Współpraca w łańcuchach dostaw na rzecz poprawy ich walorów ekologicznych - przykład portów morskich
- Klopott Magdalena
- Kategoria: Logistyka
Współpracę w łańcuchach dostaw interpretuje się najczęściej w wymiarze wertykalnym, to jest poprzez pryzmat relacji między dostawcą a klientem, rzadziej w wymiarze horyzontalnym, analizując relacje między konkurentami i innymi uczestnikami łańcucha. Podkreśla się, że dopiero kombinacja tych dwóch wymiarów współpracy może być źródłem znaczących korzyści, a zakresy i obszary potencjalnego współdziałania uczestników łańcuchów dostaw są niemal nieograniczone.
Współpraca w łańcuchach dostaw opiera się na wspólnej wizji, zrozumieniu indywidualnej roli każdego z uczestników, umiejętności wspólnego działania oraz gotowości do przystosowania się w celu wykreowania dodatkowej wartości dla klienta. Tworzenie tej dodatkowej wartości jako ważny cel współpracy w łańcuchach dostaw podkreślany jest przez wielu autorów. Wymieniane są także przykładowe źródła osiągania korzyści dla klienta, jak na przykład redukcja czasu i kosztów ponoszonych przez klienta, poprawa niezawodności i terminowości dostaw. Ale wartością dodaną dla klienta może być także zmniejszenie zanieczyszczeń oraz szkodliwego oddziaływania poszczególnych procesów w łańcuchu dostaw na środowisko naturalne, gdyż "zanieczyszczenie ma postać straty ekonomicznej i jest dowodem na to, że określone zasoby zostały wykorzystane w sposób niekompletny, nieefektywny lub nieskuteczny. Ponadto, przedsiębiorstwa muszą wówczas podjąć dodatkowe kroki, które generują koszty, ale nie tworzą wartości dla klienta."
Znaczenie współpracy podkreśla się także w koncepcji "zielonych" łańcuchów dostaw, w których za główny cel uznaje się "integrację wszystkich operacji tworzących wartość dodaną ... w taki sposób, aby wszystkie czynności związane z poszczególnymi procesami miały jak najmniej szkodliwy wpływ na środowisko naturalne." Współpraca staje się więc warunkiem koniecznym dla stworzenia łańcucha dostaw przyjaznego środowisku, w którym wszyscy jego uczestnicy powinny wpływać na siebie i zachęcać do wdrażania proekologicznych produktów, usług, operacji czy inicjatyw.
Proekologiczne inicjatywy portów morskich
Wzrost obrotów w handlu międzynarodowym, jaki można było obserwować w ostatnich latach i w konsekwencji także wzrost przeładunków w portach morskich, zwrócił uwagę na poziom zanieczyszczeń emitowany na skutek działalności portowej. Przeprowadzone badania dowodzą, że porty morskie mogą aktywnie uczestniczyć w kreowaniu łańcuchów dostaw przyjaznych środowisku poprzez ograniczanie swojego niekorzystnego na nie wpływu (zmniejszenie emisji dwutlenku węgla, zużycia paliwa i wody, ograniczenie hałasu). Szczególna rola portów jako węzłów transportowych, przez które przechodzi większość światowych obrotów handlowych (około 90% wymiany handlowej realizowana jest drogą morską), umożliwia im realny wpływ na innych uczestników w łańcuchu dostaw. Stąd też w wielu portach morskich świata realizowane są obecnie programy przeciwdziałające zanieczyszczaniu środowiska. Różnią się one skalą i zakresem oddziaływania na otoczenie, odmienne są także przyczyny ich implementacji. Z punktu widzenia współpracy w łańcuchach dostaw szczególnie interesujące są - przedstawione poniżej - inicjatywy portów morskich, nie ograniczające się jedynie do terytorium portowego, ale oddziałujące na innych usługodawców w łańcuchu. Do tych inicjatyw należą między innymi trzy programy realizowane w stanie Kalifornia: Clean Trucks Program, Speed Reduction Program oraz Vessel Main Engine Fuel Incentive Program, które są elementem stanowego programu dla zatoki San Pedro (porty: Los Angeles, San Diego i Long Beach) pod nazwą Clean Air Action Plan (CAAP), wprowadzonego w listopadzie 2006 roku, a mającego na celu zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska w tym regionie.
Clean Trucks Program. Nadrzędnym celem programu jest ograniczenie emisji spalin, pochodzących z samochodów ciężarowych i sprzętu przeładunkowego, o ponad 80% w ciągu 5 lat. Począwszy od października 2008 roku wszystkie pojazdy, których rok produkcji jest wcześniejszy niż 1988, nie mają prawa wjazdu na teren portów. Zgodnie z założeniami programu, stopniowo - do końca 2012 roku - prawa wjazdu do portu będą pozbawiane kolejne grupy wiekowe pojazdów, nie spełniające standardu USEPA 2007. Przewoźnicy drogowi mogą odnowić swój tabor dzięki opracowanemu przez port specjalnemu programowi pomocowemu, opiewającemu na 2 mld USD. Źródłem finansowania programu jest dodatkowa opłata nałożona na każdy kontener przechodzący przez port (35 USD za kontener dwudziestostopowy lub mniejszy, a 70 USD za pozostałe). Program nie spotkał się z akceptacją przewoźników, którzy wraz z reprezentującym ich interesy American Trucking Association podjęli nieudaną próbę zaskarżenia go w sądzie.
Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 4/2009.