Logistyczne wsparcie operacji pokojowych i humanitarnych w doktrynie strategicznej NATO - cz. 2

Wprowadzanie wojsk stanowi drastyczną formę misji wojskowych i następuje celem trwałego odseparowania walczących ugrupowań i sił lokalnych, aby umożliwić podjęcie dialogu politycznego przez zwaśnione strony i jednocześnie ochronić ludność cywilną przed dalszą eskalacją konfliktu. Wymaga to wstępnego przerwania ognia i mandatu Narodów Zjednoczonych na wprowadzenie sił pokojowych. Wprowadzenie sił neutralnych między walczące strony prowadzi do ustanowienia strefy buforowej oraz ciągłego monitorowania negocjowanych warunków porozumienia pokojowego. Funkcję tą realizują regularne siły zbrojne wyposażone w lekki sprzęt i uzbrojenie.
Pomoc w okresie przejściowym ma na celu aktywne wspomaganie procesu przechodzenia do warunków pokojowych oraz doprowadzenie do zaakceptowania kompromisowej struktury politycznej po wojnie domowej lub po zakończonych walkach o niepodległość albo autonomię. Zadaniem pokojowych sił ekspedycyjnych jest kształtowanie nowego środowiska społeczno - politycznego, celem umożliwienia sprawnego funkcjonowania sformowanym władzom i przywrócenia stabilnych, pokojowych warunków życia ludności. W tym okresie powoływane są równolegle paramilitarne siły porządkowe - policja wojskowa i policja cywilna oraz tworzone podwaliny cywilnej administracji państwowej. Okres przejściowy wymaga od sił interwencyjnych wielkiej dyplomacji, zarówno w sferze politycznej jak też podczas rozbrajania i demilitaryzacji lokalnych ugrupowań zbrojnych.

Wojskowe misje zapobiegania konfliktom mają na celu możliwie wczesne diagnozowanie stanów i sytuacji kryzysowych, celem pozytywnego oddziaływania na lokalne ogniska zapalne. Istnieją ustalone środki i sposoby stymulowania zachowań pokojowych i kompromisowego kształtowania sytuacji kryzysowych. Jednym z nich jest prewencyjne rozwinięcie sił pokojowych, realizowane poprzez wprowadzenie wielonarodowych wojsk do obszarów potencjalnie zagrożonych kryzysem.
Zupełnie odmienny charakter mają organizowane przez NATO misje humanitarne, które dotyczą ludzkiego wymiaru cierpień i nieszczęść w sytuacji, gdy lokalne władze nie mogą bądź nie chcą zapewnić ludności odpowiednich świadczeń czy elementarnej opieki i pomocy. Misje humanitarne są organizowane w trzech zasadniczych przypadkach:

• w sytuacjach klęsk żywiołowych lub podczas kataklizmów spowodowanych przez człowieka,
• w konsekwencji prowadzonych wojen i walk,
• podczas prześladowań religijnych, politycznych i etnicznych.

Misje humanitarne mogą być realizowane jako elementy operacji pokojowej lub jako akcje zapobiegania konfliktom, a także jako zupełnie samodzielne operacje cywilno - wojskowe. Dla potrzeb skutecznego działania w NATO wyróżnia się trzy kategorie misji humanitarnych:

• pomoc w przypadku klęsk żywiołowych naturalnych lub spowodowanych przez człowieka,
• pomoc uchodźcom i wysiedlonym,
• pomoc humanitarna miejscowej ludności.

Pomoc w przypadku klęsk żywiołowych wymaga zgody państwa poszkodowanego i międzynarodowej koordynacji w zakresie organizacji i transportu oraz podczas wykorzystania specjalistycznych służb ratowniczo - ewakuacyjnych. W tym celu w NATO prowadzi się ewidencję narodowych sił i zasobów, które w razie potrzeby mogą być niezwłocznie użyte, jako zasoby natychmiastowego reagowania. W zakres tych zasobów włącza się też najbardziej potrzebne zasoby wojskowe a przede wszystkim NATO-wskie systemy transportowo- ewakuacyjne.
Pomoc uchodźcom obejmuje pomoc podczas masowych migracji ludności dobrowolnie lub siłą wysiedlonej z dotychczasowych miejsc zamieszkania. Siły zbrojne NATO zaangażowane są głównie do realizacji sprawnych łańcuchów transportowo - zaopatrzeniowych bez względu na warunki klimatyczno - terenowe. Dysponując odpowiednimi środkami transportowymi i zasobami zaopatrzeniowymi oraz odpowiednimi procedurami, jako jedyne, mogą świadczyć skuteczną pomoc w każdych warunkach klimatycznych i w każdej sytuacji geopolitycznej. Podczas udzielania pomocy uchodźcom bardzo ważne jest ustalenie odpowiednich priorytetów humanitarnej ewakuacji i przemieszczania ludności według stanu zdrowia, wieku i płci oraz w ramach pewnych grup rodzinno - etnicznych.

Misje pomocy humanitarnej są najczęściej konsekwencją zbrojnych konfliktów cywilnych lub działań wojennych. Ze względu na wielką skalę potrzeb wymagają one odbudowy stałych, cywilnych łańcuchów dystrybucji w określonym rejonie lub w skali danego państwa. Misjom humanitarnym towarzyszy bardzo często kryzys lokalnej władzy i zanik autorytetu państwa, co uaktywnia elementy przestępcze i czynniki kryminalne. Dlatego humanitarne transporty zaopatrzeniowe i ewakuacyjne muszą być często eskortowane przez siły osłonowe i odpowiednio ochraniane. Nierzadko tylko zbrojna eskorta i wojskowe kolumny transportowe pozwalają na dotarcie pomocy humanitarnej do właściwego odbiorcy.

Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka", nr 3/2011.