E-biznes - wciąż nowość, czy już powszechna praktyka?

Referat został zaprezentowany na Polskim Kongresie Logistycznym "Logistics 2006 - Najlepsze praktyki w logistyce". Poznań 10-12 maja 2006 r.

Aby odpowiedzieć sobie na pytanie postawione w temacie należałoby w pierwszej kolejności określić, co oznacza termin e-biznes i jakie relacje zachodzą z takimi pojęciami jak e-commerce, czy e-gospodarka.
I tak, e-biznes (elektroniczny biznes), to termin, wprowadzony po raz pierwszy przez firmę IBM w połowie lat 90., oznaczający, w najprostszej formie, prowadzenie biznesu z wykorzystaniem szeroko rozumianych rozwiązań teleinformatycznych, w szczególności opartych na aplikacjach internetowych. E-biznes, to coś więcej niż e-commerce (elektroniczny handel), ponieważ nie odnosi się tylko do transakcji: „kupno”, „sprzedaż”, lecz obejmuje procesy biznesowe wzdłuż całego łańcucha wartości: elektroniczne zakupy (e-procurement) i zarządzanie łańcuchem dostaw, obsługę elektronicznych zamówień obsługę klientów i współpracę z partnerami biznesowymi (rys. 1).
Z e-biznesem nierozłącznie związany jest termin współdziałanie (ang. interoperability), o którym możemy mówić w dwóch aspektach, jako o:
 

- współdziałaniu technicznym, które określa jak różne oprogramowanie w różnych firmach może współdziałać;
- współdziałaniu biznesowym, nazywanym współpracą, które określa, jak różne przedsiębiorstwa mogą dopasować swoje indywidualne procesy biznesowe po to, aby realizować je drogą elektroniczną. Zagadnienie to dotyczy nie tylko semantyki, ale również kultury, języka, praktyk biznesowych czy polityki ustawodawczej i korporacyjnej.

Praktyczną realizację e-biznesu wspierają różnego rodzaju rozwiązania informatyczne, które pozwalają na integrację wewnętrznych i zewnętrznych procesów biznesowych firmy. Dzieląc je na trzy grupy otrzymujemy:
a) wewnętrzne systemy biznesowe, realizujące: zarządzanie relacjami z klientami (CRM – Customer Relationship Management), planowanie zasobów przedsiębiorstwa (ERP – Enterprise Resource Planning), zarządzanie wiedzą (knowledge management), zarządzanie przepływem pracy (workflow management), portal informacyjny dla pracowników, zarządzanie dokumentami (document management systems), zarządzanie personelem (human resources management), kontrolę realizacji procesów, obsługę transakcji wewnętrznych;
b) systemy komunikacji i współpracy, realizujące: zarządzanie treścią (content management system), obsługę poczty elektronicznej i głosowej, obsługę forum dyskusyjnego, obsługę konwersacji online (chat systems), konferencje online, wspomaganie pracy grupowej online (collaborative work systems);
c) systemy handlu elektronicznego B2B i B2C, obsługujące: elektroniczny transfer środków finansowych, zarządzanie łańcuchem dostaw (SCM - Supply Chain Management), e-marketing, online marketing, transakcje online, pobieranie online produktów elektronicznych.

Rys. 1. Procesy gospodarcze przedsiębiorstw wspomagane narzędziami elektronicznej gospodarki.
Źródło: materiały własne ILiM.

Rynek produktów informatycznych lokujących się w ww. obszarach jest szeroki, co - jak potwierdzają badania - nie przekłada się na powszechną ich implementację w przedsiębiorstwach i ich otoczeniu.
Co więcej, z roku na rok wiele podmiotów, zanim zdecyduje się wkroczyć na ścieżkę elektronicznej gospodarki, próbuje znaleźć odpowiedź na szereg fundamentalnych pytań związanych z elektronicznym biznesem, jak chociażby:

- czy istnieje wystarczająca infrastruktura techniczna do implementacji nowoczesnych rozwiązań informatycznych?

- czy moi klienci (obecni i potencjalni), a także partnerzy biznesowi są gotowi na zmiany?

- na jakie bariery mogę natrafić?

- czy w odpowiedni sposób zostało przygotowane środowisko prawne?

- na ile moja firma jest w stanie dostosować się do nowych warunków działania?

- jakie koszty należy ponieść i jakie korzyści można osiągnąć?

– jednym słowem, czy nadszedł już ten moment, kiedy powinienem wsiąść do pociągu zwanego elektronicznym biznesem, którego stacją docelową jest elektroniczna gospodarka?
Trudno jest znaleźć gotową i jednoznaczną odpowiedź na tak postawione pytanie. Z pewnością pewnych wskazówek można szukać w analizie wyników badań statystycznych poświeconych zjawiskom związanym z szeroko rozumianym społeczeństwem informacyjnym.
W dalszej części referatu, na podstawie przytoczonych danych statystycznych zostanie podjęta próba znalezienia odpowiedzi na pytanie, jaki jest stan obecny e-biznesu w Polsce i gdzie się znajdujemy w porównaniu z innymi krajami.
Po pierwsze spróbujmy sobie odpowiedzieć na pytanie, czy społeczeństwo, podmioty gospodarcze i otoczenie biznesu w Polsce są przygotowane infrastrukturalnie do działań w zgoła odmiennych warunkach. W elektronicznym biznesie mamy przecież do czynienia z sytuacją, gdzie z natury rzeczy musimy zerwać z przyzwyczajeniami, dotychczasowym sposobem działania, powszechną „materialnością” informacji (wszechobecnością dokumentu papierowego), ograniczeniami miejsca i czasu, czy osobową formą kontaktów.