Zarządzanie wiedzą w łańcuchach dostaw
- Anna Łupicka, Katarzyna Grzybowska
- Kategoria: Pozostałe zagadnienia
We współczesnej gospodarce, opartej o zmieniające się wciąż technologie i ewoluujące organizacje, pozyskiwanie wiedzy stało się czynnikiem wpływającym na przetrwanie w tak turbulentnym środowisku. Wiedza z obszaru biologii i ekologii wskazuje, że przeżycie organizmu żywego zależy od tempa jego nauki. Jeśli tempo nauki jest równe lub większe od tempa zmian, które zachodzą w otoczeniu, ma on szansę przeżycia. Jeżeli zaś stopień nauki jest mniejszy niż dynamika zachodzących zmian, to w wyniku braku dostosowania, organizm umiera [Pedler, 1997]. Stąd, zdaniem autorów, istnieje konieczność zarządzania wiedzą w systemach złożonych, takich jak łańcuchy dostaw lub sieci międzyorganizacyjne.
Ustalono cztery główne cele artykułu:
1. Wskazanie podstaw teoretycznych zarządzania wiedzą w łańcuchach dostaw.
2. Wskazanie sposobów kreowania wiedzy w złożonych systemach.
3. Wskazanie sposobów nabywania wiedzy w wyniku konwersji w systemach złożonych na podstawie badań własnych.
4. Przedstawienie możliwości transferu wiedzy w systemach złożonych.
Cele artykułu zrealizowano poprzez badania literaturowe oraz empiryczne. Badanie empiryczne przeprowadzono na próbie 249 podmiotów gospodarczych techniką wywiadu bezpośredniego prowadzonego za pośrednictwem Internetu. Struktura artykułu jest następująca: część pierwsza ukazuje kilka czynników wpływających na zarządzanie wiedzą, między innymi rolę kompetencji kapitału społecznego w kreowaniu wiedzy, a także współpracy partnerów w łańcuchach dostaw czy integracji narzędzi komunikacji i systemów informatycznych; w części drugiej omówiono model SECI jako wzorzec tworzenia wiedzy w systemach złożonych. Zaprezentowano także wyniki badań empirycznych, które pokazują sposoby nabywania wiedzy w tych systemach. Całość kończy podsumowanie.
Podstawy teoretyczne zarządzania wiedzą w systemach złożonych
Nauki o zarządzaniu czerpią podwaliny podstaw teoretycznych z wielu różnych dziedzin, a lista teorii w danej subdyscyplinie jest zbiorem otwartym. Słusznie wskazuje C. Mello, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny z 2006 roku, że badania naukowe w języku angielskim to nie search, tylko research, a więc permanentnie trzeba szukać nowych teorii [Noga, 2009]. Zarządzanie łańcuchami dostaw jest typową dyscypliną praktyczną o bardzo ubogim, wręcz skąpym dorobku teoretycznym, gdzie podstawowymi elementami analizy i oceny są przepływy rzeczy i informacji, sieć, łańcuch dostaw, ryzyko - elementy zmienne w czasie. Takim elementem jest również zarządzanie wiedzą. Według J. Brilman, w otoczeniu, w którym technologie i metodologie szybko się zmieniają, człowiek permanentnie staje wobec konieczności uczenia się nowych narzędzi, sposobów działania, zachowań, zadań, ról i funkcji [Brilman, 2002]. Podwalin teoretycznych zarządzania wiedzą w organizacjach złożonych, należy poszukiwać w ekonomii behawioralnej. Po rewolucji menedżerskiej, która spowodowała oddzielenie własności od zarządzania, zmieniło się funkcjonowanie nowych, dużych korporacji (sieci dostaw), w których zarządzaniem musiał zająć się menedżer, profesjonalista, znający się w praktyce na kierowaniu zespołem ludzi. To podejście nie zgadzało się z dotychczasowymi założeniami ekonomii neoklasycznej. Ekonomia behawioralna, ekonomia współdzielenia czy modne obecnie hasło "uberyzacja", nawiązują do fundamentów psychologii, biologii czy socjologii. Klasyczna teoria ekonomii jest jedynie punktem wyjścia do tworzenia nowych propozycji teoretycznych, łączących różne dyscypliny naukowe, takie jak: ekonomia, psychologia, socjologia czy etyka, pozwalających na rozwiązywanie współczesnych problemów, a przede wszystkim umożliwiających budowanie silniejszych relacji z partnerami biznesowymi poprzez współdzielenie, zarządzanie i kreowanie nowej wiedzy. Wraz z ciągłą zmianą procesów gospodarczych i turbulentnym otoczeniu, w którym działają przedsiębiorstwa, nastąpił zanik wielu charakterystycznych cech epoki przemysłowej na rzecz rozwoju gospodarki opartej o wiedzę. Łańcuchy dostaw są swoistymi systemami, wytwarzającymi wiedzę na skutek uruchomienia wielu różnych kanałów komunikacyjnych. By mogła zaistnieć interakcja pomiędzy różnymi podmiotami w danym łańcuchu dostaw, potrzebny jest kapitał społeczny. Według J. Brilman organizacja sieciowa opiera się na idei wymiany i wzajemnego zaufania. Aby organizacja sieciowa mogła właściwie funkcjonować, a jej pracownicy chcieli się dzielić wszelkimi, nawet najbardziej newralgicznymi informacjami, konieczne jest wzajemne zaufanie. Zaufanie jest podstawą elastyczności. Pozwala szybko podejmować decyzje, a to przyczynia się do wzrostu innowacyjności i eliminacji nieproduktywnej pracy.
Cały artykuł jest dostępny poniżej w formacie PDF.
Źródło: Czasopismo Logistyka