Między teorią a praktyką zarządzania zapasami - o znaczeniu prawidłowego określania czasu cyklu uzupełnienia
- Krzyżaniak Stanisław
- Kategoria: Logistyka
Między teorią a praktyką zarządzania zapasami - cz. 2
Między teorią a praktyką zarządzania zapasami - cz. 3
Zapasy i właściwe kształtowanie ich wielkości wciąż pozostają w centrum zainteresowania menedżerów na różnych szczeblach zarządzania. Mimo rozwoju nowych koncepcji logistycznych nakierowanych na redukcję zapasów, wciąż, w wielu przypadkach zapewnienie żądanego poziomu obsługi opiera się na właściwie określonym zapasie zabezpieczającym, a określanie wielkości partii (dostaw) ciągle ma istotny wpływ na koszty.
Typowa struktura zapasu, pokazana na rysunku 1, wyróżnia trzy zasadnicze części:
• zapas cykliczny (bieżący, obrotowy) - wynikający z okresowych dostaw i bieżącego zużycia
• zapas zabezpieczający - będący uzasadnioną nieobrotową częścią zapasu, stanowiący zabezpieczenie przed losowymi "nieprognozowalnymi” wahaniami popytu i losowymi opóźnieniami dostaw, dla zapewnienia właściwego poziomu obsługi klienta
• zapas nadmierny jako nieuzasadniona część nieobrotowa.
Celem przygotowanego cyklu artykułów jest wskazanie zagrożeń, które mogą płynąć ze zbytniego "zaufania” klasycznym formułom, służącym obliczaniu wielkości sterujących odnawianiem zapasów. Formuły te są dobrze opisane w literaturze przedmiotu, a także są implementowane w większości dostępnych na rynku systemów informatycznych, wspomagających zarządzanie przedsiębiorstwami i łańcuchami dostaw. Problem w tym, że stosowanie tych formuł, a zwłaszcza poprawność otrzymywanych wyników, są uwarunkowane zazwyczaj określonymi założeniami i ograniczeniami. W kolejnych artykułach zostaną przedstawione przykłady sytuacji, w których proste i wygodne rozwiązania teoretyczne w konfrontacji z rzeczywistymi warunkami wymagają korekt. Zostaną przedstawione na przykładzie realizacji prostego systemu odnawiania zapasu opartego na poziomie informacyjnym. Pierwsza część cyklu będzie poświęcona części zabezpieczającej zapasu, część druga będzie dotyczyła części cyklicznej.
Odnawianie zapasu w systemie opartym na poziomie informacyjnym
Model zamawiania oparty na poziomie informacyjnym funkcjonuje w oparciu o proste zasady:
• zamówienie może być złożone w dowolnym momencie
• zamówienie zostaje złożone w chwili, gdy wolny (dysponowany) zapas jest mniejszy lub równy wyliczonemu wcześniej poziomowi zapasu informacyjnego
• zapas wolny (ZW) jest obliczony następująco:
ZW = Z + ZZ – ZR
gdzie:
Z – zapas w magazynie,
ZZ – wcześniej złożone zamówienia i zapas w drodze,
ZR – zapas zarezerwowany.
• zapas informacyjny wyznaczany jest z następującego wzoru:
ZI = P • T + ZB
gdzie:
P – średnie zapotrzebowanie (popyt) w przyjętej jednostce czasu (na przykład dzień),
T – średni czas cyklu uzupełnienia zapasu (wyrażony w tych jednostkach),
ZB – zapas zabezpieczający.
• zapas zabezpieczający, w podstawowym modelu, jest wyznaczany zgodnie z formułą:
ZB = ω • σPT
gdzie:
ω – współczynnik bezpieczeństwa zależny od przyjętego poziomu obsługi oraz typu rozkładu częstości występowania wielkości popytu,
σPT – odchylenie standardowe zapotrzebowania w czasie trwania cyklu uzupełnienia zapasu.
• wartość σPT zależy od zmienności zapotrzebowania (popytu) i zmienności czasu cyklu uzupełnienia zapasu.
Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka” 5/2008.