Spadki kolejowych przewozów międzynarodowych
- Oprac. M.T.
- Kategoria: Raporty i analizy
Dla przewoźników towarów, którzy są obecni na polskim rynku i obsługują przewozy w komunikacji międzynarodowej, rok 2024 upłynął pod znakiem spadków – łączna masa obsłużonych ładunków to nieco ponad 79,2 mln ton, czyli mniej o 1,9% w porównaniu z 2023 r. Pozytywnie wyróżniał się jedynie segment tranzytu – ponad 8,1 mln ton przewiezionej masy to wzrost o 4,2% rok do roku.
W 2024 r. przewóz towarów koleją w komunikacji międzynarodowej wykonywało 52 licencjonowanych przewoźników (wobec 46 w 2023 r.). Przewieźli oni nieco ponad 79,2 mln ton towarów, wobec blisko 80,8 mln ton w 2023 r. (-1,9%). Pacę przewozową zrealizowali w wysokości ponad 25,6 mld tonokilometrów i był to poziom niższy o 6,2% rok do roku (27,3 mld tonokilometrów w 2023 r.).
Struktura kierunkowa przewozów międzynarodowych
W strukturze międzynarodowych przewozów towarowych nadal dominował import. W 2024 r. w tej relacji obsłużono ponad 41,7 mln ton ładunków, wobec prawie 43,1 mln ton rok wcześniej (-3,1%). Praca przewozowa wyniosła niemal 11,5 mld tonokilometrów i była o 10,4% niższa niż w 2023 r., kiedy przekroczyła 12,8 mld tonokilometrów.
Na eksport przypadło niespełna 29,4 mln ton ładunków, co w porównaniu do ponad 29,9 mln ton w roku poprzednim oznacza spadek o 1,8%. Praca przewozowa wyniosła 8,8 mld tonokilometrów, wobec 9,7 mld tonokilometrów w 2023 r. (-9,3%).
Jedyny wzrost rok do roku odnotował tranzyt. Masa ładunków przewiezionych w relacjach tranzytowych przekroczyła 8,1 mln ton, co oznacza wzrost o 4,2% w porównaniu do niespełna 7,8 mln ton w 2023 r. Praca przewozowa wyniosła ponad 5,3 mld tonokilometrów, co stanowi wzrost o 11,4% względem 4,8 mld tonokilometrów z roku 2023.
Przewozy międzynarodowe w strukturze rynku
W ostatnich latach widać wzrost znaczenia wymiany międzynarodowej w strukturze przewozów towarowych koleją. W 2024 r. udział przewozów międzynarodowych według masy wyniósł 35,5%, wobec 34,9% w 2023 r. Dla porównania w 2015 r. udział ten sięgał niespełna 29,9%.
Ze względu na większe odległości pokonywane w komunikacji międzynarodowej, jej udział w rynku przewozów mierzony pracą przewozową jest jeszcze wyższy. W 2024 r. osiągnął prawie 44%, wobec 44,4% w roku poprzednim (43,1% w 2015 r.).
Średnia długość tras przewozów międzynarodowych
W 2024 r. średnia odległość przewozu ładunku w komunikacji międzynarodowej wyniosła ponad 323 km, co oznacza o prawie 15 km mniej w porównaniu rok do roku (338,3 km w 2023 r.). W podziale na kierunki przepływu towarów średnia odległość w eksporcie wyniosła blisko 300 km, a w imporcie ponad 275 km (dla porównania w 2023 r. było to odpowiednio 324,4 km i 297,9 km).
Największe średnie odległości odnotowano w tranzycie. W 2024 r. było to ponad 657 km wobec niespełna 615 km w roku 2023.
Liderzy rynku przewozów międzynarodowych koleją
Spośród 52 spółek, które realizowały przewozy w komunikacji międzynarodowej w 2024 r., 21 przekroczyło 1% udziału według masy przewiezionych ładunków (w 2023 r. było ich 20). Według pracy przewozowej ten próg przekroczyło 20 spółek (wobec 18 rok wcześniej).
Prawie 39,7% masy ładunków oraz ponad 36,3% pracy przewozowej w przewozach międzynarodowych zrealizowały łącznie spółki grupy PKP (PKP Cargo i PKP LHS). Udział DB Cargo Polska kształtował się na poziomie 8%, natomiast spółka PCC Intermodal odpowiadała za ponad 4,3% masy i 5,1% pracy przewozowej w relacjach międzynarodowych.
Najważniejsi partnerzy w międzynarodowej wymianie kolejowej Polski
W 2024 r. niemal połowa pracy przewozowej, zrealizowanej zarówno w eksporcie, jak i imporcie, została przypisana do trzech krajów.
W eksporcie największy udział miały:
- Niemcy – 26,6%,
- Ukraina – 16%,
- Czechy – 6,7%.
Wśród istotnych krajów eksportowych znalazły się także: Indie, Słowacja, Holandia, Chiny i Austria.
W imporcie według pracy przewozowej dominowały:
- Ukraina – 28,3%
- Niemcy – 17,2%,
- Czechy – 3,3%.
W 2024 r. duży udział w imporcie miały również kraje pozaeuropejskie: Kolumbia i Kazachstan (odpowiednio prawie 3,1% i 3% udziału według pracy przewozowej).
W przewozach międzynarodowych znaczący udział mają ładunki z oznaczeniem „nieokreślony” w zakresie kraju załadunku lub rozładunku. Jest to związane z tym, że w przewozach międzynarodowych przewoźnicy nierzadko realizują jedynie określone odcinki międzynarodowego łańcucha dostaw.
W 2024 r. niemal 18,5% pracy przewozowej w eksporcie z Polski oraz blisko 23% w imporcie dotyczyło przewozów o nieokreślonym kraju rozładunku lub załadunku.
Główne grupy towarowe w eksporcie, imporcie i tranzycie
W 2024 r. największy udział w pracy przewozowej zrealizowanej w eksporcie miały przewozy koksu i produktów naftowych (28,9%). W imporcie dominowały tzw. towary nieidentyfikowalne – ładunki przewożone z wykorzystaniem kontenerów, których dokładna klasyfikacja nie jest możliwa (23,5%). W tranzycie udział tej grupy był jeszcze wyższy i sięgnął 30,8%.
Na drugim miejscu (19,4% udziału) w strukturze tranzytu znalazły się produkty z sekcji „Węgiel kamienny i brunatny; ropa naftowa i gaz ziemny”. W ostatnich latach jednak systematycznie spada przewóz tej grupy w relacjach międzynarodowych. O ile w 2022 r. łączna masa przewiezionych w eksporcie, imporcie i tranzycie ładunków z tej grupy wyniosła 21,7 mln ton, a w 2023 r. 18,2 mln ton, to w 2024 r. spadła do poziomu niespełna 12,4 mln ton.
Szczegółowe dane na temat tych przewozów można znaleźć na stronie UTK Dane kolejowe.
Źródło: UTK