Czy przepisy Konwencji CMR można stosować do krajowych przewozów drogowych?

Odpowiedź eksperta: Hierarchia aktów prawnych w Polsce jest bardzo istotna, aby określić, jakie prawo należy stosować w danych przypadku. W przedstawionej sytuacji warto wyjść od określenia co stanowi źródła powszechnie obowiązującego prawa w Polsce. Zgodnie z art. 87 Konstytucji RP są nimi Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Natomiast jak stanowi art. 91 ustawy zasadniczej ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są także akty prawa miejscowego na obszarze działania organów, które je ustanowiły (art. 87 ust. 2 Konstytucji RP).
Jeśli chodzi jednak o przedstawioną sytuację, to należy wskazać, że mamy do czynienia z przewozem towarów na terenie Polski. Oznacza to, że charakter tego zobowiązania wypełnia wprost przepisy art. 1 ustawy prawo przewozowe, które reguluje przewóz osób i rzeczy, wykonywany odpłatnie na podstawie umowy, przez uprawnionych do tego przewoźników z wyjątkiem transportu morskiego, lotniczego i konnego. Oznacza to, że w braku umowy stron prawo przewozowe jest właściwe do stosowania w przypadku drogowego przewozu towarów na terenie Polski.
Dodatkowo należy wskazać, że zgodnie z art. 1 Konwencji CMR jej przepisy stosuje się do wszelkiej umowy o zarobkowy przewóz drogowy towarów pojazdami, niezależnie od miejsca zamieszkania i przynależności państwowej stron, jeżeli miejsce przyjęcia przesyłki do przewozu i miejsca przewidziane dla jej dostawy, stosownie do ich oznaczenia w umowie, znajdują się w dwóch różnych krajach, z których przynajmniej jeden jest krajem umawiającym się. Oznacza to wprost, że w przypadku przewozów drogowych na terenie Polski zastosowanie będą miały przepisy prawa krajowego, tj. ustawa prawo przewozowe. Konwencja CMR bowiem nie reguluje przewozów na terenie jednego kraju, lecz dotyczy ona przewozów między dwoma różnymi krajami, gdzie przynajmniej jedno z nich jest sygnatariuszem jej treści.
Gdyby jednak strony w drodze umowy zgodziły się na zapis dotyczący włączenia przepisów o stosowaniu Konwencji CMR w przewozach krajowych, to należy stwierdzić, że i tak do przewozu krajowego będzie miało zastosowanie prawo przewozowe. Wynika to z faktu, że ustawa w Polsce jest prawem bezwzględnie obowiązującym. I w przypadku, gdyby jakiekolwiek zapisy o stosowaniu Konwencji CMR zamiast prawa przewozowego do przewozów drogowych krajowych zostały wprowadzone do umowy przewozu, a odbiegałyby one od regulacji w prawie przewozowym (np. w zakresie granic odpowiedzialności przewoźnika) to pierwszeństwo stosowania miałoby prawo przewozowe.
Podsumowując - do przewozu drogowego towarów, jak zostało to opisane w otrzymanym zapytaniu należy stosować przepisy prawa przewozowego.

Podstawa prawna:

• Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r.
• Konwencja o Umowie Międzynarodowego Przewozu Drogowego Towarów (CMR) i Protokół podpisania sporządzone w Genewie dnia 19 maja 1956 r.
• Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe

Stan prawny publikacji (data): 2018-03-12