Żurawie przenośne w logistycznych łańcuchach dostaw - Ekonomiczne kryteria eksploatacji
- Kościelny Ryszard
- Kategoria: Logistyka
Przedsiębiorstwo transportu samochodowego, uczestniczące w logistycznym łańcuchu dostaw, może eksploatować pojazdy wyposażone we własne urządzenia przeładunkowe, najmować urządzenia do przeładunku w miejscu za- i rozładunku lub pozostawić operacje przeładunkowe swoim zleceniodawcom. Własne urządzenia przeładunkowe dają przewoźnikowi wyraźną, choć trudno mierzalną na poziomie pojedynczego przedsiębiorstwa, przewagę konkurencyjną na rynku.
Spośród różnego rodzaju urządzeń przeładunkowych duże znaczenie mają żurawie przenośne. Związki pomiędzy techniką i ekonomią występują ze szczególną siłą w logistycznych łańcuchach dostaw. Pojazdy samochodowe, eksploatowane w sieci dystrybucji, wyposażone są zwykle we własne urządzenia przeładunkowe o znacznej masie, całkowicie bezużyteczne podczas przejazdu samochodu. Fundamentalne znaczenie ma zatem strategiczna decyzja przedsiębiorstwa transportowego o sposobie sprawnego technicznie i efektywnego ekonomicznie rozładunku samochodu w miejscu dostawy ładunku. Powszechnie stosowane kryteria doboru żurawi przenośnych sprowadzane są do udźwigu żurawia, jego producenta oraz ceny. Takie podejście nie zapewnia uzyskana najlepszego efektu ekonomicznego, a zatem pełnego wykorzystania przewagi rynkowej.
Procedura doboru żurawia powinna uwzględniać, oprócz aspektów technicznych, także czynniki eksploatacyjno-ekonomiczne, takie jak: miejsce zabudowy żurawia na pojeździe, wykorzystanie przyczep, podaż ładunków w strefie operacyjnej przedsiębiorstwa, średnia odległość transportu, koszty eksploatacyjne oraz organizacyjne, dostępność obcych urządzeń przeładunkowych w miejscu rozładunku, lokalny poziom cen itp.
W artykule przedstawiono metodykę wyboru opcji wyposażenia samochodu dla pojedynczego przedsiębiorstwa transportowego. Przedstawione zostały wyniki analizy porównawczej dla przypadków eksploatacji samochodów:
• bez żurawi – z rozładunkiem pojazdu urządzeniami wynajmowanymi
• z żurawiem za kabiną kierowcy
• z żurawiem zabudowanym za skrzynią ładunkową i umożliwiającym rozładunek ciągnionej przez samochód przyczepy.
Żurawie przenośne w logistycznych łańcuchach dystrybucji
Towary drobnicowe, masowe, a zwłaszcza paletowe jednostki ładunkowe, odpowiednie do transportu w skrzyni ładunkowej samochodu ciężarowego, mogą być przeładowywane żurawiami przenośnymi, zabudowanymi na samochodzie przewożącym ładunek. Zaletą takiego rozwiązania jest przede wszystkim zdolność samochodu dostawczego do samorozładunku u odbiorcy, z możliwością złożenia ładunku w miejscu najbardziej dogodnym, wskazanym przez klienta (rys. 1). Jest to bardzo ważny czynnik konkurencyjności przewoźnika. Wadą jest obciążenie samochodu ciężarem żurawia i ramą pomocniczą podczas transportu oraz wysoki koszt inwestycyjny.
Żuraw może być umiejscowiony na samochodzie:
• pomiędzy kabiną kierowcy a skrzynią lub
• za skrzynią, na zwisie tylnym.
W drugim przypadku żuraw może rozładować także przyczepę ciągnioną przez samochód. Wybór opcji nie może opierać się wyłącznie na preferencjach dotyczących producenta oraz ograniczać się do analizy podstawowych parametrów technicznych żurawia i jego ceny. Integralna jednostka transportowa samochód-żuraw-(przyczepa) stanowi także ekonomiczny element przedsiębiorstwa transportowego i dlatego jako nieprawidłowe należy uznać ograniczanie analizy ekonomicznej do kosztów inwestycyjnych oraz amortyzacji.
Wieloletnie doświadczenie w zabudowie żurawi przenośnych skłoniły autora do podjęcia próby techniczno-ekonomicznej analizy porównawczej konsekwencji ekonomicznych wyboru wariantu zabudowy żurawia. Niektóre wyniki zamieszczono niżej.
Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 4/2003.