Możliwości tworzenia intermodalnych węzłów transportowych na bazie dostępnej infrastruktury transportu kolejowego [...]

Europejskie koncepcje budowy sieci centrów logistycznych z początków lat 90. XX wieku zakładały tworzenie krajowych intermodalnych sieci logistycznych, których punktami węzłowymi były intermodalne węzły logistyczne w postaci centrów logistycznych z funkcjonującymi na ich terenie terminalami kontenerowymi, świadczącymi usługi przeładunkowe na rzecz operatorów przewozów kombinowanych. Autorzy tych koncepcji dążyli do tego, aby intermodalne węzły logistyczne były równomiernie rozłożone na obszarze kraju. Lokowano je zarówno tam, gdzie koncentrowała się działalność produkcyjna i dystrybucyjna, jak i w miejscach, w których obecność centrum logistycznego miała pobudzić rozwój gospodarczy poprzez "przyciąganie” przedsiębiorstw różnych branż atrakcyjnością oferty usług logistycznych. Realizacja tego rodzaju koncepcji wymagała znacznych publicznych środków finansowych, niezbędnych dla budowy podstawowej infrastruktury: pozyskiwania i uzbrajania nieruchomości, budowy terminali kontenerowych, bocznic i dróg dojazdowych, a także dostosowania sfery legislacyjnej w taki sposób, aby możliwe było włączanie się instytucji sektora publicznego w przedsięwzięcia inwestycyjne o charakterze publiczno-prywatnym i angażowanie do ich realizacji środków publicznych oraz kapitału prywatnego. W aktualnych uwarunkowaniach krajowych podobne koncepcje są skazane na niepowodzenie, ponieważ wymagają stworzenia odpowiedniego programu realizacyjnego, warunków prawnych oraz przydzielenia niemałych środków finansowych, czego nie zrobiono. Odmienna jest również sytuacja w stosunku do lat poprzednich w zakresie dostępności nowoczesnych powierzchni magazynowych. Inicjując w minionych latach programy budowy centrów logistycznych ich realizatorzy dążyli do tego, aby nowe obiekty magazynowe, budowane ze względu na duży popyt na tego rodzaju powierzchnie, powstawały na terenie centrów logistycznych.

W państwach europejskich, które doprowadziły do powstania sieci centrów logistycznych, uzyskano efekt w postaci koncentracji nowoczesnych, wielkopowierzchniowych obiektów magazynowych w bezpośrednim sąsiedztwie terminali kontenerowych, budowanych równolegle z przygotowywaniem nieruchomości pod obiekty magazynowe. Brak podobnych działań w Polsce doprowadził do sytuacji odmiennej. Wiele nowych obiektów magazynowych powstało w różnych miejscach, które z punktu widzenia planowania urbanistycznego należy uznać za przypadkowe, bądź utworzyły skupiska tego rodzaju obiektów w pobliżu głównych dróg bez dostępu do infrastruktury kolejowej. Kolejne obiekty magazynowe powstają w podobny sposób. Ponieważ nadal nie istnieje żaden program budowy krajowej sieci centrów logistycznych, należy dążyć do wzrostu intermodalności aktualnego kształtu krajowej sieci logistycznej poprzez rozwój istniejących i budowę nowych terminali kontenerowych, które uzupełniłyby sieć logistyczną, umożliwiając tym samym wzrost przewozów intermodalnych wykonywanych w ramach realizowanych usług logistycznych. Tym bardziej, że Polska nadal dysponuje jedną z największych sieci infrastruktury transportu kolejowego w Europie.

Założenia koncepcji
Niniejsza koncepcja budowy sieci terminali kontenerowych zakłada wykorzystanie do tego celu dwóch rodzajów transportowych węzłów intermodalnych:
1. Terminali kontenerowych (TK) – będących węzłami o trwałym charakterze, spełniającymi podstawowe wymagania techniczne dla tego rodzaju obiektów, to jest:
• posiadających między innymi 2 tory o długości minimum 650 m każdy, służące do przeładunków intermodalnych jednostek ładunkowych
• wyposażonych w ładownię o trwałej nawierzchni, umożliwiającą dokonywanie przeładunków przy pomocy urządzeń przeładunkowych: dźwignicowych i samojezdnych
• posiadających pola odkładcze dla krótkookresowego składowania pełnych kontenerów oraz długoterminowego składowania kontenerów pustych
• wyposażonych w infrastrukturę i system komunikacji oraz system organizacji umożliwiający świadczenie usług dla wielu niezależnych operatorów przewozów intermodalnych.

2. Punktów przeładunkowych kontenerów (PPK) – będących obiektami tworzonymi doraźnie dla potrzeb konkretnych użytkowników – odbiorców intermodalnych jednostek ładunkowych. Punktów, posiadających następujące cechy:
• dysponujących minimum jednym torem do przeładunków, pozwalającym obsługiwać zestaw całopociągowy lub jego część
• posiadających nawierzchnię trwałą lub wykonaną z elementów prefabrykowanych, umożliwiającą dokonywanie przeładunków przy pomocy dźwigów samojezdnych
• posiadających pola odkładcze dla krótkookresowego składowania pełnych i pustych kontenerów
• obsługujących z reguły jednego operatora przewozów intermodalnych.

Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 5/2008.