Możliwości budowania przewagi konkurencyjnej polskich przedsiębiorstw sektora MŚP w oparciu o innowacje, jako forma zrównoważonego rozwoju
- Michał Borowy, Anna Szynka
- Kategoria: Pozostałe zagadnienia
Podniesienie poziomu innowacyjności w skali makro i mikro zostało wpisane zarówno do Strategii Lizbońskiej, jak i Strategii "Europa 2020" jako kluczowy czynnik wzrostu gospodarczego Unii Europejskiej. Działalność innowacyjna traktowana jest jako ważny element zrównoważonego rozwoju. W artykule podjęto próbę analizy możliwości budowania przewagi konkurencyjnej polskich przedsiębiorstw sektora MŚP w oparciu o innowacje, wskazano główne obszary ich oddziaływania oraz bariery utrudniające działalność innowacyjną.
Działalność innowacyjna a konkurencyjność przedsiębiorstw
Spośród czynników kształtujących konkurencyjność kluczową rolę odgrywa innowacyjność, czyli zdolność do wprowadzania na rynek nowych lub udoskonalonych produktów (wyrobów lub usług), nowych lub udoskonalonych procesów, nowych metod organizacyjnych lub marketingowych.
Zgodnie z definicją przyjętą w metodologii Oslo, za przedsiębiorstwo innowacyjne uważa się przedsiębiorstwo, które w badanym okresie (najczęściej trzyletnim) wprowadziło na rynek przynajmniej jedną innowację techniczną (nowy lub istotnie ulepszony produkt bądź nowy lub istotnie ulepszony proces technologiczny).
Możliwości rozwoju MŚP w dużej mierze uzależnione są od działalności innowacyjnej. Dzięki nowym produktom lub procesom firma może uzyskać przewagę na rynku.
Wpływ innowacji przejawia się w wielu aspektach działalności przedsiębiorstwa. Pozwalają one między innymi na polepszenie jakości produktów, powiększenie oferty proponowanych wyrobów i usług, dostosowanie oferty do wymogów klientów, a także na obniżenie kosztów. Wprowadzanie innowacji ma na celu zwiększenie efektywności działania przedsiębiorstwa. Przedsiębiorcy jako najważniejsze korzyści wynikające z wprowadzania innowacji wymieniają najczęściej wzrost sprzedaży, wzrost zysku, zwiększenie liczby klientów, wzrost wydajności pracy oraz zwiększenie udziału w rynku (wykres 1).
Jednakże mimo widocznych korzyści, jakie przynoszą innowacje, tylko niewielki udział przedsiębiorstw w Polsce wdraża nowe lub istotnie ulepszone produkty lub procesy. W latach 2006 - 2008 ich udział w ogólnej liczbie przedsiębiorstw wynosił 21,3% w przemyśle i 15,6% w usługach. Wyraźnie widać, iż najwięcej innowacyjnych firm znajduje się w grupie przedsiębiorstw zatrudniających ponad 249 osób. Najmniej innowacyjne są małe przedsiębiorstwa (według GUS w latach 2006 - 2008 udział przedsiębiorstw innowacyjnych w tej grupie wynosił zaledwie 14,6% w przemyśle i 12,5% w sektorze usług - wykres 2).
Z badań przeprowadzonych przez PKPP Lewiatan wynika, iż bardzo niewielki procent przedsiębiorstw sektora MŚP w Polsce (zaledwie 0,2% w 2008 roku) buduje swoją pozycję konkurencyjną w oparciu o innowacyjne produkty. W większym stopniu przedsiębiorcy konkurują wykorzystując specjalistyczną wiedzę bądź dostosowując produkcję lub usługi do wymagań klienta. Duże znaczenie wśród czynników decydujących o konkurencyjności odgrywa jakość wyrobów i usług oraz jakość obsługi klienta. Polscy przedsiębiorcy wciąż w największym stopniu budują swoją pozycję konkurencyjną w oparciu o cenę swoich produktów (wykres 3, 4).
Działalność innowacyjna jest działalnością bardzo kosztowną, czasochłonną, a przede wszystkim niezmiernie ryzykowną. Prowadzenie działalności innowacyjnej w dużej mierze zależy od decyzji kadry kierowniczej. W porównaniu z rokiem 2006 zmniejszył się udział przedsiębiorców z sektora MŚP, którzy oceniają prowadzenie działań innowacyjnych jako przydatne dla ich przedsiębiorstwa (z 57,4% w 2006 roku do 33,8% w 2008 roku).
Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 2/2012.