Raport Actia Forum - Port Monitor
- Ewelina Ziajka, Bogdan Ołdakowski
- Kategoria: Raporty i analizy
Łączne przeładunki w trzech portach o podstawowym znaczeniu dla polskiej gospodarki (Gdańsk, Gdynia, Szczecin-Świnoujście) w pierwszej połowie 2020 (H1 2020) spadły o 9,94% w porównaniu z H1 2019. Główna przyczyna to zmniejszenie handlu międzynarodowego Polski spowodowane pandemią COVID-19 - podkreślają eksperci z działu konsultingowego firmy Actia Forum, specjalizującej się m.in. w badaniach rynkowych z zakresu transportu, turystyki i środowiska naturalnego.
Wszystkie analizowane porty odnotowały zmniejszony wolumen przeładunków. Najbardziej wyraźne zmiany nastąpiły w Porcie Gdańsk (-4,2 mln ton ładunków obsłużonych w porcie w porównaniu z H1 2019). Stracił również Port Szczecin-Świnoujście (-1,3 mln ton). Skala spadków w Porcie Gdynia była najmniejsza i nie przekroczyła 1% (-0,1 mln ton).
Wyniki działalności polskich portów morskich w pierwszej połowie 2020 roku
Podstawowe grupy ładunkowe
Analogicznie do pierwszego kwartału 2020 r. największy spadek spośród analizowanych grup ładunkowych odnotowano w przeładunkach drewna (-78,5%). Duże spadki to pokłosie zwiększonego eksportu drewna z Polski w 2018 r. (przeładunki drewna w polskich portach były rekordowe w tamtym czasie, co spowodowane było przechodzącymi przez Polskę w 2017 r. wiatrołomami). Wszystkie analizowane porty odnotowały zmniejszony wolumen przeładowywanego drewna (-459,849 tys. ton w porównaniu z H1 2019). Jednakże, porównując obroty w pierwszym kwartale z drugim kwartałem bieżącego roku, można zauważyć ponad 20-procentowy wzrost obrotów w tej grupie. Zespół portowy Szczecin-Świnoujście charakteryzuje się największym udziałem w obrotach ładunkowych rudy - ponad 90% przeładunków odbywa się w Świnoujściu. W H1 2020 nastąpiło osłabienie przeładunków (-550,58 tys. ton w porównaniu z H1 2019). W Porcie Szczecin-Świnoujście spadki oscylowały na poziomie 608,8 tys. ton. Zmniejszone przeładunki rudy według Zarządu Portu Szczecin-Świnoujście są wynikiem pogorszonej sytuacji hutnictwa i wykorzystywania tańszej stali z Chin i Rosji oraz ograniczonym importem rudy drogą morską. Port Gdańsk odnotował ponad 12-krotny wzrost przeładunków w analizowanej grupie ładunkowej, jednakże przy bardzo małych wolumenach obrotów (+58,2 tys. ton).
Rysunek 1. Przeładunki w największych polskich portach w pierwszej połowie w latach 2016-2020
*Źródło: dane za H1 2017 oraz H1 2018 pochodzą z Eurostatu, natomiast H1 2016, H1 2019, H1 2020 stanowią dane z portów morskich
Jedyną grupą ładunkową, w której wszystkie analizowane porty odnotowały wzrost obrotów są zboża. Łącznie, przeładunki polskich portów zwiększyły się o 112,5% (+2 390 tys. ton w porównaniu z H1 2019). Najwięcej przybyło w Porcie Gdynia (+1 485,6 tys. ton), który pozostaje liderem w przeładunkach zbóż. Na plusie był także Port Szczecin-Świnoujście (+506,1 tys. ton). Największy wzrost odnotował Port Gdańsk, jednakże przy znacznie mniejszych wolumenach (+398,3 tys. ton w porównaniu z H1 2019). Rekordowe przeładunki to wynik zwiększonego popytu na pszenicę spowodowanego pożarami w Australii.
W zestawieniu z pierwszą połową 2019 roku udział grupy węgiel i koks w ogólnych przeładunkach spadł o ponad 3 punkty procentowe. Większość przeładunków odbywa się w Porcie Gdańsk, w którym ubyło 825,5 tys. ton. Spadki odnotowano również w Porcie Gdynia (-1 017,6 tys. ton) oraz w Porcie Szczecin-Świnoujście (-466,7 tys. ton). Zmniejszone przeładunki w tej grupie ładunkowej to skutek ograniczeń w produkcji stali w polskich, czeskich i słowackich hutach, a także spadku produkcji przemysłowej, co prowadzi do zmniejszenia zapotrzebowania na węgiel i koks.
Pogłębione spadki zaobserwowano również w grupie paliwa. Łączne przeładunki zmalały o ponad 23%, nastąpił spadek obsłużonego wolumenu o 2 979 tys. ton. Dwucyfrowy wzrost w Porcie Szczecin-Świnoujście (+376,3 tys. ton w porównaniu z H1 2019) oraz utrzymanie poziomu przeładunków w Porcie Gdynia (+20,5 tys. ton) nie zrekompensowały głębokich spadków w Porcie Gdańsk, który odpowiada za niemal 67% przeładunków paliw w polskich portach.
Przeładunki drobnicy zmniejszyły się we wszystkich analizowanych portach (-6,11% w porównaniu z H1 2019). Również zestawiając dane z przeładunkami za pierwszy kwartał 2020 r., możemy zauważyć zwiększoną skalę spadku. Wszystkie analizowane porty odnotowały mniejszy wolumen obsłużonej drobnicy - Port Szczecin-Świnoujście (-800,2 tys. ton w porównaniu z H1 2019), Port Gdynia (-400,2 tys. ton) oraz Port Gdańsk (-409 tys. ton). Największy udział w przeładunkach drobnicy mają obroty kontenerowe (największe spadki od 5 lat) oraz przeładunki jednostek frachtowych (ro-ro).
Rysunek 2. Przeładunki w największych bałtyckich portach w H1 2019 i H1 2020
Łącznie, 10 największych portów na Bałtyku odnotowało ponad 5-procentowy spadek przeładunków w zestawieniu z pierwszą połową 2019 r. To również bardziej dotkliwa zmiana niż na zakończenie pierwszego kwartału 2020 r., kiedy przeładunki nieznacznie wzrosły (+0,18% w stosunku do 1Q 2019).
Na tle największych portów na Bałtyku, Port Gdańsk zachował czwartą pozycję, a Szczecin-Świnoujście siódmą. W przeciwieństwie do H1 2019 oraz 1Q 2020 rankingu nie zamyka Port Gdynia, którego przeładunki w okresie styczeń - czerwiec wyniosły 12 mln ton. Port Gdynia awansował na 9-tą pozycję w rankingu.
Więcej informacji na temat przeładunków portów bałtyckich jest dostępnych w raporcie Port Monitor: Porty bałtyckie ze spadkiem przeładunków w pierwszej połowie 2020 roku. Actia Forum, 2020.