Brak infrastruktury parkingowej a możliwość powołania się na art. 12 rozporządzenia 561/2006

Odpowiedź eksperta: Kwestia dopuszczalnych odstąpień od stosowania przepisów dotyczących czasu pracy kierowców została unormowana w art. 12 rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 (dalej rozporządzenie 561/2006).

Zgodnie z art. 12 rozporządzenia 561/2006 „Pod warunkiem, że nie zagraża to bezpieczeństwu drogowemu oraz umożliwia osiągnięcie przez pojazd odpowiedniego miejsca postoju, kierowca może odstąpić od przepisów art. 6–9 w zakresie niezbędnym dla zapewnienia bezpieczeństwa osób, pojazdu lub ładunku. Kierowca wskazuje powody takiego odstępstwa odręcznie na wykresówce urządzenia rejestrującego lub na wydruku z urządzenia rejestrującego, albo na planie pracy najpóźniej po przybyciu do miejsca pozwalającego na postój.”

Podstawową kwestią, którą na wstępie należałoby rozważyć to czy odstąpienie o którym mowa w art. 12 rozporządzenia 561/2006 nie zagraża bezpieczeństwu drogowemu oraz umożliwia osiągnięcie przez pojazd odpowiedniego miejsca postoju. Przejechanie zgodnie z obowiązującymi przepisami z jednego parkingu na kolejny co do zasady powinno spełnić powyższe warunki.

Przyczyny usprawiedliwiające odstąpienie
Aby poprawnie zlokalizować okoliczności, na które może powołać się kierowca, chcąc usprawiedliwić odstąpienie od przepisów o czasie pracy kierowców, należy odwołać się do orzecznictwa, które w tym zakresie jest stosunkowo szerokie.

Zgodnie z wyrokiem NSA z 24.02.20115 r., II GSK 10/14 „chodzi o sytuacje nadzwyczajnych trudności, niezależnych od woli kierowcy oraz ewidentnie nieuniknionych i niedających się przewidzieć, nawet przy zachowaniu najwyższej staranności. Przepis ten nie upoważnia kierowcy do odstępstw od rozporządzenia z powodów, które były znane przed rozpoczęciem podróży”.

Podobne stanowisko zajął Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z 9.11.1995 r., C 235/94 stwierdzając, że art. 12 rozporządzenia 561/2006 nie zwalnia przewoźników z brania pod uwagę regularnie występujących na drogach korków, warunków atmosferycznych czy dostępności przy uczęszczanych trasach parkingów.

Do przyczyn usprawiedliwiających możliwość powołania się na art. 12 rozporządzenia 561/2006 nie sposób zaliczyć:
- robót remontowych (zob. wyr. NSA z 06.03.2012 r., II GSK 71/11);
- trudnych warunków atmosferycznych w postaci intensywnych opadów (zob. wyr. WSA w Lublinie z 12.01.2012 r, III SA/Lu 542/11);
- kwestii organizacyjnych związanych z rozładunkiem towaru (zob. wyr. WSA w Łodzi z 06.06.2014 r., III SA/Łd 303/14);
- powodów związanych z pilnym terminem dostawy towaru (zob. wyr. WSA we Wrocławiu z 13.06.2014 r. III SA/Wr 245/14).

O niemożliwości powołania się na art. 12 rozporządzenia 561/2006 przesądzają również wytyczne GITD z 28.07.2011 r. zgodnie z którymi konieczność znalezienia odpowiedniego miejsca postojowego nie jest okolicznością nieznaną przed rozpoczęciem podróży.

Odpowiednie udokumentowanie odstępstwa
Jeżeli kierowca zdecydował się odstąpić od stosowania przepisów na podstawie art. 12 rozporządzenia 561/2006 powinien powyższą okoliczność odpowiednio udokumentować.

Podstawowym a zarazem jedynym dowodem stanowiącym podstawę dla ustaleń odstąpienia jest odręczna adnotacja na wykresówce urządzenia rejestrującego lub na wydruku z urządzenia rejestrującego, albo na planie pracy. Należy zwrócić uwagę na zamknięty katalog dowodów powołanych powyżej i jednoczesną nieskuteczność powoływania się przez kierowcę czy przedsiębiorcę na inne środki dowodowe takie jak zeznania świadków czy raport dziennej aktywności kierowcy.

W celu uniknięcia nieporozumień, które mogą pojawić się podczas kontroli drogowej, odręczna adnotacja kierowcy powinna zawierać opis przyczyny odstąpienia, miejsce, w którym odstąpienie nastąpiło, datę oraz podpis kierowcy. Zaleca się również zamieszczenie krótkiej formuły, iż kierowca powołał się właśnie na art. 12 rozporządzenia 561/2006 dopisując wspomnianą podstawę prawną.

W przypadku przewozów międzynarodowych wykonywanych w kilku krajach Unii Europejskiej, pojawia się problem, w jakim języku powinien zostać wykonany opis. Art. 12 rozporządzenia 561/2006 nie przesądza o powyższej kwestii i jednocześnie biorąc pod uwagę, iż język polski jest jednym z języków urzędowych Unii Europejskiej. W związku z tym opis w języku polskim powinien być honorowany na całym terytorium obowiązywania rozporządzenia 561/2006, co zostało potwierdzone w wytycznych GITD z 28.07.2011 r.

Opis, o którym mowa powyżej, powinien zostać wykonany przez kierowcę najpóźniej po przybyciu do miejsca pozwalającego na postój.

Podsumowanie
Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia należy stanąć na stanowisku, iż powołanie się na art. 12 rozporządzenia 561/2006 w przypadku naruszeń czasu pracy kierowców spowodowanych brakiem infrastruktury parkingowej jest postępowaniem nieprawidłowym, co znajduje swoje odzwierciedlenie zarówno w wytycznych GITD, orzecznictwie sądów w Polsce oraz ETS.

Zgodnie z załącznikiem nr 1 l.p. 4.1 do ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym l.p. 13.4. przekroczenie maksymalnego dziennego okresu prowadzenia pojazdu o czas do 1 godziny oraz za każdą następną rozpoczętą godzinę zagrożone jest karą 100 złotych, natomiast przekroczenie maksymalnego czasu prowadzenia pojazdu bez przerwy o czas powyżej 15 minut do 30 minut oraz za każde następne rozpoczęte 30 minut zagrożone jest karą 150 złotych.

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98
• Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym
• Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z 9.11.1995 r., C-235/94
• Wyrok NSA z dnia 26 lutego 2015, Sygn. Akt II GSK 10/14

Stan prawny publikacji (data): 2018-03-26