Wpływ internalizacji kosztów zewnętrznych na funkcjonowanie rynków transportowych w UE - cz. 1

Koniecznym będzie też zastosowanie komplementarnych względem nich instrumentów i form działań ze sfery polityki gospodarczej, takich jak: instrumenty regulacyjne, na przykład w odniesieniu do rozwoju infrastruktury transportu, promocji nowych technologii i innowacji oraz wspierania badań i prac naukowych w tej dziedzinie.

Konsorcjum projektu KOMODA zaprosiło mnie do udziału w Radzie Konsultacyjnej projektu. Zaproszenie przyjąłem z ogromną satysfakcją, jako że daje ono możliwość obserwowania tego ambitnego przedsięwzięcia z uprzywilejowanej pozycji. Projekt KOMODA dąży do zrealizowania ambitnego celu, jakim jest szczegółowa analiza transportu towarowego w Europie, a następnie promocja wykorzystania idei komodalności poprzez otwartą, w pełni dostępną i interoperacyjną platformę e-Logistyczną.

Podejście tradycyjne
Przez wiele lat polityka transportowa Unii Europejskiej uczyła nas, że szkodliwość transportu drogowego dla środowiska jest główną przesłanką dla przełożenia części dalekodystansowych przewozów towarowych, realizowanych na kontynencie europejskim, na gałęzie bardziej przyjazne środowisku, czyli transport kolejowy, żeglugę śródlądową i przybrzeżną. Argumentem wspierającym było rosnące zatłoczenie na części dróg europejskich.
W niektórych krajach i na niektórych osiach transportowych podejście to znalazło praktyczne zastosowanie. W transporcie drogowo - szynowym dotyczy na przykład ruchu transalpejskiego oraz ruchu dowozowo - odwozowego kontenerów do i z portów morskich. Jednak przez wiele lat można było odnieść wrażenie, że praktyka europejskiej branży TSL odbiega od tego, co w ramach swojej polityki transportowej proponuje UE. Realizacja polityki polega natomiast raczej na podejmowaniu pojedynczych inicjatyw na rzecz transportu multimodalnego, a nie faktycznych, systemowych zmianach. Inicjatywy te dotyczą zaś procesów przewozowych o pewnej specyfice - w transporcie transalpejskim jest to ograniczona przepustowość ciągów drogowych, a w przypadku portów morskich - problem szybkiej dystrybucji tysięcy kontenerów z nabrzeży portowych.
Polityka UE zdawała się zapominać, że multimodalność, jako cel sam w sobie, zupełnie nie pasuje do praktyki logistycznej oraz ekonomicznych celów działalności przedsiębiorstw TSL, funkcjonujących na silnie konkurencyjnym rynku.

W przedsiębiorstwach wielu branż gospodarczych koszty operacyjne pełnego łańcucha dostaw produktu - między innymi zaopatrzenia i gospodarki materiałowej, produkcji, dystrybucji (w tym magazynowania, spedycji i transportu) - stanowią znaczący (ponad 70%) udział całkowitych kosztów działalności. Poprawa efektywności działalności gospodarczej decyduje często o rozwoju przedsiębiorstwa i możliwości poprawy konkurencyjności jego produktów. Wymaga to jednak od menedżerów szczegółowej analizy efektywności procesów i zasobów przedsiębiorstwa (rysunek 1) oraz analizy kosztów i wrażliwości wyniku przedsiębiorstwa na poszczególne grupy kosztów.
Kadra zarządzająca gospodarstw rolnych, w ramach analizy kosztów produktów (a także zestawienia kosztów produktów z wynikami ich sprzedaży), poszukuje możliwości analizy działań wykonywanych w trakcie procesów - na przykład zaopatrzenia czy wytwarzania produktów rolnych - oraz zużycia zasobów, będących bezpośrednią przyczyną ponoszonych kosztów.