Portowe intermodalne centra dystrybucyjno-logistyczne - rozwój i kierunki ewolucji

Centra logistyczne, czy też transportowo-logistyczne, jakie powstały w wyniku długotrwałego procesu przekształceń i przebudowy tradycyjnych magazynów, a następnie centrów dystrybucyjnych (i sukcesywnego dostosowywania ich do wymogów oraz standardów logistycznych, koncepcji i modeli zarządzania przepływem strumieni towarowych, informacyjnych i finansowych), stworzyły nową jakość w sferze obrotu towarowego, prowadząc do wykształcenia logistycznych łańcuchów dostaw oraz rozwoju multimodalnych systemów przewozu. Różnią się zatem od swych poprzedników, posiadając wiele cech i właściwości, których tamte nie miały.

Centra logistyczne, transportowo-logistyczne, to wydzielone miejsca na ściśle określonym obszarze, na przykład portowym, na którym operatorzy prowadzą działalność gospodarczą o charakterze transportowym, logistycznym i innym, wiążącym się z dystrybucją towarów, tak w obrocie krajowym, jak i międzynarodowym. Operatorzy ci mogą być zarówno właścicielami, jak i dzierżawcami (najemcami) znajdujących się tam obiektów i urządzeń służących realizacji logistyczno-transportowej funkcji danego centrum. Powinny tam mieć swoje lokalizacje instytucje publiczne - służby celne, graniczne (na przykład w portach), weterynaryjne, sanitarno-epidemiologiczne, itp., ułatwiające działalność wszystkim użytkownikom centrum. Swego rodzaju standardem jest także wymóg dobrego połączenia transportowego centrum za pomocą różnych środków transportu, co sprzyja rozwojowi zintegrowanych multimodalnych centrów logistycznych. Istotą funkcjonowania CL jest też, zgodnie z wymogami konkurencji, konieczność zapewnienia swobodnego dostępu wszystkim podmiotom zainteresowanym prowadzeniem tam działalności i jej rozwoju. Centrum powinno zatem być zarządzane przez jeden podmiot, neutralny względem operatorów, to jest niezaangażowany w prowadzenie działalności gospodarczej na tym terenie. Zazwyczaj preferuje się tworzenie takiego podmiotu na bazie Partnerstwa Publiczno-Prywatnego (PPP). Wreszcie centrum tego typu musi odpowiadać ustalonym standardom i wymogom jakości (na przykład UE), zarówno w zakresie prowadzonej komercyjnej działalności transportowo-logistycznej, jak też preferowania zrównoważonego rozwoju operacji transportowych. Jeśli tak postrzegamy istotę, charakter i funkcje CL, to do grupy podstawowych czynników ich lokalizacji należy zaliczyć:
- dobre powiązanie z układem obsługiwanych rynków
- bliskość dużego, międzynarodowego węzła transportowego, na przykład portu morskiego, który obsługuje duże ilości towarów importowanych
- dobre powiązania z układem nie zatłoczonej sieci transportowej o najwyższym standardzie (korytarze transportowe), głównie drogowej, ale także kolejowej
- koszty prowadzenia działalności, będące pochodną dzierżawy terenu, wynajmu budynków, urządzeń, zatrudnienia pracowników, itp.

Szczegółowa analiza tych czynników wskazuje, iż w większości przypadków spełniają je duże porty morskie o znaczeniu międzynarodowym, a więc przede wszystkim te największe (zaliczane na przykład w UE do klasy A), które funkcjonują w układzie korytarzy transportowych tworzonych na bazie sieci transeuropejskich oraz w pełni rozwinęły wszystkie swoje funkcje transportowe i dystrybucyjno-handlowe oraz przemysłowe. Porty te doskonale wpisują się bowiem w strategie rynkowe i transportowo-logistyczne dużych eksporterów i importerów oraz sieci dystrybucyjnych, działających w skali regionalnej, kontynentalnej, jak i globalnej. Ich możliwości i zdolności adaptacyjne do wymogów kreowanych, logistycznych strategii i koncepcji oraz potrzeb zarządzania logistycznymi łańcuchami dostaw, przedstawiono w tabeli 1.

Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 6/2007.