Analogie zarządzania kryzysowego z zarządzaniem ryzykiem operacyjnym przedsiębiorstwa
- Janusz Zawiła-Niedźwiecki
- Kategoria: Edukacja
Zarządzanie kryzysowe odnosi się do ryzyka, które przez konkretne zagrożenia może oddziaływać zakłócająco na funkcjonowanie określonej społeczności, np. gminy, miasta, regionu czy kraju. Rozważyć wobec tego warto stopień analogii pomiędzy zarządzaniem kryzysowym a zarządzaniem operacyjnym w przedsiębiorstwie, które po pierwsze też może być postrzegane jako specyficzna społeczność, a po drugie może być administratorem jednego z systemów infrastruktury krytycznej państwa i odpowiadać za jego zawodność w ujęciu Ustawy o zarządzaniu kryzysowym.
Z kolei ryzyko operacyjne to ryzyko strat materialnych i reputacyjnych oraz odpowiedzialności prawnej, wynikających z niedostosowania lub zawodności procesów i niezbędnych dla nich zasobów (osobowych, materialnych, informacyjnych i finansowych), a powstających w wyniku zakłóceń będących następstwem oddziaływania zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych. Wyartykułowane w tej definicji czynniki ryzyka sugerują intencje, które w świetle teorii organizacji i zarządzania można ująć następująco:
– możliwe są określone zdarzenia wewnętrzne i zewnętrzne zakłócające działanie organizacji, tzn. naruszające prowadzenie procesów,
– procesy są w określonym stopniu i zakresie podatne na zdarzenia zakłócające,
– określone zasoby są newralgiczne dla utrzymania procesów,
– organizacja może ponosić prawną odpowiedzialność za konsekwencje naruszenia procesów lub zasobów.
Do takich samych aspektów ryzyka odwołuje się zarządzanie kryzysowe.
Na triadę tę składają się: samo ryzyko operacyjne, zapewnianie bezpieczeństwa w odniesieniu do zagrożeń wyrażających to ryzyko w określonym kontekście społecznym i organizacyjnym oraz zapewnianie ciągłości działania w sytuacjach spełniania się zagrożeń czyli materializowania się ryzyka. Kluczowym aspektem jest postulat zapewniania ciągłości działania. Ryzyko operacyjne w tym aspekcie jest związane z kwestią horyzontu czasowego, w jakim rozważa się planowane działanie oraz towarzyszące mu ryzyko i wynikające z tego zagrożenia. Sprawa ta jest istotna z tytułu pytania – na gruncie jakiej dyscypliny naukowej rozważa się naturę ryzyka oraz zapewniania bezpieczeństwa i ciągłości działania. Inaczej bowiem należy to czynić, jeśli przyjmuje się perspektywę odległego horyzontu czasowego - wtedy jest to kwestia z zakresu dyscypliny ekonomia, dla której w kontekście zapewniania ciągłości działania ważne są takie zagadnienia jak: cykl koniunktury, wzrost (rozwój) i jego wysycanie oraz ewentualne osiąganie granicy wzrostu. Natomiast, jeśli przyjmuje się perspektywę bliskiego horyzontu czasowego, jest to kwestia z zakresu dyscypliny nauk o zarządzaniu, a ryzyko operacyjne jest rozważane jako ryzyko niedostatecznej skuteczności działania z perspektywy celu operacyjnego (bieżącego) tego działania. W tym ujęciu ryzyko operacyjne polega na możliwości niespełnienia oczekiwań technicznych, efektywności lub kwalifikacji, a także umyślnego popełnienia szkody. Stanowi więc ono o tym, na ile wewnętrzne procesy organizacyjne są dość skuteczne, w tym odporne na zakłócenia, aby organizacja mogła realizować swe cele.
Logiczną konsekwencją uświadomienia, zidentyfikowania i oceny ryzyka jest poszukiwanie rozwiązań zabezpieczających i naprawczych. W szczególności wart jest podkreślenia synergiczny związek zagadnień zapewniania bezpieczeństwa i zapewniania ciągłości działania. Z perspektywy zadań stawianych zapewnianiu ciągłości działania wszelkie poczynania na rzecz bezpieczeństwa mają charakter prewencji. Z kolei z perspektywy zapewniania bezpieczeństwa, rozwiązania ciągłości działania są reakcją naprawczą wobec nieskutecznej ochrony. Wynika z tego także rola racjonalnego (tam, gdzie nie działa obowiązek prawny, a istotna jest tylko gra czynników biznesowych) przypisywania znaczenia z jednej strony zapewnianiu bezpieczeństwa (gdy lepiej nie dopuszczać do zakłóceń), a z drugiej poszukiwaniu zastępczych warunków ciągłości działania (gdy ochrona jest nieracjonalna ekonomicznie lub nieskuteczna). Oba te elementy, osadzone w rozwiązaniach jakościowego stałego doskonalenia, zapewniają organizacji elastyczność wobec ryzyka, które w warunkach rosnącej konkurencji na rynku także rośnie.
Artykuł zawiera prawie 40.000 znaków.
Źródło: Czasopismo Logistyka