Kształtowanie bezpieczeństwa systemów logistycznych

W ostatnich latach jednak problematyka zapewnienia bezpieczeństwa realizacji usług logistycznych nabrała szczególnego znaczenia. Coraz mocniej akcentowana jest potrzeba "wyjścia” poza obręb kształtowania bezpieczeństwa w ramach poszczególnych gałęzi transportu czy gospodarowania. Oferowanie kompleksowych usług logistycznych przez wielu usługodawców wymaga ustaleń normatywnych oraz innych inicjatyw w zakresie bezpieczeństwa, które uwzględniałyby złożoność realizacji procesów logistycznych w aspekcie ilości podmiotów biorących udział w realizacji danego procesu, ich różnorodności, zakresu działań itp. Stanowczo stwierdzić należy, iż poziom i zakres ustaleń dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa w logistyce jest niewystarczający i wszelkie inicjatywy w tym kierunku są mocno pożądane.

Bezpieczeństwo łańcuchów dostaw globalnych systemów logistycznych
Zapewnienie bezpieczeństwa łańcuchów dostaw jest nadrzędnym celem logistyki. U podstaw postulatów logistycznych, takich jak: zapewnienie właściwych zasobów w odpowiednim miejscu, czasie, ilości, jakości itd., w dobie współczesnych procesów globalizacyjnych, wyłania się kolejny postulat bezpieczeństwa. Postulat bezpieczeństwa systemów logistycznych w ostatnich latach nabiera ogromnego znaczenia. Na taki stan rzeczy wpływ mają przede wszystkim procesy globalizacji gospodarki, niespotykane dotąd zagrożenie realizacji procesów logistycznych terroryzmem, czy plany strategicznych inwestycji, od realizacji których zależeć może w ogóle egzystencja całych narodów (na przykład w sferze energetyki). W ostatnich latach podjęto wiele działań na forum międzynarodowym, mających na celu poprawę bezpieczeństwa łańcuchów dostaw. Pierwsze ramy prawne, zmierzające do poprawy bezpieczeństwa dostaw w Europie, dotyczyły regulacji podnoszących poziom bezpieczeństwa transportu lotniczego i portów lotniczych oraz transportu morskiego i portów morskich. W roku 2003 Komisja Europejska wydała komunikat skierowany do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno - Społecznego i Komitetów Regionów, w sprawie poprawy bezpieczeństwa w transporcie morskim. Szefowie państw Unii Europejskiej, podpisując deklarację w sprawie zwalczania terroryzmu, opowiedzieli się za rozszerzeniem procedur bezpieczeństwa w łańcuchach dostaw na pozostałe rodzaje transportu lądowego. Transport morski i powietrzny, jako ogniwa łańcucha dostaw, w porównaniu z łańcuchami transportowymi jako całością, cechują się stosunkową małą złożonością, o stosunkowo małej liczbie podmiotów gospodarczych, prowadzących swą działalność w określonych relacjach i miejscach geograficznych. Szacuje się, że około 5 mln przedsiębiorstw uczestniczy w realizacji zadań, składających się na łańcuchy dostaw w UE. Są to oczywiście bardzo duże firmy międzynarodowe, ale także i maleńkie przedsiębiorstwa usługowe. Większość z nich nie zarządza bezpieczeństwem procesów, a budowanie standardów bezpieczeństwa dopiero się rozpoczyna.

Należy mieć świadomość, iż bezpieczeństwo łańcuchów dostaw jest kategorią bardzo pojemną i złożoną, i że kształtowane jest nie tylko poprzez czynniki potencjalnego terroryzmu (jako zagrożenia mogącego nieść największe skutki). Szereg innych czynników, między innymi takich, jak warunki klimatyczne, nieprzewidziane zdarzenia (wypadki), mają wpływ na bezpieczeństwo realizacji łańcuchów dostaw. Należy mieć świadomość również, iż bezpieczeństwo łańcuchów dostaw postrzegane musi być przez pryzmat wszystkich podmiotów realizujących dany łańcuch logistyczny. Prewencja w zakresie bezpieczeństwa realizacji procesów logistycznych na poziomie pojedynczych podmiotów wydaje się być realizowana, przynajmniej w mniejszym lub większym zakresie. Przykład chociażby w tym zakresie stanowić mogą przepisy konwencji ADR w transporcie samochodowym. Problem zapewnienia bezpieczeństwa łańcuchów dostaw jest aktualny nie od dziś, i nie od momentu spektakularnych wydarzeń terrorystycznych. Problem ten stanowi chociażby podstawę wszelkich działań zmierzających do podniesienia poziomu jakości usług logistycznych. Problematyka jakości bezpośrednio związana jest z logistyką i należy ją uznać za jedną z podstawowych determinant kształtowania bezpieczeństwa łańcuchów dostaw. Normy jakościowe, między innymi takie jak ISO, HACCP, SQAS itp., w istotny sposób podwyższają poziom jakości, a tym samym również bezpieczeństwa usług logistycznych. Szereg aktualnie istniejących przepisów, norm prawnych, regulacji, między innymi wspomnianej konwencji ADR, AETR, zasad magazynowania produktów niebezpiecznych itp., stanowią jedynie "wycinkowe”, nie dające "nowej jakości”, podejście do problemu kompleksowego zapewnienia bezpieczeństwa łańcuchów dostaw.

Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka” 6/2008.