Wybrane aspekty szacowania kosztów zewnętrznych w transporcie
- Jolanta Żak, Michał Kłodawski, Konrad Lewczuk, Piotr Gołębiowski, Ilona Jacyna-Gołda
- Kategoria: Transport i spedycja
Jeśli w wyniku działalności gospodarczej w otoczeniu analizowanego systemu powstają zmiany, których koszty nie mają odzwierciedlenia w transakcjach rynkowych czy cenach zewnętrznych mówimy wówczas o tzw. efektach zewnętrznych. Efekty zewnętrzne mogą być pozytywne lub negatywne - negatywne skutkują ograniczoną użytecznością podmiotów nimi dotkniętych, natomiast pozytywne zwiększają tę użyteczność.
Zapotrzebowanie na transport jest ściśle powiązane z rozwojem ekonomicznym. Sprostanie rosnącym potrzebom przewozowym implikuje ich wzrost, niosąc ze sobą również niepożądane efekty uboczne. Bardzo duże natężenie ruchu pojazdów niekorzystnie wpływa na sprawność systemu transportowego, m.in. z powodu wydłużenia czasu podróży oraz zwiększenia zużycia paliwa. W efekcie wzrasta rola szkodliwych efektów transportu, tj. jego znaczący udział we wzroście zanieczyszczenia atmosfery, efektu cieplarnianego oraz kongestii. Powstają koszty zewnętrzne wynikające z:
- zanieczyszczenia powietrza,
- zmian klimatycznych,
- hałasu,
- zmian w ekosystemach,
- przeciążenia ruchem,
- wypadków drogowych skutkujących obrażeniami, a w skrajnych przypadkach utratą życia.
Niestety w przypadku działalności transportowej koszty zewnętrzne są głównie ponoszone przez środowisko naturalne oraz społeczeństwo, a nie przez producentów i konsumentów usług transportowych. Jednym ze sposobów walki z tą sytuacją jest stosowanie idei zrównoważonego transportu tj. takiego, który:
- "zapewnia dostępność celów komunikacyjnych w sposób bezpieczny, niezagrażający zdrowiu ludzi i środowisku w sposób równy dla obecnej i następnych generacji;
- pozwala funkcjonować efektywnie, oferować możliwość wyboru środka transportowego i podtrzymać gospodarkę oraz rozwój regionalny;
- ogranicza emisję i odpady w ramach możliwości zaabsorbowania ich przez ziemię, zużywa odnawialne zasoby w ilościach możliwych do ich odtworzenia, zużywa nieodnawialne zasoby w ilościach możliwych do ich zastąpienia przez odnawialne substytuty, przy minimalizowaniu zajęcia terenu i hałasu."
W artykule poddano analizie koszty zewnętrzne transportu najczęściej wykorzystywanych do przewozu w Polsce gałęzi transportu.
Artykuł zawiera 26880 znaków.
Źródło: Czasopismo Logistyka