O wyborze wielkości jednorazowego zakupu
- Turczak Anna
- Kategoria: Logistyka
Minimalizacja całkowitych kosztów związanych z gromadzeniem zapasów jest najlepszym kryterium podejmowania decyzji optymalizacyjnych w zakresie zarządzania zapasami. Artykuł wyjaśnia, w jaki sposób progi upustowe wpływają na wybór wielkości jednorazowego zakupu.
Prowadzenie niemal każdej działalności wymaga utrzymywania określonej wielkości różnego rodzaju zapasów. Konieczność istnienia zapasów wynika między innymi z sezonowości surowca, długości cyklu produkcyjnego, opóźnień w dostawach, efektywności i precyzyjności planowania produkcji, jej kontroli i koordynacji, obowiązującej mody itp. Utrzymywanie na optymalnym poziomie zapasów w przedsiębiorstwie zapewnia zachowanie odpowiedniej ciągłości w realizacji zamówień odbiorców przy właściwej rytmice produkcji. Dlatego też tak ważne jest prawidłowe określenie postulowanej wielkości i struktury zapasów. Zapasy są kategorią wewnętrznie zróżnicowaną, obejmującą surowce, materiały, produkcję w toku, półfabrykaty, wyroby gotowe oraz towary. Wymienione pozycje charakteryzują się najniższym stopniem płynności finansowej spośród wszystkich elementów majątku obrotowego firmy. Kształtowanie się zapasów w przedsiębiorstwie istotnie wpływa na jego pozycję finansową. Nadmierne zapasy angażują duże środki finansowe, prowadząc do zamrożenia części kapitału pracującego i zmniejszenia płynności finansowej przedsiębiorstwa. Nadmierny zapas pociąga za sobą duże koszty magazynowania, w tym koszty utraconych korzyści. Z drugiej jednak strony eliminuje problem braku surowców, materiałów czy półproduktów. Z kolei niedobór zapasów zwiększa ryzyko zachwiania ciągłością produkcji (dotyczy to zapasów surowców i materiałów) lub sprzedaży (dotyczy wyrobów i towarów). Konieczne jest więc znalezienie w tym zakresie optimum. Kluczowe znaczenie dla podejmowania decyzji optymalizacyjnych w zakresie gospodarowania zapasami ma poprawne zbudowanie modelu matematycznego. Dzięki takiemu modelowi możliwe stanie się wyznaczenie najkorzystniejszej wielkości jednorazowego zakupu (jednorazowej partii dostawy). Problem optymalizacji wielkości jednorazowego zakupu rozpatrywać należy jako minimalizację rocznego kosztu całkowitego, związanego z gromadzeniem zapasów. Dla przykładu, niech przedsiębiorstwo w okresie roku kupuje określony rodzaj dobra w ilości Q. Zużycie następuje równomiernie w ciągu przyjętego okresu. Firma kupuje to dobro partiami. Zakupując poszczególne partie przedsiębiorstwo płaci stałą cenę jednostkową zakupu pz. Z każdą transakcją zakupu związane są dodatkowe koszty stałe Ks, ponoszone przy przygotowaniu zamówienia i przeprowadzeniu transakcji. Ponadto przedsiębiorstwo ponosi koszty magazynowania tego dobra, wynoszące rocznie km za jednostkę. Powstaje więc problem decyzyjny, ile kupować, aby koszty całkowite związane z gromadzeniem zapasów były minimalne. Poniżej przedstawiona zostanie metoda wyznaczenia wielkości dostawy dobra, optymalnej z punktu widzenia minimalizacji łącznych kosztów zakupu, przygotowania i przeprowadzenia transakcji oraz magazynowania. W celu zbudowania użytecznego modelu matematycznego w tym zakresie, zdefiniowane i sklasyfikowane zostaną główne pozycje kosztowe, stanowiące o wysokości kosztów całkowitych gromadzenia zapasów Kc. Składają się one z dwóch rodzajów odmiennych co do istoty kosztów:
• kosztów związanych z przeprowadzanymi transakcjami
• kosztów związanych z utrzymywaniem zapasów w magazynie.
Koszty związane z przeprowadzanymi transakcjami są sumą dwóch składników:
• stałych kosztów transakcji ponoszonych przy przygotowaniu i realizacji zamówienia (w tym ewentualnie koszty transportu, jeżeli obciążają odbiorcę)
• kosztów zakupu.
Koszty związane z przeprowadzanymi transakcjami można nazwać inaczej kosztami nabycia.
Z kolei koszty, związane z utrzymywaniem zapasów w magazynie, to głównie:
• koszty składowania
• koszty ubezpieczeń (od szkód losowych, kradzieży itp.)
• koszty utraconych korzyści (na przykład potencjalne odsetki od kapitału zamrożonego w postaci zapasów).
Prowadzenie niemal każdej działalności wymaga utrzymywania określonej wielkości różnego rodzaju zapasów. Konieczność istnienia zapasów wynika między innymi z sezonowości surowca, długości cyklu produkcyjnego, opóźnień w dostawach, efektywności i precyzyjności planowania produkcji, jej kontroli i koordynacji, obowiązującej mody itp. Utrzymywanie na optymalnym poziomie zapasów w przedsiębiorstwie zapewnia zachowanie odpowiedniej ciągłości w realizacji zamówień odbiorców przy właściwej rytmice produkcji. Dlatego też tak ważne jest prawidłowe określenie postulowanej wielkości i struktury zapasów. Zapasy są kategorią wewnętrznie zróżnicowaną, obejmującą surowce, materiały, produkcję w toku, półfabrykaty, wyroby gotowe oraz towary. Wymienione pozycje charakteryzują się najniższym stopniem płynności finansowej spośród wszystkich elementów majątku obrotowego firmy. Kształtowanie się zapasów w przedsiębiorstwie istotnie wpływa na jego pozycję finansową. Nadmierne zapasy angażują duże środki finansowe, prowadząc do zamrożenia części kapitału pracującego i zmniejszenia płynności finansowej przedsiębiorstwa. Nadmierny zapas pociąga za sobą duże koszty magazynowania, w tym koszty utraconych korzyści. Z drugiej jednak strony eliminuje problem braku surowców, materiałów czy półproduktów. Z kolei niedobór zapasów zwiększa ryzyko zachwiania ciągłością produkcji (dotyczy to zapasów surowców i materiałów) lub sprzedaży (dotyczy wyrobów i towarów). Konieczne jest więc znalezienie w tym zakresie optimum. Kluczowe znaczenie dla podejmowania decyzji optymalizacyjnych w zakresie gospodarowania zapasami ma poprawne zbudowanie modelu matematycznego. Dzięki takiemu modelowi możliwe stanie się wyznaczenie najkorzystniejszej wielkości jednorazowego zakupu (jednorazowej partii dostawy). Problem optymalizacji wielkości jednorazowego zakupu rozpatrywać należy jako minimalizację rocznego kosztu całkowitego, związanego z gromadzeniem zapasów. Dla przykładu, niech przedsiębiorstwo w okresie roku kupuje określony rodzaj dobra w ilości Q. Zużycie następuje równomiernie w ciągu przyjętego okresu. Firma kupuje to dobro partiami. Zakupując poszczególne partie przedsiębiorstwo płaci stałą cenę jednostkową zakupu pz. Z każdą transakcją zakupu związane są dodatkowe koszty stałe Ks, ponoszone przy przygotowaniu zamówienia i przeprowadzeniu transakcji. Ponadto przedsiębiorstwo ponosi koszty magazynowania tego dobra, wynoszące rocznie km za jednostkę. Powstaje więc problem decyzyjny, ile kupować, aby koszty całkowite związane z gromadzeniem zapasów były minimalne. Poniżej przedstawiona zostanie metoda wyznaczenia wielkości dostawy dobra, optymalnej z punktu widzenia minimalizacji łącznych kosztów zakupu, przygotowania i przeprowadzenia transakcji oraz magazynowania. W celu zbudowania użytecznego modelu matematycznego w tym zakresie, zdefiniowane i sklasyfikowane zostaną główne pozycje kosztowe, stanowiące o wysokości kosztów całkowitych gromadzenia zapasów Kc. Składają się one z dwóch rodzajów odmiennych co do istoty kosztów:
• kosztów związanych z przeprowadzanymi transakcjami
• kosztów związanych z utrzymywaniem zapasów w magazynie.
Koszty związane z przeprowadzanymi transakcjami są sumą dwóch składników:
• stałych kosztów transakcji ponoszonych przy przygotowaniu i realizacji zamówienia (w tym ewentualnie koszty transportu, jeżeli obciążają odbiorcę)
• kosztów zakupu.
Koszty związane z przeprowadzanymi transakcjami można nazwać inaczej kosztami nabycia.
Z kolei koszty, związane z utrzymywaniem zapasów w magazynie, to głównie:
• koszty składowania
• koszty ubezpieczeń (od szkód losowych, kradzieży itp.)
• koszty utraconych korzyści (na przykład potencjalne odsetki od kapitału zamrożonego w postaci zapasów).
Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 2/2007.
Ostatnio zmieniany w piątek, 13 lipiec 2007 14:32
Ściągnij załącznik:
Zaloguj się by skomentować