O błędach popełnianych przy wyznaczaniu ekonomicznej wielkości zamówienia
- Krzyżaniak Stanisław
- Kategoria: Logistyka
Wcześniejsze artykuły z cyklu "Między teorią a praktyką zarządzania zapasami" publikowane przez autora w LOGISTYCE (5/2008, 6/2008, 1/2009, 2/2009, 6/2010 i 1/2011) odnosiły się do zagadnień związanych z kształtowaniem właściwego poziomu zapasu zabezpieczającego. Niniejszy artykuł jest poświęcony kwestii optymalizacji zapasu cyklicznego (rotującego) poprzez wyznaczenie tak zwanej ekonomicznej wielkości zamówienia. Klasyczna formuła służąca jej obliczaniu została przedstawiona niemal 100 lat temu, ale mimo upływu czasu pozostaje jedną z ważniejszych w zarządzaniu przepływem materiałów. Nie zmienia tego fakt, że stosowanie tego wzoru obwarowane jest licznymi ograniczeniami, a od chwili przedstawienia powstało szereg jego modyfikacji.
Ekonomiczna wielkość zamówienia - ogólne założenia
Zastosowanie ekonomicznej wielkości zamówienia EWZ, (ang. EOQ - economic order quantity) pozwala na minimalizację łącznych kosztów zamawiania (odnawiania, uzupełniania zapasów) i kosztów utrzymania cyklicznej części zapasu (całkowity koszt zapasu cyklicznego - CKZC) w rozpatrywanym okresie (na przykład jednego roku).
CKZC = SKUzZC + ZKUzZC + SKUtZC + ZKUtZC
gdzie:
SKUzZC - stały koszt uzupełniania zapasu cyklicznego. Są to koszty niezależne od liczby dostaw w rozpatrywanym okresie. Nie zależą zatem także od wielkości pojedynczej dostawy. Są to przykładowo:
- koszty działu zaopatrzenia (zakupów), obejmujące wynagrodzenia z pochodnymi, koszty użytkowania pomieszczeń, koszty zużycia prądu, wody, itp.
- koszt utrzymania własnego taboru samochodowego, wykorzystywanego w realizacji dostaw.
SKUzZC = const
ZKUzC - zmienny koszt uzupełniania zapasu cyklicznego. Są to koszty, które w rozpatrywanym okresie zależą od liczby dostaw (są zatem zależne od wielkości pojedynczej dostawy). Są to, przykładowo:
- koszty składania zamówień (w tym koszty komunikacji z dostawcą, dotyczące każdego zamówienia)
- koszty zmienne transportu (zależne od liczby dostaw)
- koszty ubezpieczenia
- koszty związane z celnymi opłatami manipulacyjnymi
- koszty specjalne przyjęcia dostaw (na przykład badania laboratoryjne każdej dostawy)
- oczekiwane (przeciętne) koszty braku zapasu odniesione do jednego cyklu uzupełnienia (zależne od prawdopodobieństwa obsłużenia popytu w cyklu).
SKUtZC - stały koszt utrzymania zapasu cyklicznego. Są to koszty niezależne od wielkości zapasu, na przykład:
- amortyzacja budowli magazynowych
- amortyzacja wyposażenia magazynowego
- koszt personelu magazynowego.
SKUtZC = const
ZKUtZC - zmienny koszt utrzymania zapasu cyklicznego. Koszty te zależą od wielkości zapasu. Są to, przykładowo:
- dodatkowe (specjalne) koszty wykorzystywanej przestrzeni magazynowej (pod zapas)
- koszty naturalnych strat i ubytków magazynowych
- koszty kradzieży i innych strat
- koszt ubezpieczenia zapasu
- koszt zamrożonego kapitału (koszty kredytu lub utraconych korzyści inwestycyjnych z kapitału własnego).
Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 2/2011.