Znaczenie inteligentnych systemów transportowych

Zagadnieniem ściśle powiązanym z logistyką są inteligentne systemy transportowe, definiowane jako połączenie technologii komunikacyjnych i informacyjnych z pojazdami oraz infrastrukturą transportową. Technologia ITS (ang. Intelligent Transportation System) zbiera, analizuje i prezentuje informacje dla operatorów w sposób minimalizujący czas potrzebny na dokładne wykrycie, identyfikację i reakcję na zdarzenia zachodzące na całej sieci dróg. Wykorzystując ITS można poprawić warunki komunikacyjne przy mniejszych nakładach, niż przekształcając istniejącą infrastrukturę. Tym bardziej, że z powodu ograniczonych możliwości jej rozbudowy wprowadzanie inteligentnych systemów staje się koniecznością. Wraz z postępem urbanizacji na całym świecie wzrasta zanieczyszczenie oraz zatłoczenie. Jest to nieodzowny element tego procesu. Jednak sprawnie działające inteligentne systemy transportowe przyczyniają się do wzrostu efektywności i jakości procesów związanych z transportem, wpływają na bezpieczeństwo uczestników ruchu, a także na stan środowiska naturalnego. Dlatego coraz więcej polskich miast, zwłaszcza dużych aglomeracji, wprowadza w swoich regionach systemy i strategie rozwoju cyfryzacji. Definiować ją można jako szereg zaplanowanych w czasie działań mających na celu wykorzystanie najlepszych rozwiązań informatycznych przy maksymalnym wykorzystaniu zdolności i możliwości danego miasta, regionu czy kraju.

By usprawnić funkcjonowanie jednostki, potrzebny jest szereg powiązanych ze sobą koncepcji z zakresu logistyki, telekomunikacji i automatyzacji. Wprowadzane są, by stworzyć rozwiązania z obszaru zarządzania, łatwe do odtworzenia w innym miejscu i przynoszące oszczędności w perspektywie długofalowej. Widoczne korzyści ze sprawnego wykorzystania inteligentnych systemów transportowych zaobserwować można w dużych ośrodkach miejskich. Podczas gdy liczba mieszkańców rośnie, kongestia jest coraz większym problemem. W raporcie TomTom Traffic Index 2017, w którym ukazano to zjawisko, zostały wykorzystane dane z 2016 roku. Pod uwagę wzięto 390 miast świata, w tym 12 największych w Polsce. Białystok okazał się najmniej zakorkowanym polskim miastem, który wdrożył Systemy ITS. Duże zagęszczenie ludności na kilometr kwadratowy zmusiło władze Białegostoku do podjęcia innowacyjnych działań. W 2015 roku rozpoczął pracę pierwszy w Polsce inteligentny system zarządzania ruchem. Koszt inwestycji to ok. 195 mln złotych. Stosunkowo duży nakład finansowy wpłynął na poprawę jakości życia i funkcjonowanie miasta. System wyposażony w elementy rozproszonej inteligencji samodzielnie podejmuje decyzje, dostosowując się do danej sytuacji. Rozmieszczono detektory pojazdów oraz kamery automatycznego rozpoznawania tablic. Zastosowano tablice zmiennej treści informujące o czasie przejazdu, objazdach, czy utrudnieniach w ruchu. Dodatkowo w mieście uruchomiono 10 skrzyżowań objętych automatyczną detekcją zdarzeń, zastosowano 27 kamer do predykcji czasu przejazdu, czy 128 kamer CCTV z obiektywem "fisheye". Utworzone centrum zarządzania ruchem umożliwia zdalne kierowanie przepływem aut. Ułatwia to planowanie rozbudowy miasta, kontrole tras, zwiększa przepustowość ulic i wzrost bezpieczeństwa. Aglomeracja białostocka, zamieszkała przez ok. 300 000 mieszkańców, dysponuje środkami komunikacji w postaci autobusów miejskich. Władze miasta kładą nacisk na uprzywilejowanie transportu zbiorowego. Powstają wydzielone buspasy, które pozwalają na uniezależnienie komunikacji miejskiej od prędkości przemieszczania się innych użytkowników drogi. Poprzez zastosowanie nadajników w pojazdach miejskich, które łączą się ze skrzyżowaniem, można wpłynąć na zmianę sygnalizacji świetlnej. Średnio na ok. 2% kursów rejestruje się nieusprawiedliwione opóźnienia. Dzięki temu podróż autobusem staje się konkurencyjna w stosunku do przejazdu autem. Wzrasta oszczędność czasu i pieniędzy, a przez możliwość kontroli punktualności coraz więcej osób decyduje się na ten środek transportu. Dodatkowo w sezonie letnim do dyspozycji użytkowników jest system BiKeR, czyli Białostocka Komunikacja Rowerowa. Rowerzyści mają do dyspozycji 62 stacje i 654 rowery miejskie. Według danych z 2017 roku, z systemu korzysta 58 000 mieszkańców, a dzienny rekord wypożyczeni wynosi 5947 razy. Jest on kompatybilny z aplikacją NextBike, która działa zarówno w innych miastach Polski, jak i świata (np. w Dubaju). Jest ona w stanie zlokalizować najbliższą stację, pokazać ilość wolnych rowerów, odczytać aktualne informacje dotyczące konta, a nawet skorzystać z przyznanych voucherów. Dzięki zintegrowaniu systemu, po zalogowaniu do aplikacji, na jedno konto wypożyczyć można rower zarówno w Białymstoku, jak i Nowym Jorku. Poprzez inteligentną technologię wypożyczania rowerów użytkownicy na całym świecie przesiadają się na bardziej ekologiczny, zdrowszy środek transportu, odciążając ruch drogowy. Wpływa to na wydłużenie okresu eksploatacji nawierzchni. Warto zwrócić uwagę, jak inteligentne systemy transportowe postrzegane są z perspektywy kierowców i firm transportowych. Telematyka, funkcjonująca w ramach ITS, usprawnia produktywność osób, pojazdów i systemów. Dotąd najpopularniejszą formą komunikacji między kierowcą a spedytorem był telefon komórkowy. Kanał tani, ale jednocześnie mało efektywny. Komunikacja poprzez urządzenia telematyczne jest bardziej rozległa i zaawansowana technologicznie. Dzięki niej wysyłać możemy nie tylko tradycyjne wiadomości tekstowe, ale również zlecenia, dokumenty transportowe i ich aktualizacje. Kierowca w każdej chwili może sam pobrać, wydrukować, zeskanować oraz przekazać spedytorowi specyfikacje. Dodatkowo menedżer na bieżąco ma podgląd do różnych danych technicznych pojazdu, np. spalanie, prędkość, styl jazdy, tachograf. Systemy pozwalają na optymalizację tras i likwidowanie pustych przebiegów. Telematyka daje znaczne oszczędności w prowadzeniu floty.

Cały artykuł jest dostępny poniżej w formacie PDF.

Artykuł pochodzi z czasopisma LOGISTYKA 6/2018.
e-wydanie czasopisma jest dostępne w naszej ofercie!