WIEDZA: raporty i analizy

Rozmowa z Anną Gawrońską-Błaszczyk, pracownikiem Instytutu Logistyki i Magazynowania - organizacji krajowej GS1 w Polsce, specjalistą z zakresu upowszechniania standardów systemu GS1.

Wzrost zainteresowania zużytymi produktami i materiałami jest jedną z konsekwencji zwiększenia liczby przedsiębiorstw zajmujących się ich zagospodarowaniem i ochroną środowiska. Redukcja odpadów stała się jednym z głównych obszarów zainteresowania nauki w krajach uprzemysłowionych. Ze względu na ograniczenia prawne, ekonomiczne oraz techniczne, przedsiębiorstwa poszukują nowych rozwiązań, które umożliwiłyby ponownie wykorzystać zużyte już produkty i odzyskać z nich wartość. Dlatego też wdrażane są rozwiązania w sferze produkcji i logistyki, zmierzające do przywrócenia zużytym produktom utraconej w czasie eksploatacji wartości i ich ponownego wprowadzenia na rynek. Kreowanie zielonego wizerunku stało się ważnym elementem strategii przedsiębiorstw. Ponowne użycie produktów jest ekonomicznie atrakcyjne z powodu ograniczoności zasobów i nowych możliwości kreowania wartości do danej. Pojawiające się w tym zakresie możliwości stanowią szczególny obszar zainteresowania logistyki zwrotnej, która dostarcza metod i technik umożliwiających odzyskanie produktów i materiałów wycofywanych z obiegu i zarządzania ich strumieniem.

Układnica (stacker crane) to urządzenie do składowania ładunków w magazynie, którego ustrój (konstrukcję nośną) stanowi przejezdny słup lub rama, po której przemieszcza się wodzak. Rozróżnia się układnice słupowe oraz ramowe. Tyle definicja słownikowa, ale ponieważ Polska jest pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej, musimy tę definicję rozszerzyć o zakres podany w punkcie 1 normy PN-EN 528: 1996 "Układnice. Bezpieczeństwo": Niniejsza norma dotyczy wszystkich typów urządzeń poruszających się po szynach, w przejściach i poza przejściami, zawierających elementy podnoszące, mogących także mieć wyposażenie do manipulowania przy układaniu i wyjmowaniu jednostek ładunkowych i/lub długich ładunków, takich jak pręty, i/lub do kompletacji, lub podobnych prac. Normą objęto również przesuwnice, stosowane do przemieszczania układnic pomiędzy przejściami, a także urządzenia od sterowanych ręcznie aż do urządzeń sterowanych automatycznie.

Zarządzanie łańcuchami dostaw niewątpliwie należy do najbardziej obiecujących i najbardziej przyszłościowych obszarów w rozwoju współczesnych strategii zarządzania - a równocześnie najtrudniejszych w zastosowaniach praktycznych. Perspektywy korzyści jakie wydają się być w zasięgu ręki są ogromne, szczególnie w zakresie możliwości zyskiwania przewagi konkurencyjnej, poprawy efektywności biznesu oraz konieczności sprostania wymaganiom gospodarki globalnej. Rozważając różnorakie problemy jakie napotyka się przy wdrażaniu tej idei (a może raczej: tej filozofii zarządzania) nie sposób pominąć kwestii bezpieczeństwa i wrażliwości - zwłaszcza globalnych łańcuchów dostaw - widzianych przede wszystkim w kontekście intensywnej ekspozycji, na rozmaite zagrożenia, ale również jako konieczność dostosowywania się do szybko zmieniających się warunków działania i wymagań rynku. Tą częścią strategii zarządzania łańcuchami dostaw zajmuje się nowa, bardzo szybko rozwijająca się dziedzina biznesu jaką jest zarządzanie ryzykiem w łańcuchach dostaw (SCRM - Supply Chain Risk Management).

Logistyka odpadów polega na tworzeniu łańcuchów logistycznych łączących miejsca wytwarzania odpadów z miejscami ich utylizacji lub przerobu i powtórnego zagospodarowywania. Proces ten powinien przebiegać w sposób uporządkowany i kompleksowy. Dlatego też przedsiębiorstwa przystępują do tworzenia systemów logistycznych, ułatwiających racjonalne gospodarowanie odpadami. Poszczególne elementy (podsystemy) muszą być odpowiednio uporządkowane i współpracować ze sobą w procesie realizacji celu, jakim jest zapobieganie i minimalizacja odpadów, aby osiągnąć zjawisko synergii, to jest wzmocnienia efektów działań w realizacji strategii zrównoważonego rozwoju. Potocznie można przyjąć, że system umożliwia systematyczne wykonywanie czegoś. W przypadku systemów logistycznych stosowanych w gospodarce odpadami, wyróżnia się między innymi podsystem utylizacji odpadów (segregowanie, przemieszczanie, składowanie, przetwarzanie, udostępnianie surowców wtórnych) i powtórnego ich zagospodarowania (wewnątrz przedsiębiorstwa lub przez inne podmioty gospodarcze). Systemy logistyczne stosowane w gospodarce odpadami oparte są na modelach dynamicznych ochrony środowiska (przede wszystkim mają zapobiegać negatywnym oddziaływaniom przedsiębiorstwa na środowisko). Niniejszy artykuł stanowi jedynie wprowadzenie do systemowego podejścia w zakresie gospodarowania odpadami. Jako studium przypadku posłużyło przedsiębiorstwo hutnicze.

Warunkiem sprawnej realizacji procesów logistycznych jest istnienie i właściwe funkcjonowanie infrastruktury logistycznej, w tym centrów logistycznych i nowoczesnych powierzchni magazynowych. Stan aktualny rozwoju centrów logistycznych w Polsce w dalszym ciągu określić można mianem "brakującego ogniwa krajowego systemu logistycznego". Pomimo powstałych wielu koncepcji i planów budowy centrów logistycznych, ich stan realizacji w dalszym ciągu jest niezadowalający. System infrastruktury logistycznej kraju oparty jest o funkcjonowanie małych, branżowych centrów logistycznych o lokalnym zasięgu.