Potrzeba tworzenia nowych paradygmatów w naukach o zarządzaniu - implikacje dla zarządzania łańcuchami dostaw - cz. 2
- Anna Łupicka
- Kategoria: Logistyka
Celem artykułu jest dokonanie prezentacji wybranych teorii z zakresu ekonomii i zarządzania pod kątem ich przydatności do rozważań na temat wpływu nowych obszarów w zarządzaniu na potrzebę tworzenia nowego paradygmatu w naukach o zarządzaniu. W części pierwszej przedstawiono ogólne założenia paradygmatów w naukach o zarządzaniu oraz przedstawiono przydatność teorii zasobowej do wyjaśnienia potrzeby tworzenia nowych paradygmatów w naukach o zarządzaniu. Kolejnymi koncepcjami i teoriami poddanymi analizie są: istota podejścia sieciowego oraz teoria dominacji.
Istota podejścia sieciowego
W literaturze przedmiotu model sieci przemysłowych często jest określany jako podejście sieciowe (network approach), w którym zachowując priorytet kontaktów między dostawcą a odbiorcą, zwrócono uwagę na całokształt stosunków stron aktu kupna i sprzedaży z otoczeniem, tworzących niekiedy bardzo rozbudowaną sieć powiązań. Twórcami tego modelu są szwedzcy badacze, wśród których znaczący wkład mają: H. Hakansson, J. Johanson, A. Lundgren i L.G. Mattsson oraz G. Easton (współpracujący z badaczami szwedzkimi). Według J. Brilman, podejście sieciowe opiera się na idei wymiany i wzajemnego zaufania. Aby organizacja sieciowa mogła właściwie funkcjonować, a jej pracownicy chcieli się dzielić wszelkimi, nawet najbardziej newralgicznymi informacjami, konieczne jest wzajemne zaufanie. Zaufanie jest podstawą elastyczności. Zaufanie pozwala szybko podejmować decyzje, a to przyczynia się do wzrostu innowacyjności i eliminacji nieproduktywnej pracy. Zaufanie jest źródłem przewagi konkurencyjnej [Douglas, Lambert, Knemeyer, 2007].
Budowanie zaufania i nawiązywanie harmonijnych relacji powinno być oparte na jednym z trzech elementów najbardziej efektywnych łańcuchów dostaw: na wzajemnym uwzględnieniu interesów wszystkich partnerów i uzgadnianiu wspólnych wartości i celów. Należy zatem unikać wzbudzania destrukcyjnej konkurencji między zespołami pracowników zajmującymi się tymi samymi rynkami lub klientami [Brillman]. Tak pojmowane podejście sieciowe odzwierciedla nurt funkcjonalno - systemowy poprzez ukazywanie związków zmiennych przyczynowo - skutkowych dążących do harmonii w zarządzaniu.
Model szwedzki odnosi się przede wszystkim do rynków przemysłowych, gdzie funkcjonują sieci wzajemnych powiązań różnych firm [Johanson, Mattsson, 1993]. Sieci przemysłowe zwiększają stabilność działania grup przedsiębiorstw w danej gałęzi i równocześnie wpływają na ich rozwój, dzięki zmieniającym się współzależnościom w ramach sieci oraz jej dostosowaniem do zewnętrznego otoczenia. Znaczenie otoczenia wynika z tego, że wszelkie operacje gospodarcze przedsiębiorstw nie dokonują się w oderwaniu od siebie, lecz tworzą sieć powiązań. Zachowanie firm jest reakcją na działania innych firm i pozostałych uczestników rynku. Każda czynność jest elementem wielu różnych łańcuchów czynności [Gadde, Hakansson, 1993]. Podział zadań i współpraca przedsiębiorstw w systemie sieciowym powodują, że ich działania i powiązania stają się współzależne i muszą być koordynowane. Kumulujące się działania poszczególnych przedsiębiorstw określają ich pozycję na rynku, w sieci i wobec poszczególnych partnerów [A. Zorska, 2000]. Podstawę modelu sieci przemysłowych stanowią powiązania w zakresie podmiotów, działań i zasobów. Zależności te stanowią treść relacji pomiędzy firmami. W podejściu sieciowym uwzględniono różne elementy nurtów zarządzania, zarówno współzależności interpretatywne w złożonych strukturach społecznych i organizacyjnych, charakter zmian ewolucyjnych organizacji, jak i koncepcję systemową lokującą organizację na poziomie złożonych systemów społecznych. Tym bardziej, że pojęcie systemu ewoluowało w sieć i dziś częściej operuje się właśnie tym pojęciem, co nie świadczy o zmianie terminologii, lecz o kryzysie w nauce.
Artykuł zawiera 21710 znaków.
Źródło: Czasopismo Logistyka