Kongestia w systemach logistycznych
- Ciesielski Marek
- Kategoria: Logistyka
W systemach logistycznych bardzo wyraźna jest tendencja do wyrównywania przepływów. Ideałem staje się ciągłe uzupełnianie czy też system przepływu jednej sztuki. Cele takich działań są oczywiste: zmniejszanie zapasów, lepsze wykorzystanie urządzeń służących przemieszczaniu itd. Te dążenia mają jednak swoje granice. Nie zawsze możliwe jest scentralizowane kierowanie ruchem w całym systemie logistycznym i nie zawsze warto likwidować każdy przypadek oczekiwania. Aby dobrze zrozumieć kwestię opłacalności likwidacji kolejek i przestojów należy odwołać się do pojęcia kongestii. Trzeba przy tym pominąć jej powszechnie znane znaczenie, w którym oznacza ona po prostu zatłoczenie.
Dla ścisłego zdefiniowania kongestii konieczne jest określenie warunków jej występowania w życiu gospodarczym. O kongestii można mówić gdy:
• możliwe jest pojawienie się w danym czasie takiej liczby nabywców lub użytkowników jakiegoś dobra (urządzenia), która nie może być obsłużona jednocześnie
• nabywcy lub użytkownicy dobra poświęcają dla jego uzyskania pewne zasoby (może to być czas)
• ilość zasobów wydatkowanych na jednostkę dobra za leży od czasu jego nabycia lub uzyskania.
Jest to więc zjawisko uniwersalne. Występuje przed automatem z kawą, w sklepie, na ulicach miast, w portach lotniczych, w halach produkcyjnych itd., itd. Zawsze kojarzy się ono z wydajnością czy też przepustowością urządzenia, którego dotyczy kongestia. Obserwując kolejki stawiamy pytania: czy ustawić drugi automat, czy uruchomić następną kasę, poszerzyć ulicę, zwiększyć liczbę miejsc, w których wydaje się narzędzia w hali produkcyjnej? Odpowiedź na te pytania byłaby prosta, gdyby nie to, iż kongestia zmienia się w czasie.
• nabywcy lub użytkownicy dobra poświęcają dla jego uzyskania pewne zasoby (może to być czas)
• ilość zasobów wydatkowanych na jednostkę dobra za leży od czasu jego nabycia lub uzyskania.
Jest to więc zjawisko uniwersalne. Występuje przed automatem z kawą, w sklepie, na ulicach miast, w portach lotniczych, w halach produkcyjnych itd., itd. Zawsze kojarzy się ono z wydajnością czy też przepustowością urządzenia, którego dotyczy kongestia. Obserwując kolejki stawiamy pytania: czy ustawić drugi automat, czy uruchomić następną kasę, poszerzyć ulicę, zwiększyć liczbę miejsc, w których wydaje się narzędzia w hali produkcyjnej? Odpowiedź na te pytania byłaby prosta, gdyby nie to, iż kongestia zmienia się w czasie.
Nadmierna przepustowość i nadmierna kongestia
W takich systemach jak: magazyn, terminal, port, hala produkcyjna, ciągle przeplatają się ze sobą stany nadmiernej przepustowości i nadmiernej kongestii. Okresem, w którym obserwuje się takie cykle, może być doba, tydzień, kwartał lub rok.
Przedstawiony na rys. 1 rozkład wykorzystania jest najczęściej kojarzony z systemami transportowymi. Każdy bowiem widzi, iż właśnie taki jest rozkład użytkowników ulicy Św. Marcin w Poznaniu, czy też autostrady A2. Trzeba jednak pamiętać, iż problem ten dotyczy większości systemów logistycznych.
Artykuł pochodzi z czasopisma "Logistyka" 6/2006.