Podstawy logistyki jako dyscypliny naukowej
- Brzeziński Marian
- Kategoria: Pozostałe zagadnienia
Refleksja nad logistyką
Działania logistyczne zawsze towarzyszyły społecznościom ludzkim, chociaż zakres przedmiotowy pojęcia „logistyka” ulegał zmianie. Termin „logistyka” jest prawdopodobnie pochodzenia greckiego, na co wskazuje znaczenie takich słów jak: logos - liczenie, rozum; logistike - sztuka kalkulowania; logistikon - siła rozumu, rozsądek; logike - logika. Bliski znaczeniowo jest przymiotnik łaciński logisticus, oznaczający: zrozumiały, racjonalny, zdolny do logicznego myślenia. Od nich wywodzi się też węższe pojęcie logistique, co w języku francuskim oznacza: transport, kwaterowanie i zaopatrywanie wojsk.
Analizując definicje logistyki zamieszczone w różnych encyklopediach oraz wychodząc z greckiego i rzymskiego rodowodu tego pojęcia, logistykę ujmuje się jako dziedzinę wiedzy o racjonalizowaniu, kalkulowaniu rozwiązań. Zgodnie z powyższym, w logistyce wyodrębniły się dwa zasadnicze odłamy: matematyczno-filozoficzny i pragmatyczny (logistyki stosowanej). Na logistykę jako naukę wskazuje szereg definicji, a wybrane przytoczono poniżej: R. Jüneman twierdzi, że logistyka to: „naukowa teoria planowania, sterowania i kontroli przepływu materiałów, osób, energii i informacji w systemach”. Logistyka według W. Kircha, I. Bambergera, E. Gable, H.K. Kleina, to dyscyplina naukowa zajmująca się wyjaśnianiem, opisem i kształtowaniem procesów. Z kolei Cz. Skowronek i Z. Sarjusz-Wolski piszą o logistyce jako filozofii zarządzania oraz dziedzinie wiedzy. Prawie w każdej definicji z obszaru logistyki wojskowej możemy także odnaleźć pierwiastek nauki lub wiedzy. W definicji przyjętej w: Siłach Zbrojnych RP - „Logistyka to dyscyplina naukowa…”; w NATO - „Logistyka to nauka…”, a według E. Nowaka - logistyka wojskowa to „… dziedzina wiedzy…”.
Pomimo tego, że wielu badaczy wskazuje na logistykę jako kategorię nauki lub wiedzy, to nie doczekała się ona jeszcze tak w Polsce, jak i w świecie, merytorycznych podstaw i teorii. Wskazuje na to P. Blaik pisząc: „Logistyka, ze względu na swój interdyscyplinarny charakter oraz stosunkowo skromny polski rodowód, jest dziedziną w wielu aspektach kontrowersyjną i wymagającą intensywnych oraz kompleksowych badań”. Jednak obserwuje się rozwój logistyki, a jej dorobek teoretyczny jest coraz bogatszy i coraz bardziej zróżnicowany. W dotychczasowym dorobku teoretycznym logistyki możemy wyróżnić kilka różnorodnych nurtów: pragmatyczny (empiryczny), informatyczny, matematyczny, techniczny, ekonomiczny i systemowy. Należy zastrzec, że lista wyróżnionych nurtów w logistyce jest dalece niepełna i ma wyłącznie przykładowy charakter. Prezentowany pluralizm naukowej refleksji nad rzeczywistością logistyczną jest odzwierciedleniem z jednej strony jej złożoności, z drugiej zaś różnorodności sposobów widzenia tej rzeczywistości przez badaczy.
Logistyka jako dyscyplina naukowa
Logistyka jako dyscyplina naukowa nie znajduje miejsca w obowiązujących układach klasyfikacyjnych, chociaż w sferze edukacyjnej funkcjonuje w Polsce od kilku lat. L. Krzyżanowski w odniesieniu do nauk organizacji i zarządzania przytacza pięć kryteriów, za pomocą których można wyodrębnić dyscyplinę naukową, przy czym za główne uznawany jest przedmiot badań i metody badawcze. Także S. Oziemski stwierdza: „Przedmiot plus metody badawcze dają podstawę dziedziny wiedzy”.
Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka” 5/2008.