Współczesne tendencje rozwojowe łańcuchów dostaw produktów żywnościowych
- Maciej Szymczak
- Kategoria: Logistyka
Żywność nie jest takim samym produktem, jak inne. I choć można by tak powiedzieć jeszcze o innych grupach towarowych, to jednak mamy świadomość, że cechy szczególne tej grupy produktów, takie jak: określony i zwykle krótki termin przydatności do spożycia, pożądane cechy sensoryczne, a co za tym idzie konieczność zapewnienia konkretnych warunków przechowywania i transportu (a przede wszystkim to, że są to produkty spożywcze, będące składnikami ludzkiej diety), nakazuje traktować ją w sposób szczególny.
Przekłada się to także na organizację i zarządzanie łańcuchami dostaw produktów żywnościowych. Istotnym czynnikiem zmian są procesy globalizacyjne. Wpływają one nie tylko na łańcuchy dostaw artykułów spożywczych tak, jak wpływają na łańcuchy dostaw ogółem, ale także na zmiany w łańcuchu żywnościowym, który można obrazowo określić "od pola do stołu". Zarządzając łańcuchem dostaw produktów żywnościowych trzeba mieć szczególnie na uwadze ochronę zdrowia ludzkiego. Stąd w Unii Europejskiej ustanowiono wiele aktów prawnych, z których najważniejsze to [11] i [12], dla zapewnienia bezpieczeństwa żywności i ochrony konsumenta, które przekładają się na ustawodawstwo w krajach członkowskich. Funkcjonuje także Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności - EFSA (European Food Safety Authority) powołany do życia rozporządzeniem [11]. Podobne działania podejmuje się także poza UE. W USA funkcjonują trzy główne agencje na szczeblu federalnym: FSIS (Food Safety and Inspection Service), FDA (US Food and Drug Administration) i CDC (Centers for Disease and Prevention), które pełnią istotną rolę w zapewnianiu bezpieczeństwa żywności. Funkcjonuje także portal zawierający komplet aktualnych informacji na temat bieżących prac wymienionych agencji, ale także wiele wskazówek dla społeczeństwa dotyczących przygotowywania posiłków i higieny w kuchni [3]. Jest on ważnym narzędziem komunikacji A2C i marketingu społecznego. Ponadto prezydent Barack Obama powołał w 2009 roku grupę roboczą ds. bezpieczeństwa żywności FSWG (Food Safety Working Group), która jest ciałem doradczym w zakresie podnoszenia skuteczności amerykańskiego systemu bezpieczeństwa żywności [4]. W zapewnianiu bezpieczeństwa żywności, odpowiedniej jego jakości zdrowotnej oraz w przestrzeganiu zasad higieny w łańcuchu dostaw podstawową rolę odgrywają znormalizowane systemowe zasady postępowania, takie jak: HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points), BRC Global Standards, IFS (International Food Standard), SQF (Safety Quality Food), GMP (Good Manufacturing Practice), GDP (Good Distribution Practice), GHP (Good Hygienic Practice), GAP (Good Agricultular Practice).
To wszystko świadczy o tym, iż produkty żywnościowe stanowią specyficzną grupę dóbr i nie chodzi tu tylko o ich cechy fizykochemiczne, ale przede wszystkim o ich spożywczy charakter i bezpieczeństwo konsumentów. Łańcuchy dostaw żywności są na ogół dość długie jeśli uwzględnić produkcję pierwotną, a więc uprawę czy chów produktów pierwotnych łącznie z łowiectwem, rybołówstwem, zbiorem roślin i grzybów rosnących w warunkach naturalnych, udojem mleka itp., a następnie wszystkie kolejne etapy produkcji żywności i jej dystrybucji. Do tego dochodzi duża różnorodność artykułów spożywczych z uwzględnieniem żywności nieprzetworzonej oraz przetworzonej, żywności ekologicznej (organicznej), wygodnej, funkcjonalnej, modyfikowanej genetycznie czy żywności syntetycznej, a także z ogromną liczbą produktów w poszczególnych grupach asortymentowych. Można więc mówić o specyfice zarządzania łańcuchami dostaw produktów żywnościowych, a obserwacja ogólnoświatowych tendencji pozwala wskazać na kilka istotnych zmian, jakie zachodzą w tych łańcuchach dostaw. W artykule zwrócono uwagę na dwa istotne i wyraźne procesy zmian związane z zapewnianiem bezpieczeństwa w łańcuchach dostaw żywności oraz rozwojem handlu elektronicznego żywnością.
Artykuł zawiera 23700 znaków.
Źródło: Czasopismo Logistyka 5/2012.