Organizacja autobusowych przystanków "na żądanie" w Warszawie

ZTM wpływa także korzystnie na rozwój Warszawy regulując przepływy pasażerskie, rozwijając infrastrukturę i starając się zachęcić mieszkańców do korzystania z transportu publicznego jednocześnie ograniczając użytkowanie pojazdów osobowych. Wszelkie te działania mają na celu zmniejszenie kongestii w Warszawie, edukację pasażerską oraz ochronę środowiska.

Działania, które podejmuje ZTM wpisują się w strategię m.st. Warszawy, w której to w celach polityki transportowej pojawiło się założenie o zwiększeniu efektywności funkcjonowania systemu transportowego miasta [Strategia 2010]. Dodatkowo w Zrównoważonym Planie Rozwoju Transportu Warszawy postawiono następujące zadania: usprawnienie miejskiej i podmiejskiej komunikacji zbiorowej oraz racjonalizacja przebiegu linii komunikacji publicznej (marszrutyzacja). Można założyć, że powyższe zadania oraz korzyści społeczne takie jak poprawa warunków i komfortu podróżowania (tj. skrócenie czasu podróżowania, zwiększenie płynności ruchu, wprowadzenie nowoczesnego taboru, poprawa warunków oczekiwania na przystankach, wprowadzenie systemów informacyjnych) w dużej mierze zależy od systemów organizacji komunikacji miejskiej, a w tym również funkcjonowania przystanków autobusowych.

Przystanki autobusowe są elementem infrastruktury komunikacji miejskiej i według jednej z wielu klasyfikacji dzielą się na przystanki stałe i "na żądanie". Zarząd Transportu Miejskiego w Warszawie definiuje je w następujący sposób [Zarządzenie nr 32/2008]:

• przystanek stały to przystanek, na którym zatrzymanie i obsługa w celu dokonania wymiany pasażerskiej odbywa się we wszystkich kursach przewidzianych rozkładem jazdy;
• przystanek "na żądanie" (warunkowy) to przystanek, na którym zatrzymanie i obsługa w celu dokonania wymiany pasażerskiej odbywa się w wybranych kursach, na życzenie pasażera i po zasygnalizowaniu przez pasażera takiej potrzeby.

W warszawskiej sieci komunikacji miejskiej dominującym typem przystanku są przystanki stałe. Z wcześniejszych badań autorów artykułu wynika jednak, że systemy transportu miejskiego bazujące na przystankach "na żądanie" zapewniają większe korzyści społeczne i ekonomiczne [Zych 2012]. Z drugiej strony prawie wszystkie przystanki w warszawskiej autobusowej sieci nocnej posiadają charakter opcjonalny. Celem niniejszego artykułu jest zatem rozpoznanie czynników decydujących o uznaniu przystanku autobusowego jako działającego w trybie "na żądanie" na przykładzie miasta Warszawy. (...)