WIEDZA: pozostałe zagadnienia

Porty morskie jako ośrodki lokalizacji centrów logistycznych
Porty morskie, z racji swych funkcji gospodarczych i charakteru działalności oraz atrakcyjnego usytuowania, zawsze były dogodnym miejscem dla lokalizacji magazynów i składów (w tym wolnocłowych, domów składowych i magazynów celnych, stref wolnocłowych i tranzytowych, a także centrów dystrybucyjnych). Na ich terenie lub w bliskim sąsiedztwie tworzono również w minionych kilku dekadach klastry - głównie o profilu zbliżonym do funkcjonujących tam przemysłów morskich. W ostatnich latach, dzięki między innymi rozwojowi klastrów, stały się one również atrakcyjnymi ośrodkami lokalizacji centrów dystrybucyjno-logistycznych, centrów logistycznych (CL) i distriparków. Spełniały one bowiem większość z kryteriów leżących u podstaw lokalizacji tego typu obiektów, niezbędnych do rozwoju transportu intermodalnego oraz logistycznych koncepcji zarządzania łańcuchami dostaw w skali globalnej. Globalizacja uruchomiła ponadto samoistny mechanizm rosnącego zapotrzebowania na centra logistyczne, wskazując w naturalny niejako sposób - z racji ponad 90% udziału transportu morskiego w realizacji handlu światowego - na porty morskie, jako idealne wręcz miejsca ich lokalizacji. Proces rozwoju centrów transportowo-logistycznych w sposób schematyczny przedstawiono na rysunku 1.

Wzmożony handel międzynarodowy z krajami Unii Europejskiej oraz silny wzrost inwestycji to jeden z powodów, dla których firma kurierska TNT Express włącza Ukrainę do swej europejskiej sieci drogowej.

Obecnie w Europie badanych jest kilka rozwiązań, ukierunkowanych na podniesienie zdolności przewozowych, głównie przy wykorzystaniu użytkowanych już rodzajów pojazdów. Do najważniejszych można zaliczyć:

Redakcja portalu logistyka.net.pl zaprasza do lektury raportu "Polskie porty morskie w 2007 roku. Podsumowanie i perspektywy na przyszłość."
Raport przygotował zespół Actia Consulting. Actia Consulting specjalizuje się w badaniach rynkowych z zakresu transportu, turystyki, środowiska, projektów europejskich i doradztwa biznesowego.

W 2006 roku największy na świecie terminal kontenerowy - port Singapur - obsłużył prawie 25 mln kontenerów. Drugi co do wielkości port, Hong Kong, ponad 1,5 mln TEU mniej. W tym samym czasie gdyńskie terminale kontenerowe - Baltic Container Terminal (BCT) i Gdynia Container Terminal (GCT) - około 480 000 TEU. Każdego dnia na przykład bramę BCT przekracza średnio ponad 1 000, a Singapuru - 68 000 TEU. Na rzecz każdego z kontenerów na terminalu wykonywane są liczne usługi; takie, jak na przykład:
- podjęcie/złożenie kontenera na placu składowym
- składowanie
- przeładunek w relacji środek transportu (lądowego, morskiego) - plac składowy i odwrotnie
- usługi rzeczoznawstwa i kontroli ładunków (na przykład kontrola sanitarna, weterynaryjna, jakościowa)
- czynności związane z procedurami celnymi
- formowanie i rozformowywanie kontenera
- składowanie i obsługa pustych kontenerów (na przykład fumigacja, naprawy).

Klient tworzy wartość kupując produkt - ta oczywista prawda stopniowo doprowadziła do zmian w tradycyjnym gospodarowaniu, opartym na skali produkcji i wysoko wydajnej technologii. Jesteśmy świadkami jak pojawiające się wciąż nowe wyzwania współpracy gospodarczej, wymagają innych wymiarów zarządzania - skróconego czasu realizacji procesów biznesowych i globalnego ich zasięgu, szybkiej reakcji i wysokiej dynamiki zmian w łańcuchach dostaw, nadążającej za potrzebami rynku, większej elastyczności i niezawodności działania, wyższej jakości i poziomu obsługi klienta. Specjaliści ds. operacyjnych zgodnie upatrują ratunku w innowacyjnych rozwiązaniach technologicznych i organizacyjnych, umożliwiających zintegrowane planowanie operacji w oparciu o wspólne i bieżąco aktualizowane dane, gromadzone w hurtowniach danych. Dynamiczne planowanie produktu i produkcji, harmonogramy produkcji bilansowane w sieci kooperantów, zarządzanie zapasami u odbiorcy dostosowane do planów produkcji lub sprzedaży, monitorowanie produktu w drodze do klienta, elektroniczne transakcje i wymiana dokumentów - to tylko niektóre z potrzeb masowego przetwarzania danych, w celu szybkiej analizy rynku i potrzeb klientów.

Od wieków istnienie efektywnego systemu transportowego warunkuje możliwości wydajnego gospodarowania, dokonywania specjalizacji produkcji oraz sprawnego przepływu dóbr z miejsc ich powstania do miejsc składowania lub konsumpcji. W Europie od dawna dominującą pozycję na rynku przewozów zajął transport drogowy i rola ta systematycznie rośnie. Bardzo dobrze znaczenie transportu samochodowego dla współczesnej gospodarki europejskiej obrazują dane publikowane przez Unię Europejską. Na przykład w 1990 roku - rozpatrując tylko trzy najpopularniejsze gałęzie transportu (drogowy, kolejowy i żegluga śródlądowa) pod kątem wykonanej pracy przewozowej, równej 1764,9 mld tkm - na samochody przypadło 1064,3 mld tkm, czyli ponad 60%. Przewozy koleją wyniosły 440,2 mld tkm (24,9%), natomiast żeglugą śródlądową - 260,4 mld tkm (14,8%). W następnych latach udział transportu drogowego systematycznie zwiększał się i przewiduje się, że ma dalej rosnąć, głównie kosztem kolei (tabela nr 1).

Czynniki determinujące aktualną rolę Dunaju w systemach logistycznych
Liczne problemy w procesie funkcjonowania transportu towarowego w krajach Unii Europejskiej coraz silniej przemawiają za potrzebą aktywniejszego wykorzystania wolnego potencjału przewozowego tych gałęzi transportu, które decydują o realizacji polityki zrównoważonego rozwoju transportu, ale i jednocześnie gwarantują sprawność funkcjonowania całego systemu transportowego. W tym świetle pojawia się problem oceny szans i możliwości rozwoju zwłaszcza żeglugi śródlądowej na drogach wodnych, które dotychczas nie są dostatecznie wykorzystane. Szczególnym przykładem tego rodzaju arterii wodnej jest droga wodna Dunaju. Mimo, że pod względem długości (łącznie 2 850 km, w tym odcinek uznany za żeglowny Kelheim - Sulina obejmuje 2 411 km) jest to druga droga wodna w Europie, to jej żeglugowe wykorzystanie oraz rola w kształtowaniu systemów logistycznych jest aktualnie niewielka.