Dostępność transportowa jako paradygmat kształtujący wielkość przewozów w publicznym transporcie pasażerskim

Wydaje się, że jedną z przyczyn spadku przewożonych pasażerów transportem publicznym w Polsce jest ograniczanie, szczególnie w transporcie kolejowym, sieci transportowej. W konsekwencji spada liczba punktów transportowych, które stanowią istotną determinantę dostępności transportowej.
W transporcie samochodowym pomimo rosnącej długości sieci dróg można zaobserwować zmniejszającą się liczę usług transportowych oferowanych przez przedsiębiorstwa transportowe w ruchu regionalnym oraz krajowym.

Istota dostępności transportowej
Dostępność (Accessibility) jest pojęciem powszechnie używanym w wielu dziedzinach życia społecznego i gospodarczego. W zdecydowanej większości prac naukowych autorzy wykorzystując to pojęcie nie podejmują jednak próby jego zdefiniowania. Należy także podkreślić, że zagadnienie dostępności pojmowane jest bardzo szeroko. W swoim zakresie obejmuje ono między innymi zarówno potrzeby osób niepełnosprawnych jak i potrzeby żywnościowe oraz bytowe. Można zatem zauważyć, że jest to pojęcie uniwersalne oraz pojemne, odnoszące się do wielu aspektów życia społeczno-gospodarczego.

Za początek badań nad zagadnieniami dostępności transportowej można uznać prace Hansena (1959). W kolejnych latach problematyką dostępności zajmowali się tacy badacze jak Pirie (1979), Guy (1983), Song (1996), Handy and Niemeier, (1997) i Kwan, (1998), którzy wskazali dwa możliwe zakresy badania dostępności. Pierwszy związany z analizą miejsca drugi zakres z analizą dostępności. Badacze zauważyli jednocześnie, że nie istnieje jeden najlepszy sposób analizy dostępności.
W literaturze polskiej ewolucję pojęcia dostępności zawiera między innymi praca Z. Taylora. Autor zauważa, że w literaturze geograficznej i ekonomicznej pojęcie dostępności odnoszone jest najczęściej do koncepcji bliskości, łatwości przestrzennej interakcji lub kontaktów (potencjalnych) z działalnością bądź funkcją (dojazd do szkoły, szpitala itp.).
Niewątpliwie ważne miejsce w zakresie zagadnienia dostępności zajmuje transport, umożliwiając realizację wszelkich potrzeb społecznych i gospodarczych. Wydaje się jednak, że są to prace akcentujące aspekt geograficzny; badające przede wszystkim związki i zależności pomiędzy transportem a przestrzenią (dostępność przestrzenna). Brakuje natomiast szerszych rozważań w aspekcie ekonomicznym. Ważna bowiem wydaje się także, podczas analizy dostępności transportowej, problematyka cen usług transportowych w powiązaniu z systemem taryfowym (dostępność ekonomiczna) oraz czas realizacji usług transportowych (dostępność czasowa). (...)