Rozliczanie Procedur Specjalnych (e-PS), czyli informatyzacja kolejnych elementów w komunikacji z organami celno-skarbowymi

 Dr Izabella Tymińska, ekspert celny: Od 29 listopada 2021 r. Unia Europejska wprowadza elektroniczny system rozliczeń procedur celnych (RPS - Rozliczanie Procedur Specjalnych). System ten będzie miał zastosowanie do uszlachetniania czynnego, końcowego przeznaczenia i monitorowania składowania celnego. Elektroniczna wersja systemu ułatwi zamykanie i rozliczanie procedur celnych za pozwoleniem oraz przyśpieszy okres oczekiwania na zwrot zabezpieczenia celno-podatkowego składanego w formie depozytu.
System będzie częścią składową Platformy Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych (PUESC) i poprzez posiadanie upoważnienia w tym systemie będzie można wykonywać czynności w ramach rozliczania procedur specjalnych. Po spełnieniu powyższych wymogów, dających możliwość korzystania z systemu e-PS, posiadacz pozwolenia będzie mógł przesłać Kwit Rozliczenia lub Spis Inwentaryzacyjny w jeden wybrany sposób: za pomocą PUESC, przez stronę webservice lub wysyłając e-mail. Po złożeniu dokumentów do rozliczenia zostanie przeprowadzona ich ocena pod względem prawidłowości i posiadacz pozwolenia otrzyma zwrotną informację czy Kwit został zaakceptowany. Cały proces obsługi Kwitu w systemie będzie funkcjonalnością wewnętrzną Krajowej Administracji Skarbowej.

Do procedur specjalnych z pozwoleniem w unijnym kodeksie celnym zaliczamy takie procedury celne jak: uszlachetnianie czynne i bierne, końcowe przeznaczenie, skład celny, wolny obszar celny oraz odprawę czasową. Usługa e-PS będzie rozliczała jednak tylko trzy z nich: uszlachetniania czynnego, końcowego przeznaczenia i skład celny.
Terminem ustawowym na rozliczenie procedury uszlachetniania czynnego i końcowego przeznaczenia jest 30 dni od daty zamknięcia procedury. W tym terminie posiadacz pozwolenia musi przedstawić rozliczenie zamknięcia kontrolnemu urzędowi celnemu.
System ten pozwoli także na monitorowanie procedury składowania celnego w składzie celnym z wykorzystaniem dokumentu "Spis Inwentaryzacyjny". Przesyłanie Kwitów/Spisów oraz wymiana informacji pomiędzy poszczególnymi urzędami celno-skarbowymi, zaangażowanymi w przebieg procedury specjalnej, a posiadaczami pozwoleń lub ich reprezentantami, odbywać się będzie wyłącznie drogą elektroniczną w tym systemie.
Niewątpliwie e-system przyspieszy komunikację z posiadaczem pozwolenia oraz ujednolici sposób rozliczania procedur specjalnych na terenie Polski, a to z kolei pozwoli na skrócenie czasu zwrotu złożonego zabezpieczenia należności celno-podatkowych.
Należy pamiętać m.in., że pomiędzy elementami pozwolenia a elementami zgłoszenia celnego powinna występować zawsze zgodność, co jest bardzo istotnym elementem prawidłowego funkcjonowania rozliczeń elektronicznych. Dotyczy to np. sposobu podawania danych towarów, które mają być objęte procedurą, czy też produktów przetworzonych/kompensacyjnych lub produktów ekwiwalentnych. Kod towaru we wniosku i w pozwoleniu powinien być wyrażony w jednostkach zwyczajowych dla danego towaru, ale takich, w jakich towar będzie obejmowany procedurą. W przypadku towaru, dla którego możliwe są różne jednostki zwyczajowe (np. metry, szpulki, sztuki lub rolki, litry lub hektolitry itp.), należy wprowadzić w pozwoleniu ten sam kod z różnymi jednostkami miary. Jeżeli ten sam towar występuje w pozwoleniu w różnych jednostkach miary, to w zgłoszeniu o objęcie procedurą celną towar taki powinien być wpisany w oddzielnych pozycjach towarowych, aby jednostki miary były zgodne z pozwoleniem. W rozliczeniu zamknięcia towary takie muszą być także rozliczane odrębnie dla każdej pozycji zgłoszenia o objęcie procedurą celną.

W rozliczeniu zamknięcia zasadnicze znaczenie mają dane dotyczące towaru, które występują w pozwoleniu oraz w zgłoszeniu celnym, a następnie w dokumencie rozliczenia. W wymienionych dokumentach posługujemy się kodami nomenklatury scalonej CN. W przypadku pozwolenia towar powinien być opisany co najmniej pierwszymi czterema cyframi kodu nomenklatury scalonej (HS) danych towarów oraz jasnym i szczegółowym opisem handlowym lub technicznym pomagającym w identyfikacji towaru.
Posiadacz pozwolenia również zobowiązany jest do prowadzenia ewidencji celnej i ewidencji magazynowej, która pozwoli po opisach, indeksach towarowych, detalach i normach ustalić przebieg procesu i wykorzystanie towaru w trakcie kontroli celnej, co jest warunkiem posiadania pozwolenia.

Podsumowując:
System e-PS bez wątpienia przyśpieszy sposób rozliczenia procedury celnej i zwrot zabezpieczenia należności celno-podatkowych. Należy jednak pamiętać, że dane w zgłoszeniu celnym, pozwoleniu na procedurę celną i rozliczeniu muszą być identyczne, aby rozliczenie przebiegło bez niepotrzebnych komplikacji i występowania o wydanie decyzji celnej nanoszącej korekty w zgłoszeniu celnym. Również bardzo ważnym elementem jest przestrzeganie terminu rozliczenia procedury specjalnej, aby zmieścić się w ustawowym terminie. Przekroczenie terminu może powodować sankcję administracyjną, która spowoduje zmianę procedury celnej oraz przeksięgowanie zabezpieczenia na konta budżetu państwa.