Integracja danych operacyjnych i kosztowych na potrzeby kontrolingu procesów przedsiębiorstw rolnych - cz. 2
- Śliwczyński Bogusław
- Kategoria: Logistyka
W zależności od organizacji ZPK przedsiębiorstwa rolnego i potrzeb analizy zawartości kont analitycznych, definiowany jest w hurtowni danych schemat selekcji kosztów operacyjnych w przedsiębiorstwie rolnym - na podstawie zespołu kont (koszty księgowane według układu rodzajowego) i zespołu kont księgowych (koszty księgowane według układu funkcjonalno-kalkulacyjnego). Podstawą ewidencji w zespole 4 ZPK jest zasobowe przypisanie kosztów, gdyż układ rodzajowy jest układem zasobowym - na przykład koszt amortyzacji środków trwałych, wynagrodzenia, materiały, delegacje pracowników, itp.
Dla przedstawionego przykładu koszt zakupu oleju napędowego (księgowanego na koncie 411-07-07-1) będzie w całości traktowany jako koszt operacyjny, natomiast tylko część rozksięgowana na konto 501-02 (700.00 PLN) będzie stanowiła podstawę analizy operacyjnej produkcji podstawowej, aby określić, jaka część kosztu zostanie zakwalifikowana do kosztów produkcji. Pozostała część kosztu zakupu oleju napędowego rozksięgowana na konto 503-03, przeznaczona na działalność nadzoru, jest w całości traktowana jako koszt pośredni ogólnozakładowy (KP), bez udziału kosztów operacyjnych produkcji.
Dalsza analiza operacyjna zużycia paliwa w działalności podstawowej (konto 501-02), wymaga określenia udziału wykorzystania paliwa na działania operacyjne podstawowe - na przykład na działanie bronowanie składają się zadania: dojazd na pole, bronowanie, powrót z pola. Chcąc uzyskać większą szczegółowość analizy kosztów i wydzielić koszty logistyki, tylko zużycie w ramach dojazdu na pole i powrotu jest kosztem operacyjnym logistyki, a zużycie oleju napędowego w trakcie operacji bronowanie jest kosztem operacyjnym produkcji.
Eksport danych operacyjnych do hurtowni danych
Ewidencja operacyjna, wykonywana przez pracowników lub ich bezpośrednich kierowników (brygadzistów, mistrzów), za każdym razem dotyczy zużycia zasobów w realizacji określonych zadań. W ten sposób powstaje dziennik pracy w przedsiębiorstwie rolnym, składający się z zapisów - na przykład:
-
Jan Kowalski wykonał oprysk ziemniaków
-
do oprysku wykorzystano opryskiwacz 0-45
-
na potrzeby oprysku 2,5 ha pola ziemniaków wykorzystano 25 litrów preparatu W-23
-
do transportu na pole i z pola oraz w trakcie oprysku został użyty ciągnik CR-23.
[…] Jednoznaczne powiązanie produktu z procesami (które prowadzą do jego otrzymania) oraz zasobami wykorzystanymi w realizowanych zadaniach, umożliwiają określenie relacji pomiędzy ilością wyprodukowanych produktów rolnych, a wielkością zużytych zasobów.
Operacje selekcji i porządkowanie danych w hurtowni danych
Pierwszą czynnością w hurtowni danych, w odniesieniu do danych wyeksportowanych z systemu F/K, jest zdefiniowanie schematu selekcji kosztów w zależności od organizacji ZPK w przedsiębiorstwie rolnym, na podstawie zespołu 4 i 5 ZPK. Etap ten jest ważny ze względu na przyporządkowanie pozycji księgowych do kosztów operacyjnych (KO). […]
Innym przykładem jest zakup środków ochrony roślin, zaksięgowany na koncie 411-06, na kwotę 3 560,00 zł. Pozycja jest księgowana w ciężar kosztów trzech różnych zakładów (Zakład 1 - MPK = 1, Zakład 3 - MPK = 3, Zakład 4 - MPK = 4). W każdym z zakładów koszt jest rozksięgowany na działalność podstawową (konto 501-02). Zużycie środków ochrony roślin stanowi koszt operacyjny produkcji - stąd dla pozycji księgowych w hurtowni danych zostaną przypisane znaczniki kosztów operacyjnych.
Warunkiem integracji danych kosztowych i danych operacyjnych jest jednoznaczna dla obu systemów ewidencji - identyfikacja zasobów. Z jednej strony zadania (w ramach działań, podprocesów i procesów) są realizowane przy użyciu zasobów, z drugiej koszty są ponoszone na zużycie zasobów.
Przedstawione dwa systemy ewidencji pozwalają na analizę kosztów działań operacyjnych - umożliwiając określenie, kiedy i w jakich działaniach oraz na rzecz jakich produktów zasoby były wykorzystywane, a także ile wynoszą koszty księgowane w ciężar zużytych zasobów.
Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 2/2009.