UKC po nowemu

st. asp. Beata Borowicz, Naczelnik Wydziału Obsługi Przedsiębiorców, Izba Celna w Poznaniu: Przedsiębiorcy dokonujący obrotu towarowego z zagranicą i uczestniczący w łańcuchu dostaw w najbliższym okresie muszą mieć świadomość, że zagadnienia prawne regulujące wspomnianą tematykę poddane zostaną gruntownym zmianom. Sprawcą tego będzie nowy akt prawny, jakim jest Unijny Kodeks Celny (dalej UKC), który został przyjęty w dniu 9 października 2013 r. rozporządzeniem (UE) nr 952/2013 Parlamentu Europejskiego i Rady. Co prawda wszedł on w życie 30 października 2013 r. uchylając rozporządzenie (WE) nr 450/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 r. ustanawiające Wspólnotowy Kodeks Celny, jednak jego postanowienia będą miały zastosowanie dopiero od 1 maja 2016 r. po przyjęciu i ogłoszeniu aktów delegowanych i wykonawczych. Cenną informacją dla wielu przedsiębiorców jest też to, że wdrożenie UKC będzie następowało etapami. Okres przejściowy obejmujący stopniowe wdrażanie poszczególnych instytucji prawnych będzie trwał do 31 grudnia 2020 r.
Celem nadrzędnym przyświecającym idei modernizacji przepisów celnych zawartym w preambule do UKC było to, aby wprowadzane zmiany odzwierciedlały współczesne potrzeby środowiska gospodarczego i służyły:
- upraszczaniu prawodawstwa celnego,
- ujednoliceniu obsługi obrotu towarowego z zagranicą w całej UE poprzez harmonizację zasad wymiany informacji i zakresu danych,
- wprowadzeniu ułatwień w zakresie procedur celnych zapewniając wzrost efektywności transakcji celnych zgodnie ze współczesnymi potrzebami,
- obsłudze procesów biznesowych w pełni elektronicznym środowisku – zarówno dla administracji celnych, jak też podmiotów dokonujących obrotu towarowego z zagranicą,
- wsparciem dla rzetelnych i godnych zaufania podmiotów gospodarczych jakim są upoważnieni  przedsiębiorcy AEO (Authorised Economic Operator).

   Tylko procedury celne - bez przeznaczeń
Istotną zmianą jaka zostanie wprowadzona z dniem 1 maja br. jest rezygnacja z dotychczasowego podziału na przeznaczenie celne i procedury celne. Zgodnie z brzmieniem UKC funkcjonować będą procedury: dopuszczenia do obrotu, wywozu i procedury specjalne. Wśród tych ostatnich będą do wykorzystania:
- tranzyt - w tym podział na tranzyt wewnętrzny i zewnętrzny,
- składowanie - w tym składowanie celne i wolne obszary celne,
- szczególne przeznaczenie - w tym odprawa czasowa i końcowe przeznaczenie,
- przetwarzanie - w tym uszlachetnianie czynne i bierne.

   AEO naprawdę znaczy uprzywilejowany
W związku z tym, że UKC szczególną wagę przywiązuje do wsparcia legalnie prowadzonej działalności gospodarczej, rozszerzeniu ulega katalog korzyści dostępnych dla uprzywilejowanego przedsiębiorcy, jakim jest posiadacz statusu AEO. Wśród udogodnień dedykowanych wyłącznie dla ww. firm jest:
- prawo do korzystania z zabezpieczenia generalnego w obniżonej wysokości 30% kwoty referencyjnej - w przypadku długu celnego, który już powstał,
- możliwość uzyskania pozwolenia na stosowanie odprawy scentralizowanej w ramach odprawy standardowej, w formie zgłoszenia uproszczonego lub/i w formie wpisu towarów do rejestru zgłaszającego,  
- zwolnienie z obowiązku przedstawienia towarów w przypadku procedury uproszczonej w formie wpisu do rejestru zgłaszającego,
- udzielenie pozwolenia na nową instytucję wprowadzoną regulacjami UKC tj.: samoobsługę celną.

   Rewolucja w zabezpieczeniach
Nowe rozwiązania prawne, w znaczący sposób odbiegające od dotychczasowych zasad, wprowadzone zostały w kwestii zabezpieczeń generalnych należności celno-podatkowych. Zdawać by się mogło, że nowe przepisy prawa wymuszają bardziej restrykcyjne podejście dotyczące zabezpieczenia interesu fiskalnego UE poprzez np. wprowadzenie obowiązku posiadania zabezpieczenia generalnego wobec posiadaczy magazynów czasowego składowania, miejsc uznanych lub składów celnych. Niemniej jednak, patrząc z drugiej strony, dają przedsiębiorcom posiadającym stabilną sytuację finansową możliwość skorzystania z instrumentów obniżających wysokość posiadanych dotychczas zabezpieczeń. To co do tej pory było możliwe wyłącznie w przypadku gwarancji generalnych wykorzystywanych w ramach procedury tranzytu - czyli uzyskanie pozwolenia na zmniejszenie kwoty referencyjnej do 50% lub 30% będzie możliwe w stosunku do wszystkich procedur celnych, nie tylko procedury tranzytu, w przypadku potencjalnego długu celnego. Dla rzetelnej grupy przedsiębiorców w sytuacji potencjalnego długu celnego będzie także możliwość ubiegania się o pozwolenie na zwolnienie z obowiązku posiadania zabezpieczenia generalnego.
Nieco odmienne podejście będzie w przypadku zabezpieczania należności wobec długu celnego już powstałego (dotyczącego procedury dopuszczenia do obrotu, odprawy czasowej z częściowym zwolnieniem od cła, end-use). Wówczas tylko przedsiębiorca legitymujący się pozwoleniem AEO będzie mógł ubiegać się o zmniejszenie posiadanego zabezpieczenia generalnego do 30% kwoty referencyjnej. Unijny Kodeks Celny w stosunku do powstałego już długu celnego nie przewiduje możliwości ubiegania się o pozwolenie na zwolnienie z obowiązku posiadania zabezpieczenia generalnego. W związku z zasadami wynikającymi z nowych regulacji prawa z dniem 1 maja br. przedsiębiorcy będą zobligowani do posługiwania się nowym wzorem dokumentu gwarancyjnego. Oczywiście nie oznacza to konieczności wymiany wszystkich funkcjonujących w obiegu prawnym dokumentów gwarancyjnych. Niemniej, aby móc wykorzystywać posiadane dotąd zabezpieczenia generalne, należy złożyć przed 1 maja br. aneks do aktualnych dokumentów gwarancyjnych.

   Uproszczenia dla każdego
Istotne zmiany pojawiają się także w tematyce odnoszącej się do pozwoleń na stosowanie procedury uproszczonej. Poza mało istotnymi zmianami tj.: odmienna terminologia - zamiast procedury w miejscu UKC posługuje się pojęciem procedury poprzez wpis do rejestru bądź wyeliminowania z obrotu prawnego pozwoleń zintegrowanych. Ważne ograniczenia zostały wprowadzone w zakresie korzystania z przedstawicielstwa celnego. Mianowicie posiadaczem pozwolenia na stosowanie procedury uproszczonej poprzez wpis do rejestru będzie mógł być tylko i wyłącznie zgłaszający, czyli przedsiębiorca lub agencja celna działająca w charakterze przedstawiciela pośredniego. Tym samym UKC eliminuje możliwość dokonywania zgłoszeń celnych w ramach przedstawicielstwa bezpośredniego. Ograniczenie to przekłada się na brak możliwości korzystania z rozliczania podatku od towarów i usług z tytułu importu towarów poprzez deklarację VAT-7/7k w sytuacji, gdy przedsiębiorca nie posiada pozwolenia AEO i dokonuje zgłoszeń korzystając z usług przedstawiciela bezpośredniego.      

   Jak można zatem zaobserwować UKC wprowadza szereg zmian, które mogą wpłynąć na dotychczasową działalność przedsiębiorców w zakresie handlu zagranicznego spoza UE. W tym celu, aby zabezpieczyć się przed przykrymi niespodziankami, które po 1 maja br. mogą się pojawić, warto już teraz dokonać przeglądu realizowanych w firmie operacji importowych i eksportowych, posiadanych pozwoleń umożliwiających ich sprawną realizację i dobrze przygotować się do wdrażanych zmian. Zarówno Izba Celna w Poznaniu jak i Służba Celna w całej Polsce prowadzi szereg działań mających zapewnić wsparcie dla przedsiębiorców w dostosowaniu się do nowych przepisów i pozwalających im wybrać najkorzystniejsze warianty udogodnień celnych.