej, rozwijanej w sposób zrównoważony z wymogami wzrostu gospodarczego, wymogami ochrony środowiska oraz unijną polityką transportową i handlową . Ważne jest to szczególnie dla Polski, która jest dużym krajem, położonym w środku Europy, między Rosją a Zachodem. Transport i logistyka mogą stać się przemysłem narodowym naszego kraju.
Cały artykuł w formacie PDF.
Ostatnio zmieniany w piątek, 17 kwiecień 2009 11:12
Ściągnij załącznik:
Zaloguj się by skomentować